Có nên sử dụng hormone giáp để giảm cân không?

Việc sử dụng hormone giáp để hỗ trợ giảm cân đang ngày càng trở nên phổ biến trong cộng đồng, đặc biệt tại một số cơ sở thẩm mỹ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu phương pháp này có thực sự an toàn và mang lại hiệu quả bền vững trong việc giảm cân hay không? Bài viết này sẽ khám phá cơ chế hoạt động của hormone giáp, đồng thời nêu rõ những rủi ro tiềm ẩn khi sử dụng hormone này nhằm mục đích giảm cân.

Hormone giáp là gì?

Hormone giáp là một hormone tự nhiên được cơ thể tiết ra thông qua tuyến giáp và được điều hòa bởi trục hạ đồi – tuyến yên, đảm bảo quá trình chuyển hóa và duy trì các chức năng cơ bản của cơ thể.

Tuyến giáp sản xuất hai hormone chính là thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quá trình trao đổi chất. Mặc dù T4 chiếm phần lớn lượng hormone giáp trong máu, T3 lại mạnh hơn gấp 4 lần và có tác dụng nhanh hơn, dù chỉ tồn tại với nồng độ thấp hơn.

Quá trình điều hòa hormone giáp bắt đầu từ vùng hạ đồi, nơi sản xuất TRH (thyrotropin-releasing hormone). TRH kích thích tuyến yên bài tiết TSH (thyroid-stimulating hormone), sau đó TSH tác động lên tuyến giáp, kích thích sự phát triển và hoạt động của các tế bào nang giáp, dẫn đến sự giải phóng T3 và T4 vào máu.

Khi nồng độ hormone giáp trong máu tăng cao, cơ thể kích hoạt cơ chế phản hồi ngược, ức chế vùng hạ đồi và tuyến yên để ngăn chặn sự sản xuất quá mức của các hormone, giúp duy trì sự cân bằng nội môi ổn định.

Hormone giáp có nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể, bao gồm kích thích sao chép gen, tăng cường hoạt động chuyển hóa tế bào và tăng số lượng ty thể, giúp tạo năng lượng dự trữ dưới dạng ATP. Hormone này đặc biệt tác động đến sự phát triển của cơ thể, nhất là não bộ trong giai đoạn thai nhi và trẻ nhỏ, do đó sự thiếu hụt có thể gây chậm phát triển trí tuệ. Đồng thời, hormone giáp ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa carbohydrate và lipid, điều chỉnh nồng độ cholesterol trong máu và gan, góp phần vào nguy cơ phát triển xơ vữa động mạch. Ngoài ra, hormone giáp còn tác động đến tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ tiêu hóa và chức năng sinh dục.

Khi nào cần bổ sung nguồn hormone giáp ngoại sinh?

Trong trường hợp suy giáp, khi cơ thể không sản xuất đủ hormone, việc bổ sung hormone giáp trở nên cần thiết để khôi phục sự cân bằng, giúp cơ thể hoạt động bình thường và giảm các triệu chứng như mệt mỏi và tăng cân. Ngoài ra, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ còn phê duyệt bổ sung hormone giáp trong trường hợp ngăn chặn sự phát triển thêm của mô tuyến giáp trong liệu pháp ức chế, đặc biệt ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp để ngăn ngừa tái phát hoặc phát triển thêm của ung thư.

Liệu pháp này cần được giám sát chặt chẽ bởi Bác sĩ để tránh tình trạng cường giáp và các biến chứng nguy hiểm như run cơ, lo lắng và suy giảm chức năng tim. Hormone tuyến giáp phổ biến nhất là levothyroxine, chứa T4 tổng hợp, giúp điều chỉnh nồng độ hormone giáp về mức bình thường. Việc sử dụng hormone giáp ngoại sinh cần được Bác sĩ kê đơn và tuân thủ theo đúng chỉ định.

Nhận ngay voucher Miễn phí 100% áp dụng cho Module dinh dưỡng vận động

* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit

Hormone giáp ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và trọng lượng cơ thể như thế nào?

Hormone giáp đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quá trình trao đổi chất và ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng. Những thay đổi trong mức độ hormone này có thể tác động đến việc duy trì hoặc giảm cân nặng của cơ thể.

Hormone giáp đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình chuyển hóa và điều hòa năng lượng của cơ thể thông qua ba cơ chế chính:

• Thúc đẩy tổng hợp protein: hormone giáp gắn kết với các thụ thể trên DNA, kích hoạt quá trình sao chép gen và sản xuất RNA thông tin, từ đó tổng hợp hàng loạt protein, bao gồm cả các enzyme quan trọng. Những enzyme này, sau khi được tổng hợp, tiếp tục tham gia vào các phản ứng trao đổi chất thiết yếu, giúp cải thiện khả năng chuyển hóa tổng thể và duy trì sự ổn định của các chức năng sinh học. Quá trình này tiêu thụ nhiều năng lượng, từ đó hỗ trợ sự phát triển của cơ thể và tối ưu hóa hoạt động chuyển hóa.
• Kích thích hoạt động chuyển hóa tế bào: hormone giáp làm tăng hoạt động của ty thể, sinh ra nhiều nhiệt nhưng ít ATP. Đồng thời, hormone giáp còn kích hoạt enzyme Na-K-ATPase, giúp tăng cường vận chuyển ion Na+ và K+ qua màng tế bào, tạo ra nhiều năng lượng và thúc đẩy quá trình sinh nhiệt, qua đó đẩy nhanh mức chuyển hóa của cơ thể.
• Điều hòa chuyển hóa carbohydrate và lipid: hormone giáp tăng cường hấp thụ glucose, phân giải glycogen và tân tạo đường. Đồng thời, hormone giáp còn huy động lipid từ mô mỡ và thúc đẩy quá trình oxy hóa acid béo. Các quá trình này vừa cung cấp năng lượng, vừa hỗ trợ kiểm soát cân nặng và cân bằng năng lượng của cơ thể.

Khi tuyến giáp sản xuất không đủ hormone, quá trình trao đổi chất diễn ra chậm lại, khiến cơ thể đốt ít calo hơn và dẫn đến tăng cân. Ngược lại, sản xuất quá nhiều hormone sẽ tăng tốc trao đổi chất, đốt cháy nhiều calo hơn và có thể gây giảm cân.

Thực trạng sử dụng hormone giáp để giảm cân hiện nay

Vì hormone giáp có khả năng tăng cường quá trình chuyển hóa dẫn đến giảm cân nhanh chóng, vấn đề lạm dụng hormone giáp để giảm trọng lượng cơ thể ngày càng trở nên phổ biến. Một số người, đặc biệt là những người đang tìm kiếm cách giảm cân nhanh chóng, thường bị dụ dỗ tham gia vào các liệu trình giảm cân nhanh tại một số spa hay cơ sở làm đẹp có sử dụng hormone giáp. Ngoài ra, một số sản phẩm giảm cân không kê đơn cũng đã bị phát hiện chứa hormone tuyến giáp như một hoạt chất trái phép nhằm tăng hiệu quả giảm cân.

Có nên sử dụng hormone giáp để giảm cân không?

Trong quá khứ, hormone tuyến giáp đã từng được một số người tự ý sử dụng để giảm cân do khả năng tăng cường quá trình trao đổi chất và đốt cháy năng lượng. Việc tự ý lạm dụng này chủ yếu xảy ra ngoài phạm vi y tế chính thống, đặc biệt trong các cơ sở thẩm mỹ hoặc thông qua các sản phẩm giảm cân không kê đơn. Những sản phẩm này thường chứa hormone giáp bất hợp pháp hoặc không được kiểm soát.

Hormone giáp không mang lại lợi ích sức khỏe cho những người không bị suy giáp. Ngược lại, hậu quả của lạm dụng hormone giáp rất nghiêm trọng. Việc lạm dụng hormone này có thể dẫn đến tình trạng cường giáp do thuốc, gây ra các triệu chứng như nhịp tim nhanh, lo âu, sợ nóng, khó chịu ở dạ dày, rụng tóc và chu kỳ kinh nguyệt không đều. Ở mức độ nghiêm trọng hơn, lú lẫn, nhiệt độ cơ thể tăng cao và nhịp tim bất thường có thể xảy ra. Tình trạng cường giáp do dùng thuốc quá liều cũng gây nguy cơ loãng xương và tăng huyết áp, khiến cơ thể mất cân bằng nghiêm trọng. Hơn nữa, sau khi ngưng sử dụng, cân nặng thường sẽ tăng trở lại.

Đặc biệt, bão giáp là một tình trạng cường giáp cấp tính hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, có thể xảy ra khi người dùng tự ý lạm dụng quá liều hormone giáp. Bão giáp có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

Vì vậy, sử dụng hormone giáp phải tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của Bác sĩ và tuyệt đối không nên lạm dụng để giảm cân. Hormone này chỉ nên được sử dụng cho các bệnh lý cụ thể liên quan đến tuyến giáp do bị suy giáp, việc tự ý dùng mà không có sự hướng dẫn của Bác sĩ có thể gây nguy hiểm lớn cho sức khỏe.

Nhận ngay voucher Miễn phí 100% áp dụng cho Module dinh dưỡng vận động

* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit

Lời khuyên dành cho những người muốn giảm cân

Không nên tự ý dùng thuốc hormone giáp để giảm cân trừ khi được Bác sĩ kê toa để điều trị suy giáp, đồng thời cũng nên tránh dùng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc. Thay vào đó, hãy lựa chọn các phương pháp giảm cân an toàn và hiệu quả bằng cách thăm khám với Bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và xây dựng kế hoạch giảm cân phù hợp với cơ thể.

Chỉ sử dụng các loại thuốc giảm cân khi có sự kê đơn từ Bác sĩ, có toa thuốc rõ ràng và tuân thủ đúng chỉ dẫn. Kết hợp việc sử dụng thuốc với chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện đều đặn giúp có được cân nặng hợp lý và sức khỏe được cải thiện bền vững.

Hormone giáp có thể mang lại một số lợi ích trong việc điều chỉnh quá trình chuyển hóa của cơ thể. Tuy nhiên, việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Để đạt được mục tiêu giảm cân một cách an toàn và bền vững, việc lựa chọn các phương pháp đã được chứng minh hiệu quả và phù hợp với cơ thể là điều cần thiết.

Tại MedFit, chúng tôi cam kết giúp khách hàng đạt được mục tiêu giảm cân một cách an toàn và bền vững. Liên hệ ngay với chúng tôi để bắt đầu hành trình sức khỏe của chính bạn!

Tài liệu tham khảo

1. Shahid MA, Ashraf MA, Sharma S. “Physiology, Thyroid Hormone“. [Updated 2023 Jun 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-
2. Biondi B, Wartofsky L. “Treatment with thyroid hormone“. Endocr Rev. 2014;35(3):433-512. doi:10.1210/er.2013-1083
3. Joshi SR. “Thyro-weight: Unlocking the Link between Thyroid Disorders and Weight“. J Assoc Physicians India. 2018;66(3):75-78
4. Bjergved L, Jørgensen T, et al. “Thyroid function and body weight: a community-based longitudinal study“. PLoS One. 2014;9(4):e93515. Published 2014 Apr 11. doi:10.1371/journal.pone.0093515
5. Bhasin S, Wallace W, et al. “Sudden death associated with thyroid hormone abuse“. Am J Med. 1981;71(5):887-890. doi:10.1016/0002-9343(81)90392-2
6. Braunstein G. ““Thyroid support” supplements contain significant amounts of thyroid hormone“. American Thyroid Association
7. Sanyal D, Raychaudhuri M. “Hypothyroidism and obesity: An intriguing link“. Indian J Endocrinol Metab. 2016;20(4):554-557. doi:10.4103/2230-8210.183454
8. Kang GY, Parks JR, et al. “Thyroxine and triiodothyronine content in commercially available thyroid health supplements“. Thyroid. 2013;23(10):1233-1237. doi:10.1089/thy.2013.0101