Chitosan có thực sự giúp giảm cân hiệu quả không?

Chitosan là một trong những thành phần nổi bật trong các viên uống hỗ trợ giảm cân hiện nay và đang được sử dụng phổ biến. Một số nghiên cứu cho thấy chitosan có tiềm năng giúp giảm cân, nhưng hiệu quả thực sự vẫn còn gây tranh cãi. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn bao quát về chitosan, từ cơ chế hoạt động đến lợi ích và những lưu ý quan trọng khi sử dụng sản phẩm này để hỗ trợ giảm cân.

Đặc điểm và ứng dụng của chitosan

Chitosan là một polysaccharide, được chuyển hóa từ chitin qua một quá trình hóa học. Chitin, một thành phần chính của vỏ ngoài động vật biển như tôm, cua và ốc, được xử lý bằng kiềm để loại bỏ nhóm acetyl, chuyển thành chitosan.

Đặc điểm của chitosan

Chitosan được coi là một hợp chất bán tự nhiên có nguồn gốc từ chitin, với mục đích cải thiện tính chất và khả năng ứng dụng:

• Cấu trúc hóa học: chitosan là dạng deacetyl hóa của chitin, có cấu trúc hóa học gần giống như cellulose nhưng không có nhóm acetyl.
• Tính hòa tan: khác với chitin, chitosan có khả năng hòa tan trong dung dịch acid yếu nhờ vào việc loại bỏ nhóm acetyl.
• Đặc tính sinh học: chitosan có các đặc tính sinh học đặc biệt như khả năng liên kết với chất béo, kháng khuẩn và giữ ẩm nên rất hữu ích và có nhiều ứng dụng.

Ứng dụng của chitosan

• Giảm cân: chitosan có khả năng liên kết với chất béo trong dạ dày và ruột, giúp giảm lượng chất béo hấp thụ vào cơ thể.
• Chăm sóc sức khỏe: chitosan có trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và thực phẩm chức năng, có vai trò hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm nồng độ cholesterol trong máu.
• Y tế: chitosan được ứng dụng trong các sản phẩm y tế như băng gạc vết thương nhờ vào khả năng kháng khuẩn và kháng nấm.
• Chăm sóc da: chitosan được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da để giữ ẩm và làm mềm da.

Dưới đây là bảng phân biệt các đặc điểm và ứng dụng giữa chitin và chitosan:

	Chitin	Chitosan
Nguồn gốc	Thành phần chính của vỏ ngoài động vật biển và một số loại nấm.	Được chuyển hóa từ chitin qua quá trình hóa học.
Xử lý	Có nguồn gốc tự nhiên.	Chitin được xử lý bằng kiềm để loại bỏ nhóm acetyl, tạo thành chitosan.
Cấu trúc hóa học	Polysaccharide chứa nhóm acetyl.	Polysaccharide tương tự chitin nhưng không có nhóm acetyl.
Tính hòa tan	Không tan trong nước và hầu hết các dung dịch acid.	Có thể tan trong dung dịch acid yếu.
Đặc tính sinh học	Khó hấp thu và tiêu hóa trong cơ thể người.	Có khả năng liên kết với chất béo, kháng khuẩn và kháng nấm.
Ứng dụng	Có ít ứng dụng trực tiếp và chủ yếu được dùng như một thành phần tự nhiên.	Được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, y tế và thực phẩm chức năng.
Khả năng tương tác	Không có nhiều khả năng tương tác sinh học.	Tương tác tốt với chất béo và các phân tử khác với vai trò hỗ trợ tiêu hóa và giảm nồng độ cholesterol trong máu.

Cơ chế của chitosan trong việc hỗ trợ giảm cân

Chitosan là một loại chất xơ mà cơ thể không tiêu hóa được, giúp giảm cân thông qua các cơ chế sau:

• Ngăn cản cơ thể hấp thụ chất béo: chitosan có khả năng liên kết với chất béo trong dạ dày và ruột non, tạo thành một chất không hòa tan ngăn cản chất béo được hấp thụ vào cơ thể và đào thải ra ngoài cơ thể theo phân. Điều này giúp giảm lượng calo được hấp thụ vào cơ thể từ chất béo.
• Giảm nồng độ cholesterol trong máu: chitosan có thể liên kết với các acid mật trong ruột và ngăn chặn chúng tái hấp thụ vào trong cơ thể. Vì acid mật cần thiết cho quá trình hấp thụ cholesterol, việc giảm lượng acid mật sẽ dẫn đến mức cholesterol trong máu giảm.

• Tăng cường cảm giác no: chitosan là một loại chất xơ, giúp tạo cảm giác no lâu hơn bằng cách làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Điều này có thể giúp kiểm soát sự thèm ăn và giảm lượng thức ăn tiêu thụ.
• Cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột: chitosan có thể có tác động tích cực đến hệ vi sinh đường ruột bằng cách thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi. Một hệ vi sinh vật đường ruột cân bằng có thể hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì cân nặng.

Các nghiên cứu về hiệu quả giảm cân của chitosan

Các nghiên cứu về tác dụng của chitosan đối với giảm cân đã đưa ra kết quả không hoàn toàn đồng nhất:

• Một đánh giá tổng quan vào năm 2008 đã phân tích 15 nghiên cứu với tổng cộng 1219 người tham gia đã chỉ ra rằng chitosan giúp giảm cân đáng kể so với giả dược. Ngoài ra, chitosan cũng giúp giảm cholesterol toàn phần và huyết áp. Tuy nhiên, các thử nghiệm này được đánh giá là có chất lượng kém và cần thêm bằng chứng để xác nhận chitosan mang lại hiệu quả giảm cân.
• Trong một nghiên cứu khác, chitosan được so sánh với giả dược ở 61 trẻ em thừa cân hoặc béo phì. Sau 12 tuần, việc sử dụng chitosan giúp giảm trọng lượng cơ thể, số đo vòng eo, chỉ số BMI, mức cholesterol toàn phần và đường huyết khi đói.
• Một nghiên cứu trên tạp chí The American Journal of Clinical Nutrition đã xem xét việc kết hợp chitosan với các chất hỗ trợ giảm cân khác như Garcinia cambogia và guar gum, nhưng không tìm thấy bằng chứng rõ ràng về hiệu quả giảm cân của những chất này.
• Thêm vào đó, một nghiên cứu khác trên tạp chí Obesity Reviews cho thấy tác động của chitosan đối với cân nặng là rất hạn chế và không có ý nghĩa lâm sàng.

Mặc dù việc sử dụng chitosan kết hợp với chế độ ăn kiêng có thể giúp giảm cân ở những người thừa cân hoặc béo phì, hiệu quả này vẫn ở mức khá nhỏ. Nhìn chung, mặc dù chitosan có thể có một số tác động đối với giảm cân, các nghiên cứu hiện tại cho thấy hiệu quả không đủ mạnh để được coi là một giải pháp chính cho việc giảm cân.

Cách sử dụng chitosan để giảm cân

Chitosan có sẵn dưới nhiều dạng thực phẩm chức năng với liều dùng khác nhau:

• Viên nang và viên nén: đây là dạng phổ biến nhất của chitosan, thường có sẵn với hàm lượng 1000-1500mg, dùng 2-3 lần/ngày vào trước bữa ăn. Tổng liều hàng ngày thường từ 2000-4500mg.

• Bột chitosan: chitosan dạng bột có thể được hòa tan trong nước hoặc trộn vào các loại đồ uống và thực phẩm. Liều dùng khoảng 3-6g/ngày và thường được chia thành 2-3 lần trước các bữa ăn.

Việc sử dụng chitosan được coi là an toàn đối với hầu hết người trưởng thành khi uống theo liều khuyến cáo trong vòng ba tháng.

Tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng chitosan để giảm cân

Chitosan thường được coi là an toàn khi sử dụng đúng cách, nhưng giống như bất kỳ chất bổ sung nào, sản phẩm này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Dưới đây là một số tác dụng phụ phổ biến của chitosan:

Vấn đề tiêu hóa

• Táo bón: chitosan là một chất xơ không tiêu hóa được nên có thể gây ra tình trạng táo bón nếu không uống đủ nước.
• Đầy hơi và chướng bụng: một số người có thể bị đầy hơi hoặc chướng bụng khi dùng chitosan.
• Tiêu chảy: chitosan có thể gây tiêu chảy ở một số người.

Giảm hấp thụ vitamin và khoáng chất

• Giảm hấp thụ vitamin A, D, E và K: chitosan có thể làm giảm khả năng hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E và K. Việc này có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin nếu sử dụng chitosan lâu dài mà không bổ sung đầy đủ các vitamin này.
• Giảm hấp thụ khoáng chất: chitosan cũng có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ của một số khoáng chất như calci và magie.

Tương tác với thuốc

• Thuốc điều trị rối loạn mỡ máu: chitosan có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của một số loại thuốc thuộc nhóm statin và fibrate do chitosan có thể làm giảm hấp thụ chất béo và cholesterol nên tăng cường hoặc làm thay đổi hiệu quả của các thuốc này.
• Thuốc chống đông máu: chitosan có thể ảnh hưởng đến sự đông máu và tương tác với các thuốc chống đông máu như warfarin.

Một số đối tượng đặc biệt

• Trẻ em và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú: những nhóm đối tượng này không nên sử dụng chitosan giảm cân vì không có đủ bằng chứng về độ an toàn.
• Những người có tiền sử dị ứng với hản sản: mặc dù trường hợp này khá hiếm, một số cá nhân có thể bị dị ứng với chitosan, đặc biệt nếu họ có tiền sử dị ứng với hải sản, vì chitosan được chiết xuất từ vỏ của tôm, cua và các loài giáp xác khác.

Lưu ý khi sử dụng chitosan để giảm cân

• Uống nhiều nước: uống đủ nước khi bổ sung chitosan để giảm nguy cơ táo bón.

• Tham khảo ý kiến của Bác sĩ: thăm khám và tham khảo ý kiến của Bác sĩ trước khi bắt đầu bổ sung chitosan, đặc biệt nếu đang dùng thuốc hoặc có tình trạng sức khỏe đặc biệt và có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình sử dụng chitosan.

Tóm lại, chitosan có thể mang lại lợi ích cụ thể cho một số cá nhân, nhưng việc sử dụng thực phẩm này cần được cân nhắc kĩ lưỡng và theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên để ngăn ngừa các tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.

Chitosan là một hoạt chất có thể hỗ trợ giảm cân do có khả năng liên kết và ngăn ngừa chất béo được hấp thụ vào trong cơ thể. Mặc dù có tiềm năng trong việc quản lý cân nặng, hiệu quả của chitosan vẫn cần được làm rõ hơn bằng cách thực hiện thêm nhiều nghiên cứu đánh giá sản phẩm này. Ngoài ra, cần lưu ý uống nhiều nước, thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe và cần tham khảo ý kiến Bác sĩ trước khi dùng để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng và mang lại hiệu quả giảm trọng lượng cơ thể.

Nếu bạn đang tìm kiếm một phương pháp giảm cân toàn diện và an toàn, MedFit cung cấp các liệu trình giảm cân được thiết kế riêng cho từng khách hàng, kết hợp dinh dưỡng, vận động, tâm lý liệu pháp và công nghệ tiên tiến. Hãy liên hệ với MedFit ngay hôm nay để bắt đầu hành trình cải thiện sức khỏe và vóc dáng của bạn một cách khoa học và hiệu quả.

Tài liệu tham khảo

1. Brittany Lubeck. “Chitosan: Are the Health Claims True for This Popular Supplement?“. Verywell Health
2. Huang H, Liao D, et al. “The effects of chitosan supplementation on body weight and body composition: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials“. Crit Rev Food Sci Nutr. 2020;60(11):1815-1825. doi:10.1080/10408398.2019.1602822
3. “Chitosan – Uses, Side Effects, and More“. WebMD
4. Moraru C, Mincea MM, et al. “A Meta-Analysis on Randomised Controlled Clinical Trials Evaluating the Effect of the Dietary Supplement Chitosan on Weight Loss, Lipid Parameters and Blood Pressure“. Medicina. 2018; 54(6):109. doi:10.3390/medicina54060109