Nếp nhăn động là gì và các biện pháp cải thiện

Khi quá trình lão hóa diễn ra, da mất dần khả năng đàn hồi do sự suy giảm collagen và elastin, dẫn đến sự hình thành nếp nhăn động – các đường nhăn xuất hiện khi cơ mặt cử động như khi nhướng mày, cau mày, nheo mắt hoặc cười. Những nếp nhăn này phản ánh sự co giãn và giãn nở của cơ mặt theo thời gian, khiến da trở nên kém săn chắc và mất đi vẻ tươi trẻ tự nhiên. Bài viết này sẽ phân tích cơ chế hình thành nếp nhăn động và các phương pháp điều trị khoa học, giúp giảm thiểu sự xuất hiện của nếp nhăn động, từ đó cải thiện độ đàn hồi và vẻ ngoài của làn da.

Nếp nhăn động là gì?

Nếp nhăn động là những đường nhăn hoặc rãnh xuất hiện trên da do chuyển động lặp đi lặp lại của các cơ mặt như khi nhướng mày, cau mày, nheo mắt hoặc cười. Những nếp nhăn này chỉ rõ ràng khi khuôn mặt cử động và thường biến mất khi cơ mặt thả lỏng.

Tuy nhiên, theo thời gian và với sự lão hóa của da, các nếp nhăn động có thể dần trở thành nếp nhăn tĩnh, vẫn tồn tại ngay cả khi cơ mặt ở trạng thái nghỉ.

Tại sao lại có nếp nhăn động? Bao nhiêu tuổi là có?

Nếp nhăn động hình thành do sự chuyển động lặp đi lặp lại của các cơ mặt. Mỗi lần cơ co lại, da phía trên bị kéo giãn, tạo ra các nếp gấp tạm thời. Khi da còn trẻ, các sợi collagen và elastin trong lớp trung bì và hạ bì giúp da nhanh chóng trở lại trạng thái mịn màng sau khi cơ mặt thả lỏng. Tuy nhiên, theo thời gian, các yếu tố sau đây khiến nếp nhăn động ngày càng dễ dàng xuất hiện và rõ rệt hơn:

• Suy giảm collagen và elastin: quá trình lão hóa tự nhiên khiến da mất dần độ đàn hồi, làm giảm khả năng phục hồi khi da bị kéo giãn.
• Da mỏng và khô hơn: tuổi tác làm giảm độ dày và độ ẩm của da, khiến các nếp gấp tạm thời dễ dàng hằn sâu hơn.
• Ảnh hưởng từ tia UV: tiếp xúc lâu dài với ánh nắng mặt trời phá hủy collagen và elastin, đẩy nhanh quá trình lão hóa da và sự hình thành nếp nhăn.
• Thói quen biểu cảm khuôn mặt: những biểu cảm lặp đi lặp lại, như nhướng mày hoặc cau mày, tạo áp lực liên tục lên các cơ và dẫn đến sự xuất hiện của nếp nhăn.
• Yếu tố môi trường và lối sống: căng thẳng, hút thuốc, thiếu ngủ và chế độ ăn uống không hợp lý làm giảm khả năng phục hồi của da, góp phần vào sự hình thành nếp nhăn động sớm.

Vào độ tuổi từ 30-40, khi sự suy giảm collagen và độ đàn hồi của da trở nên rõ rệt hơn, các nếp nhăn động có xu hướng trở nên sâu và rõ ràng. Nếu không có biện pháp chăm sóc hoặc điều trị kịp thời, những nếp nhăn này có thể dần chuyển thành nếp nhăn tĩnh, tồn tại ngay cả khi khuôn mặt ở trạng thái thả lỏng.

Những vùng có nếp nhăn động trên gương mặt

Nếp nhăn động thường xuất hiện ở những vùng có biểu cảm khuôn mặt thường xuyên, do thói quen cử động lặp lại, khiến chúng dễ hình thành và ngày càng rõ rệt theo thời gian:

• Trán: các đường ngang do nhướng mày hoặc cau mày, chủ yếu liên quan đến hoạt động của cơ trán (frontalis muscle).
• Vùng đuôi mắt (vết chân chim, crow’s feet): các nếp nhăn nhỏ ở khóe mắt khi cười hoặc nheo mắt, do sự co cơ của cơ vòng mắt (orbicularis oculi muscle).
• Giữa hai chân mày (nếp cau mày): các đường thẳng đứng do nhíu mày, liên quan đến cơ cau mày (corrugator supercilii muscle) và cơ hạ mày (procerus muscle).
• Vùng mũi (bunny line, nếp nhăn thỏ): nếp nhăn xuất hiện khi cười rộng hoặc nhăn mũi, do hoạt động của cơ nâng môi trên và cánh mũi (levator labii superioris alaeque nasi muscle) và cơ mũi (nasalis muscle).
• Khóe miệng (marionette line): các nếp nhăn tạo thành hai bên khoé miệng khi cười hoặc nói chuyện, chịu ảnh hưởng từ cơ vòng môi (orbicularis oris muscle) và cơ nâng khóe miệng (zygomaticus major muscle).
• Quanh miệng (môi nhăn hình túi, purse string lip): các nếp nhăn dọc xuất hiện xung quanh môi do hoạt động lặp đi lặp lại của cơ vòng môi (orbicularis oris muscle).

Điều trị nếp nhăn động như thế nào?

Nếp nhăn động hình thành do sự co cơ lặp đi lặp lại, nhưng hoàn toàn có thể được cải thiện nếu can thiệp đúng cách. Sau đây là một số biện pháp can thiệp có thể điều trị tình trạng này:

Tiêm botulinum toxin (Botox)

Điều trị nếp nhăn động chủ yếu tập trung vào việc giảm hoạt động cơ mặt, ngăn ngừa nếp nhăn trở nên sâu hơn hoặc chuyển thành nếp nhăn tĩnh. Phương pháp phổ biến nhất là tiêm botulinum toxin (các sản phẩm như Botox, Dysport hoặc Xeomin), hoạt động như một chất điều chỉnh thần kinh (neuromodulator) để làm giãn cơ và ngăn chặn tín hiệu thần kinh gây co cơ, từ đó giúp giảm hoặc loại bỏ nếp nhăn động.

Các nghiên cứu cho thấy rằng Botox có hiệu quả cao, giúp giảm đến 80% nếp nhăn chỉ trong một tuần và hiệu quả 100% đối với tất cả khách hàng. Hiệu quả này kéo dài khoảng 3-6 tháng và có thể cần tiêm nhắc lại để duy trì kết quả.

Mặc dù đây là phương pháp an toàn và hiệu quả nhưng cần lưu ý rằng, tiêm Botox là phương pháp xâm lấn tối thiểu và có thể gây ra một số tác dụng phụ như đau, sưng, sụp mí (ptosis) và mất cân đối khuôn mặt, với tỷ lệ xảy ra lên đến 5%. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này sẽ hoàn toàn biến mất sau một thời gian từ vài tuần đến vài tháng và không cần can thiệp.

Tiêm Botox là phương pháp đầu tay điều trị nếp nhăn động, tuy nhiên, sự xuất hiện nếp nhăn động không chỉ đơn thuần là co rút cơ mà còn có sự tham gia của sự suy giảm collagen, elastin và cấu trúc da theo thời gian.

Quá trình lão hóa tự nhiên làm da mất đi độ đàn hồi, dẫn đến sự hình thành nếp nhăn động và sau tiến triển thành các nếp nhăn sâu và rõ rệt, ngay cả khi cơ mặt không cử động (nếp nhăn tĩnh). Vì vậy, để điều trị hiệu quả nếp nhăn động và ngăn ngừa việc dẫn đến nếp nhăn tĩnh, cần kết hợp nhiều phương pháp bao gồm tiêm chất làm đầy, tái tạo collagen và cải thiện kết cấu da từ sâu bên trong. Các phương pháp có thể là:

Tiêm HA (hyaluronic acid) cấp ẩm sâu và căng bóng

Một số sản phẩm có chứa HA không liên kết chéo hoặc có tỷ lệ liên kết chéo rất thấp, sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với collagen hoặc acid amin (Karisma, Teosyal Redensity 1, Profhilo, Jalupro, Viscoderm) có tác dụng cung cấp ẩm sâu, cải thiện độ đàn hồi, rạng rỡ và mịn màng của da, đồng thời kéo căng bề mặt làm giảm các nếp nhăn nông, đặc biệt hiệu quả ở các vùng hay xuất hiện nếp nhăn động trên khuôn mặt.

Tiêm PRP (platelet-rich plasma) và exosome

PRP chứa các yếu tố tăng trưởng từ tiểu cầu, kích thích tái tạo mô, tăng sinh collagen và elastin, giúp cải thiện nếp nhăn động và hỗ trợ phục hồi da. Phương pháp này ứng dụng khả năng tự chữa lành của cơ thể, giúp da trở nên săn chắc và mịn màng hơn.

Exosome là một lựa chọn thay thế tiềm năng, chứa các phân tử tín hiệu sinh học có khả năng điều hòa quá trình tái tạo tế bào, giảm viêm và thúc đẩy sản xuất collagen, đồng thời hỗ trợ làm lành tổn thương da nhanh chóng, cải thiện cấu trúc và độ đàn hồi của da.

PRP và exosome thường được tiêm trực tiếp vào da bằng kỹ thuật mesotherapy hoặc kết hợp với các phương pháp như vi kim, laser để tăng khả năng thẩm thấu và phát huy tối đa hiệu quả tái tạo da.

Tiêm chất làm đầy

Tiêm các loại chất làm đầy chứa các thành phần như HA có liên kết chéo (Belotero Revive, Juvederm Volite), bột chỉ (Juvelook, Lesina) và CaHA (Radiesse). Các chất này có chức năng cung cấp thể tích để làm căng da mặt và giảm nếp nhăn, đồng thời có tác dụng kích thích sản xuất collagen và elastin để cải thiện các nếp nhăn một cách lâu dài. Các chất làm đầy này cũng giúp cải thiện nếp nhăn động đơn độc hoặc kèm theo nếp nhăn tĩnh.

Laser (đặc biệt là laser fractional)

Hoạt động dựa trên nguyên lý ánh sáng, tạo vi tổn thương trên bề mặt da, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào mới. Các hệ thống laser phổ biến như CO2 fractional, Er:YAG laser giúp cải thiện kết cấu da và hỗ trợ làm mờ nếp nhăn nông.

RF (radiofrequency)
Sử dụng năng lượng sóng vô tuyến để làm nóng mô sâu, tác động đến lớp bì và lớp mỡ dưới da mà không gây tổn thương bề mặt da. Phương pháp này giúp cải thiện độ đàn hồi da, làm săn chắc mô mềm và giảm nếp nhăn động lẫn tĩnh. Một số thiết bị RF tiêu biểu như Thermage, Forma (thuộc máy Contoura) được ứng dụng rộng rãi trong trẻ hóa da.

HIFU (high-intensity focused ultrasound)

Sử dụng năng lượng siêu âm hội tụ cường độ cao, tác động sâu vào lớp hạ bì và tầng SMAS, giúp nâng đỡ mô mềm và cải thiện tình trạng chảy xệ. Phương pháp này kích thích sản sinh collagen, làm mờ nếp nhăn động và mang lại làn da săn chắc, căng mịn. Các thiết bị HIFU như CFU Elife, LinearZ, Ultraformer được ứng dụng phổ biến trong trẻ hóa da không xâm lấn.

RF microneedle (sóng RF kết hợp đầu kim vi điểm)

Tạo ra tổn thương vi điểm kết hợp nhiệt năng trực tiếp tại lớp hạ bì, kích thích sản sinh collagen mạnh mẽ hơn và cải thiện kết cấu da từ bên trong. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả cho nếp nhăn tĩnh và hỗ trợ làm mờ nếp nhăn động nhẹ nhờ khả năng cải thiện chất lượng da tổng thể. Tuy nhiên, để điều trị nếp nhăn động rõ rệt, RF microneedle thường cần kết hợp với Botox để kiểm soát hoạt động của cơ mặt.

Một số thiết bị RF microneedle tiêu biểu như Morpheus8, với khả năng tác động sâu 4-5mm đến lớp hạ bì và tầng SMAS, giúp cải thiện chất lượng da từ bên trong và nâng cao hiệu quả điều trị.

Peel da hóa học

Peel da hóa học là phương pháp sử dụng các dung dịch acid để loại bỏ tế bào chết trên bề mặt da, kích thích tái tạo và cải thiện kết cấu da, đặc biệt hiệu quả trong việc làm mịn da và giảm nếp nhăn động nông.

Chăm sóc da tại nhà

Chăm sóc da tại nhà với các sản phẩm chứa retinoid, niacinamide, peptide và các chất chống oxy hóa đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và cải thiện nếp nhăn động. Retinoid giúp kích thích tái tạo tế bào da, tăng sản xuất collagen và giảm nếp nhăn. Các peptide như argireline và SYN-Ake mô phỏng hiệu ứng điều chỉnh thần kinh, giúp thư giãn cơ và cải thiện độ đàn hồi da, giảm nếp nhăn hiệu quả. Argireline còn được dùng trong mesotherapy tại phòng khám da liễu để tăng cường hiệu quả điều trị.

Bên cạnh đó, chống nắng là bước không thể thiếu, giúp bảo vệ da khỏi tác động của tia UV, ngăn nếp nhăn động tiến triển thành nếp nhăn tĩnh. Đồng thời, việc dưỡng ẩm đều đặn giúp duy trì độ mềm mại và đàn hồi của da, giảm độ rõ rệt của nếp nhăn, mang lại làn da khỏe mạnh và tươi trẻ hơn.

Nếp nhăn động là một trong những dấu hiệu lão hóa đầu tiên, xuất hiện do sự chuyển động lặp đi lặp lại của cơ mặt và sự suy giảm tự nhiên của collagen và elastin trong da. Việc hiểu rõ cơ chế hình thành và áp dụng các phương pháp điều trị kịp thời là chìa khóa để giảm thiểu và ngăn ngừa nếp nhăn động chuyển thành nếp nhăn tĩnh.

Các phương pháp tiên tiến như tiêm botulinum toxin, tiêm chất làm đầy, laser, RF, HIFU, RF microneedle, peel da hóa học và chăm sóc da tại nhà bằng các sản phẩm chứa peptide, retinoid kết hợp chống nắng đều đặn không chỉ cải thiện nếp nhăn mà còn tăng cường sức khỏe và vẻ đẹp của làn da.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp hiệu quả và an toàn để làm mờ nếp nhăn động, hãy đến với MedFit – nơi áp dụng công nghệ tiên tiến và phương pháp chuyên biệt để điều trị nếp nhăn động, giúp bạn duy trì làn da săn chắc và tươi trẻ. Liên hệ với MedFit ngay hôm nay để nhận tư vấn từ đội ngũ Bác sĩ và bắt đầu hành trình tái tạo làn da của bạn.

Tài liệu tham khảo

1. Nguyen TTM, Yi E-J, et al. Sustainable Dynamic Wrinkle Efficacy: Non-Invasive Peptides as the Future of Botox Alternatives. Cosmetics. 2024; 11(4):118. doi:10.3390/cosmetics11040118
2. Sparavigna A, Tenconi B, et al. Evaluation of the efficacy of a new hyaluronic acid gel on dynamic and static wrinkles in volunteers with moderate aging/photoaging. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2019;12:81-90. Published 2019 Jan 17. doi:10.2147/CCID.S191935
3. Rzany B, Converset-Viethel S, et al. Efficacy and Safety of 3 New Resilient Hyaluronic Acid Fillers, Crosslinked With Decreased BDDE, for the Treatment of Dynamic Wrinkles: Results of an 18-Month, Randomized Controlled Trial Versus Already Available Comparators. Dermatol Surg. 2019;45(10):1304-1314. doi:10.1097/DSS.0000000000001971
4. Gold MH, Biron J. Improvement of wrinkles and skin tightening using TriPollar® radiofrequency with Dynamic Muscle Activation (DMA™). J Cosmet Dermatol. 2020;19(9):2282-2287. doi:10.1111/jocd.13620
5. Amini F, Abiri F, et al. Efficacy of platelet rich plasma (PRP) on skin rejuvenation: A systematic review. 2015;18:119-127
6. Hui Q, Chang P, et al. The Clinical Efficacy of Autologous Platelet-Rich Plasma Combined with Ultra-Pulsed Fractional CO2 Laser Therapy for Facial Rejuvenation. Rejuvenation Res. 2017;20(1):25-31. doi:10.1089/rej.2016.1823
7. Ganceviciene R, Liakou AI, et al. Skin anti-aging strategies. Dermatoendocrinol. 2012;4(3):308-319. doi:10.4161/derm.22804