Quá trình lão hóa tự nhiên dẫn đến sự suy giảm collagen và elastin – hai thành phần quan trọng giúp duy trì độ đàn hồi và săn chắc của da. Khi lượng collagen và elastin giảm dần, cấu trúc nâng đỡ da suy yếu, làm xuất hiện nếp nhăn tĩnh. Khác với nếp nhăn động hình thành do hoạt động cơ mặt, nếp nhăn tĩnh tồn tại ngay cả khi khuôn mặt ở trạng thái thư giãn và thường xuất hiện ở những vùng da mỏng, nơi khả năng tự phục hồi bị suy giảm, có xu hướng ngày càng hằn sâu theo thời gian. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cơ chế hình thành nếp nhăn tĩnh cũng như các phương pháp can thiệp hiệu quả để cải thiện tình trạng này.

MỤC LỤC NỘI DUNG
		
		Add a header to begin generating the table of contents

Nếp nhăn tĩnh là hậu quả của lão hóa da

Nếp nhăn tĩnh là các đường hoặc rãnh xuất hiện trên da ngay cả khi cơ mặt không hoạt động, chủ yếu do sự suy giảm collagen, elastin và độ ẩm trong cấu trúc da theo thời gian. Những nếp nhăn này có thể là hậu quả của các nếp nhăn động xuất hiện và lặp lại quá nhiều, như nếp nhăn cau mày hay nếp nhăn trán. Khác với nếp nhăn động, vốn liên quan mật thiết với các biểu cảm khuôn mặt, nếp nhăn tĩnh thường khắc sâu vào da và khó loại bỏ hoàn toàn.

hình minh họa nếp nhăn tĩnh — Nếp nhăn tĩnh (hình minh họa)

Quá trình hình thành nếp nhăn tĩnh gắn liền với lão hóa da, một quá trình sinh học phức tạp chịu ảnh hưởng từ cả yếu tố nội sinh và ngoại sinh:

Các yếu tố nội sinh như di truyền, trao đổi chất tế bào, hormone và chuyển hóa ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc và độ đàn hồi của da.
Trong khi đó, các yếu tố ngoại sinh như ánh nắng mặt trời, ô nhiễm, hóa chất, chế độ dinh dưỡng kém và stress lại góp phần thúc đẩy lão hóa da nhanh chóng. Đặc biệt, tác động lâu dài của tia UV từ ánh sáng mặt trời – hay còn gọi là lão hóa da do ánh sáng (photoaging) – là yếu tố môi trường có hại đáng kể nhất, khiến da mất đi sự săn chắc và xuất hiện các nếp nhăn tĩnh.

Da lão hóa nội sinh có đặc điểm bao gồm mỏng, teo, nhăn nheo và khô do các cơ chế sau:

Giảm sản xuất collagen và elastin

Collagen và elastin là hai thành phần quan trọng giúp da duy trì độ đàn hồi và săn chắc. Khi tuổi tác tăng lên, quá trình tổng hợp collagen và elastin giảm đi, trong khi quá trình phân hủy collagen lại tăng lên:

Fibrillin, một protein trong sợi elastin giúp duy trì độ đàn hồi của da, khi giảm đi sẽ làm giảm khả năng co giãn của da, dẫn đến sự xuất hiện của nếp nhăn.
Collagen type VII, vốn có vai trò kết nối lớp thượng bì và hạ bì, khi thiếu hụt cũng làm yếu đi sự gắn kết giữa thượng bì và hạ bì, gây ra tình trạng da chảy xệ và hình thành nếp nhăn.

Sự lão hóa thường bắt đầu từ tuổi 25 và các nếp nhăn tĩnh sẽ bắt đầu xuất hiện vào khoảng độ tuổi 30-40, tùy thuộc vào lối sống và di truyền của mỗi người. Tổng hàm lượng collagen trên mỗi đơn vị diện tích bề mặt da được biết là giảm khoảng 1% mỗi năm.

hình minh họa giảm sản xuất collagen và elastin ở da lão hóa — Khi tuổi tác tăng lên, quá trình tổng hợp collagen và elastin giảm đi, khiến da chảy xệ và tạo nếp nhăn

Chậm sự tái tạo tế bào da

Tốc độ thay mới tế bào da giảm đi khi tuổi tác tăng. Điều này khiến cho da trở nên mỏng, kém đàn hồi và dễ bị tổn thương. Sự suy giảm chức năng của các tế bào da cũng làm giảm khả năng phục hồi của da sau tổn thương.

Giảm sự cung cấp nước

Mức độ glycosaminoglycan (GAG) như acid hyaluronic trong da giảm dần theo tuổi tác, làm giảm khả năng giữ ẩm của da. Da trở nên khô và dễ bị nhăn nheo.

Giảm mỡ dưới da

Lượng mô mỡ dưới da giảm đi theo tuổi tác, dẫn đến da bị chảy xệ và mất độ căng mịn.

Trong khi đó, da lão hóa ngoại sinh do ánh sáng thì lại có các đặc điểm gồm lớp thượng bì dày lên, da không đều màu, xỉn màu, da chảy xệ, thô ráp, cũng có sự gia tăng tỷ lệ phát triển các khối u lành tính và ác tính trên da lão hóa do ánh sáng. Quá trình này do các cơ chế sau:

Tổn thương do tia UV (photoaging): tia UV là nguyên nhân chính gây lão hóa da sớm. Tia UVA và UVB từ ánh nắng mặt trời xâm nhập vào da kích hoạt các gốc tự do (reactive oxygen species – ROS) trong da, làm tổn thương tế bào và tăng cường sự phân hủy collagen và elastin trong lớp trung bì và hạ bì, mặc dù lúc này sự sản xuất collagen và elastin chưa suy giảm. Sự tổn thương này làm giảm khả năng đàn hồi của da, dẫn đến nếp nhăn và da chảy xệ.

hình minh họa tổn thương do tia uv — Tổn thương do tia UV là nguyên nhân chính làm da lão hóa sớm, làm giảm khả năng đàn hồi của da

Tăng sinh tế bào thượng bì bao gồm tế bào tạo sắc tố (melanocyte): khi da tiếp xúc với tia UV, cơ thể phản ứng bằng cách sản sinh nhiều tế bào thượng bì (bao gồm melanocyte) hơn để bảo vệ da. Tuy nhiên, sự gia tăng những tế bào này làm lớp thượng bì dày lên, tăng sản xuất sắc tố melanin dẫn đến sự thay đổi màu sắc da không đều (như nám, tàn nhang) và làm da trở nên thô ráp hơn.

hình minh họa tăng sinh tế bào thượng bì — Sự gia tăng những tế bào thượng bì dày lên, tăng sản xuất sắc tố melanin dẫn đến sự thay đổi màu sắc da không đều

Ô nhiễm và các chất độc hại: các chất ô nhiễm trong không khí và các hóa chất độc hại có thể kích hoạt quá trình viêm và sản sinh các gốc tự do trong da. Những gốc tự do này gây tổn thương tế bào, làm suy yếu cấu trúc da và thúc đẩy quá trình lão hóa nội sinh, gây nên các nếp nhăn sâu.

hình minh họa ô nhiễm không khí — Ô nhiễm trong không khí làm sản sinh các gốc tự do, thúc đẩy quá trình lão hóa nội sinh, gây nên các nếp nhăn sâu

Phân loại da lão hóa do ánh sáng dựa vào nếp nhăn

Các tác giả đã phát triển một hệ thống phân loại để phân biệt các giai đoạn lão hóa da do ánh sáng dựa vào nếp nhăn, giúp xác định mức độ nghiêm trọng của các dấu hiệu này:

Ngoài ra, còn có thang đo Fitzpatrick Elastosis and Wrinkle Scale phân loại mức độ lão hóa da từ nhẹ đến nặng dựa trên nếp nhăn, độ đàn hồi da và các dấu hiệu elastosis (hư tổn mô liên kết do ánh nắng):

Mức 1: không có hoặc rất ít nếp nhăn.
Mức 2-3: nếp nhăn vừa, da kém đàn hồi.
Mức 4-5: nếp nhăn sâu, elastosis nặng.

Các thang đo này có vai trò quan trọng trong việc đánh giá và so sánh các liệu pháp điều trị cho da bị lão hóa do ánh sáng, từ đó giúp tìm ra giải pháp phù hợp nhất để cải thiện tình trạng nếp nhăn tĩnh và phục hồi độ săn chắc của da.

Nhận ngay voucher Miễn phí 100% áp dụng cho Module dinh dưỡng vận động

Voucher miễn phí module dinh dưỡng vận động

* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit

Những vùng có nếp nhăn tĩnh trên gương mặt

Những vùng trên gương mặt dễ xuất hiện nếp nhăn tĩnh thường là những khu vực dễ bị lão hóa, nơi mà các nếp nhăn hình thành ngay cả khi cơ mặt không cử động:

Trán: nếp nhăn ngang.
Mắt: vết chân chim và nếp nhăn dưới mắt.
Miệng: rãnh mũi má và nếp nhăn quanh môi.
Cằm: đường marionette, những rãnh sâu kéo dài từ góc miệng xuống cằm, tạo ra hình dáng giống như dây kéo của con rối.
Cổ: các đường nhăn ngang, là dấu hiệu điển hình của sự lão hóa ở vùng da cổ, nơi da mỏng và ít được chăm sóc đúng cách.

hình minh họa nếp nhăn tĩnh ở mắt — Mắt là khu vực dễ hình thành các nếp nhăn tĩnh

Nhận ngay voucher Miễn phí 100% áp dụng cho Module dinh dưỡng vận động

* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit

Điều trị lão hóa da và nếp nhăn tĩnh như thế nào?

Để điều trị chống lão hóa và nếp nhăn tĩnh hiệu quả, cần phải kích thích quá trình tái tạo tế bào da vì khi lão hóa, chu kỳ tái tạo tế bào thượng bì bị chậm lại, làm giảm khả năng bong tróc và tái tạo da. Việc sử dụng các sản phẩm dưỡng da hoặc thủ thuật thẩm mỹ phù hợp giúp tăng tốc chu kỳ tế bào, cải thiện bề mặt da và thúc đẩy quá trình lành vết thương, từ đó giảm thiểu sự xuất hiện của nếp nhăn tĩnh.

Tuy nhiên, để đạt kết quả tối ưu, việc điều trị cần được cá nhân hóa dựa trên mức độ lão hóa và tình trạng da của từng người. Các chiến lược chống lão hóa có thể được phân loại thành các nhóm, nhằm phục hồi và ngăn ngừa các dấu hiệu lão hóa do cả yếu tố nội sinh và ngoại sinh.

Chăm sóc da tại nhà

Những bước chăm sóc da này, khi được áp dụng đúng cách, giúp duy trì làn da khỏe mạnh, bảo vệ khỏi lão hóa và giữ được độ sáng khỏe tự nhiên.

Chống nắng: sử dụng sản phẩm chống nắng để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV, ngăn ngừa tổn thương do ánh sáng mặt trời, giảm nguy cơ ung thư da và ngăn lão hóa sớm.

hình minh họa chống nắng, chống tia uv — Sử dụng sản phẩm chống nắng để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV, giúp ngăn lão hóa sớm

Dưỡng ẩm: cung cấp độ ẩm cho da, giúp duy trì độ đàn hồi và giữ cho da luôn mềm mại, mịn màng. Các sản phẩm chứa thành phần dưỡng ẩm như acid hyaluronic và glycerin giúp giữ nước hiệu quả, giữ cho làn da luôn tươi mới.

Sản phẩm chống oxy hóa và điều hòa tế bào:

Vitamin C: giúp ngăn ngừa sự phá hủy collagen và thúc đẩy sản xuất collagen mới, bảo vệ da khỏi tác hại của gốc tự do.
Vitamin E: có tác dụng chống viêm và làm mềm da, giúp bảo vệ da khỏi tổn thương từ môi trường.
Retinoid (retinol): tăng cường tái tạo tế bào da, kích thích sản xuất collagen và elastin, giúp giảm nếp nhăn và cải thiện độ đàn hồi.
Niacinamide (vitamin B3): tăng cường sản sinh ceramide giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da, cải thiện độ đàn hồi, làm sáng da và giảm sự xuất hiện của các vết thâm và sắc tố.
Peptide: kích thích sản xuất collagen và elastin, tăng cường tái tạo tế bào, cải thiện kết cấu da và giảm nếp nhăn.
Polyphenol (chẳng hạn như trong trà xanh): chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ da khỏi tác động của tia UV và giảm tổn thương DNA trong da.

Liệu pháp không xâm lấn và xâm lấn tối thiểu tại phòng khám da liễu

Các cơ sở điều trị da thường cung cấp một loạt các phương pháp điều trị tiên tiến, bao gồm cả liệu pháp không xâm lấn và xâm lấn tối thiểu, nhằm giúp cải thiện nếp nhăn, tái tạo da và chống lão hóa hiệu quả.

Filler: tiêm các chất làm đầy như filler chứa acid hyaluronic liên kết chéo (Belotero Revive, Juvederm Volite), bột chỉ (Juvelook, Lenisna) và CaHA (Radiesse). Các chất này giúp làm căng da, giảm nếp nhăn và kích thích sản xuất collagen, elastin, từ đó mang lại hiệu quả lâu dài.

Botulinum toxin (Botox, Dysport, Xeomin): thư giãn cơ, làm giảm nếp nhăn động và ngăn ngừa sự hình thành nếp nhăn tĩnh. Đây là phương pháp chủ yếu đối với nếp nhăn động, nhưng có thể kết hợp với các liệu pháp khác để điều trị cả nếp nhăn động và tĩnh.

hình minh họa tiêm trẻ hóa da — Tiêm các chất làm đầy giúp làm căng da, giảm nếp nhăn, kích thích sản xuất collagen và elastin

Laser (không xâm lấn và xâm lấn):

Laser xâm lấn như erbium laser (2940nm) và fractional CO2 tác động sâu vào lớp da, loại bỏ thượng bì và kích thích tái tạo collagen, làm giảm nếp nhăn tĩnh. Phương pháp này có thời gian hồi phục lâu và có thể gây tác dụng phụ như đỏ da hoặc thay đổi sắc tố.
Laser không xâm lấn như Nd:YAG (1064nm) và Er:glass (1540nm) tạo ra các vùng nhiệt vi mô trong lớp da mà không gây tổn thương sâu, giúp giảm nếp nhăn và làm mịn da, với thời gian phục hồi nhanh và ít rủi ro.

hình minh họa biện pháp laser trẻ hóa da — Giảm nếp nhăn tĩnh bằng biện pháp laser (hình minh họa)

Intense pulsed light (IPL): kích thích sản xuất collagen, làm giảm nếp nhăn nhỏ, cải thiện độ đàn hồi và độ săn chắc của da. IPL ít hiệu quả trong việc giảm nếp nhăn so với laser, nhưng có tác dụng tốt đối với da lão hóa nhẹ, với kết quả đáng kể trong việc làm sáng và đều màu da.

RF (radiofrequency) và RF microneedling

RF đơn cực (Thermage, Exion) và đa cực (Forma): là phương pháp không xâm lấn, giúp làm săn chắc da và co rút collagen ngay lập tức chỉ với một lần điều trị.

ca lâm sàng forma giảm nếp nhăn tĩnh — Forma sử dụng sóng RF đa cực, giúp làm săn chắc da và co rút collagen ngay lập tức

RF microneedling (Morpheus8, Sylfirm X): kết hợp vi điểm và nhiệt năng tác động sâu vào lớp trung bì và hạ bì, kích thích sản sinh collagen mạnh mẽ, cải thiện kết cấu da và làm giảm nếp nhăn tĩnh hiệu quả, đồng thời giúp cải thiện chất lượng da tổng thể.

ca lâm sàng giảm nếp nhăn tĩnh sau 2 lần làm morpheus8 — Ca lâm sàng giảm nếp nhăn tĩnh sau 2 lần làm Morpheus8

HIFU (high-intensity focused ultrasound): là phương pháp điều trị không xâm lấn, sử dụng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao tác động sâu vào các lớp da và mô dưới da, đặc biệt tại lớp SMAS. Công nghệ này giúp kích thích sản sinh collagen và elastin, cải thiện độ đàn hồi, làm săn chắc da, giảm nếp nhăn và hỗ trợ nâng cơ mặt, chống chảy xệ. Một số thiết bị HIFU uy tín có tác dụng nâng cơ và trẻ hóa da bao gồm Ultherapy (Merz Aesthetics, Hoa Kỳ), Ultraformer MPT (Classys, Hàn Quốc) và CFU Elife (Biotec, Italia).

hiệu quả cải thiện tình trạng da vùng cổ bị chảy xệ sau 1 lần điều trị bằng cfu èlife — Hiệu quả giảm nếp nhăn tĩnh bằng công nghệ HIFU

Peel da hóa học: sử dụng acid để loại bỏ tế bào chết, kích thích tái tạo da và cải thiện kết cấu. Các loại peel da từ nông đến sâu giúp làm giảm nếp nhăn tĩnh và cải thiện độ đàn hồi của da.

Tiêm căng bóng, tiêm BAP: các sản phẩm chứa acid hyaluronic không liên kết chéo hoặc có tỷ lệ liên kết chéo thấp, như Karisma, Teosyal Redensity 1, Profhilo, Jalupro, Viscoderm, được tiêm vào lớp trung bì và hạ bì của da thông qua các kỹ thuật tiêm chuyên biệt như mesotherapy hoặc BAP. Những sản phẩm này cung cấp độ ẩm sâu, giúp cải thiện độ đàn hồi, mang lại làn da rạng rỡ, mịn màng và làm giảm nếp nhăn nông. Đồng thời, chúng cũng giúp kéo căng bề mặt da, tạo sự căng bóng và tươi trẻ tự nhiên.

hình ảnh before after của profhilo — Hiệu quả giảm nếp nhăn tĩnh vùng mắt của Profhilo

PRP (platelet-rich plasma): sử dụng yếu tố tăng trưởng từ tiểu cầu của chính khách hàng để kích thích tái tạo da, cải thiện kết cấu và độ mịn màng của da. Phương pháp này không chỉ giúp kích thích sản sinh collagen mới mà còn hỗ trợ làm lành các mô tổn thương. PRP hiệu quả trong việc cải thiện nếp nhăn động và tĩnh, đặc biệt là ở giai đoạn sớm, giúp làm mờ nếp nhăn và cải thiện độ đàn hồi của da. Quy trình PRP thường được thực hiện bằng cách rút máu từ bệnh nhân, sau đó ly tâm để tách tiểu cầu giàu yếu tố tăng trưởng và tiêm vào các vùng da cần điều trị.

tóm tắt quy trình prp — Tóm tắt quy trình PRP

Exosome: là các túi ngoại bào được chiết xuất từ tế bào gốc, chứa nhiều yếu tố tăng trưởng mạnh mẽ. Exosome có khả năng thúc đẩy quá trình sửa chữa và tái sinh tế bào, cải thiện kết cấu da và làm giảm nếp nhăn tĩnh. Bằng cách kích thích sản xuất collagen và elastin, exosome giúp phục hồi làn da nhanh chóng và hiệu quả hơn, đồng thời làm mịn các nếp nhăn sâu và cải thiện độ đàn hồi của da. Exosome có thể được tiêm trực tiếp vào lớp da cần điều trị, mang lại hiệu quả cải thiện làn da từ sâu bên trong.

Phẫu thuật thẩm mỹ căng da mặt (facelift)

Cải thiện toàn diện cho da chảy xệ và nếp nhăn sâu, chỉ định cho các trường hợp không đáp ứng với các phương pháp không xâm lấn và xâm lấn tối thiểu.

Liệu pháp toàn thân

Bổ sung các chất chống oxy hóa đường toàn thân: nguồn quan trọng nhất của chất chống oxy hóa đến từ chế độ dinh dưỡng. Các chất chống oxy hóa hệ thống nổi tiếng nhất bao gồm vitamin C, vitamin E, carotenoid và các vi lượng như đồng và selenium. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, sự kết hợp giữa vitamin C và E với acid ferulic mang lại cả tác dụng chống nắng và chống oxy hóa.
Tránh tác nhân gây lão hóa và điều chỉnh lối sống để duy trì sức khỏe và vẻ trẻ trung: để chống lão hóa hiệu quả, cần tránh các yếu tố ngoại sinh như hút thuốc, ô nhiễm, tia UV từ ánh sáng mặt trời và căng thẳng. Đồng thời, điều chỉnh lối sống và thói quen bằng cách duy trì chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, tăng cường hoạt động thể chất và kiểm soát sức khỏe tổng quát, bao gồm việc quản lý tốt các bệnh nền cũng giúp chống lão hóa và ngăn ngừa nếp nhăn hiệu quả.

thăm khám với bác thục anh — Thăm khám Bác sĩ để được tư vấn và điều trị nếp nhăn tĩnh bằng các giải pháp an toàn, cá nhân hóa

Nếp nhăn tĩnh là một trong những dấu hiệu rõ rệt của quá trình lão hóa da, hình thành do sự suy giảm collagen, elastin và các yếu tố cấu trúc da theo thời gian. Quá trình này chịu ảnh hưởng bởi cả yếu tố nội sinh và ngoại sinh, đặc biệt là tác động của tia UV, ô nhiễm môi trường và lối sống.

Việc phòng ngừa và điều trị nếp nhăn tĩnh đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp chăm sóc da tại nhà, các liệu pháp thẩm mỹ không xâm lấn hoặc xâm lấn tối thiểu và các phương pháp can thiệp chuyên sâu như liệu pháp hormone hoặc phẫu thuật thẩm mỹ. Tùy thuộc vào mức độ lão hóa và nhu cầu cá nhân, mỗi phương pháp điều trị đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Việc bảo vệ da khỏi tác động của môi trường, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, kết hợp với các liệu pháp tái tạo da hiện đại sẽ giúp làm chậm quá trình lão hóa, cải thiện nếp nhăn tĩnh và giữ gìn làn da khỏe mạnh, tươi trẻ lâu dài.

Tại MedFit, khách hàng có thể tiếp cận các công nghệ trẻ hóa da tiên tiến giúp tái tạo cấu trúc da và làm mờ nếp nhăn hiệu quả. Với đội ngũ Bác sĩ chuyên khoa cùng công nghệ chuẩn FDA Hoa Kỳ, MedFit mang đến giải pháp cá nhân hóa và an toàn, giúp duy trì làn da săn chắc và trẻ trung lâu dài.