Tăng cân tuổi tiền mãn kinh: Vì sao và làm thế nào để kiểm soát?

Tăng cân tuổi tiền mãn kinh không chỉ là vấn đề về ngoại hình mà còn phản ánh những thay đổi phức tạp bên trong cơ thể. Khi nội tiết tố nữ bắt đầu suy giảm, quá trình trao đổi chất chậm lại, mỡ dễ tích tụ đặc biệt ở vùng bụng, hông và đùi. Hiểu rõ nguyên nhân và có chiến lược can thiệp phù hợp sẽ giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả, bảo vệ sức khỏe và duy trì chất lượng cuộc sống trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng này. Vậy đâu là lý do thực sự khiến cân nặng khó nói giảm ở tuổi tiền mãn kinh? Hãy cùng MedFit tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tiền mãn kinh là gì?

Tiền mãn kinh (perimenopause) là giai đoạn chuyển tiếp trước khi người phụ nữ bước vào mãn kinh, thời điểm buồng trứng ngừng hoàn toàn việc sản xuất trứng và kinh nguyệt kết thúc vĩnh viễn. Giai đoạn này thường bắt đầu ở độ tuổi từ 40-50 và có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, tùy theo cơ địa từng người.

Trong thời kỳ tiền mãn kinh, nồng độ estrogen và progesterone, hai hormone sinh dục nữ chính, bắt đầu dao động thất thường và dần suy giảm. Sự biến động này gây ra nhiều thay đổi về thể chất và tâm lý như rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, thay đổi tâm trạng, mất ngủ và đặc biệt là tăng cân không kiểm soát.

Tiền mãn kinh là giai đoạn có thể kéo dài 4-8 năm, kết thúc khi người phụ nữ không có kinh nguyệt trong 12 tháng liên tiếp, lúc này được xác định là đã chính thức mãn kinh.

Nguyên nhân tăng cân ở tuổi tiền mãn kinh

Tăng cân ở tuổi tiền mãn kinh không phải là kết quả của sự thiếu kỷ luật trong ăn uống hay lười vận động như nhiều người lầm tưởng. Trên thực tế, quá trình này chịu ảnh hưởng bởi hàng loạt yếu tố sinh lý và nội tiết phức tạp.

Thay đổi nội tiết tố

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, nồng độ estrogen và progesterone bắt đầu suy giảm đáng kể. Đây là hai hormone đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tỷ lệ trao đổi chất, kiểm soát mỡ và điều hòa năng lượng.

Estrogen có khả năng hỗ trợ quá trình chuyển hóa chất béo và tăng độ nhạy insulin, giúp cơ thể xử lý glucose hiệu quả hơn. Khi estrogen giảm, mỡ dễ bị tích tụ, đặc biệt là mỡ nội tạng quanh bụng, một loại mỡ liên quan đến tăng nguy cơ bệnh tim mạch và đái tháo đường típ 2.

Suy giảm khối lượng cơ

Bắt đầu từ sau tuổi 40, phụ nữ có xu hướng mất dần khối lượng cơ nạc, được gọi là sarcopenia. Trong giai đoạn tiền mãn kinh, sự suy giảm estrogen càng thúc đẩy quá trình này diễn ra nhanh hơn.

Estrogen không chỉ ảnh hưởng đến chuyển hóa chất béo mà còn đóng vai trò bảo vệ và duy trì khối cơ. Khi hormone này suy giảm, cơ thể mất dần khả năng bảo tồn khối cơ nạc, đặc biệt nếu không có chế độ vận động phù hợp.

Khối cơ nạc chính là bộ máy tiêu hao năng lượng của cơ thể. Khi khối cơ giảm, tỷ lệ trao đổi chất cơ bản (BMR) cũng giảm theo, tức là lượng calo cơ thể đốt cháy khi nghỉ ngơi bị giảm đi.

Theo nghiên cứu của Hunter và cộng sự công bố năm 2010 trên Tạp chí Quốc tế về Thành phần Cơ thể được thực hiện tại Hoa Kỳ, phụ nữ tiền mãn kinh có thể mất từ 3-8% khối lượng cơ mỗi thập kỷ, dẫn đến giảm khả năng đốt cháy calo và tăng tích trữ mỡ, ngay cả khi tổng lượng thức ăn không thay đổi.

Đây là nguyên nhân giải thích vì sao nhiều người cảm thấy dễ tăng cân hơn trước đây dù vẫn ăn uống như cũ.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, nhiều phụ nữ có xu hướng giảm hoạt động thể chất do tác động từ nhiều yếu tố như công việc bận rộn, cảm giác mệt mỏi kéo dài, đau nhức cơ xương khớp hoặc các vấn đề sức khỏe liên quan đến tuổi tác và rối loạn nội tiết. Việc giảm vận động không chỉ khiến cơ thể tiêu hao ít năng lượng hơn mà còn góp phần làm giảm khối cơ nạc, từ đó làm chậm quá trình trao đổi chất.

Bên cạnh giảm vận động, thói quen ăn uống ở phụ nữ tiền mãn kinh cũng thường thay đổi theo hướng bất lợi. Nhiều người trở nên thèm ăn hơn, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu đường, tinh bột tinh chế và chất béo.

Nguyên nhân xuất phát từ sự dao động nội tiết tố, kết hợp với căng thẳng tâm lý và giấc ngủ kém, làm rối loạn cơ chế kiểm soát cảm giác đói no. Hệ quả là lượng calo nạp vào trong ngày dễ vượt quá nhu cầu thực tế, góp phần trực tiếp gây tăng cân nếu không được kiểm soát đúng cách.

Ảnh hưởng của stress và giấc ngủ kém

Ở giai đoạn tiền mãn kinh, nội tiết tố nữ, đặc biệt là estrogen và progesterone, bắt đầu suy giảm và dao động thất thường:

• Estrogen có vai trò điều hòa hoạt động của vùng dưới đồi và hệ thần kinh trung ương, giúp kiểm soát cảm xúc và giấc ngủ. Khi estrogen giảm, cơ thể dễ bị rối loạn giấc ngủ, dễ lo âu, dễ bị kích thích cảm xúc hơn bình thường.
• Progesterone vốn có tác dụng làm dịu và hỗ trợ giấc ngủ cũng suy giảm, khiến phụ nữ khó đi vào giấc ngủ sâu và dễ tỉnh giấc giữa đêm.

Song song đó, chính sự mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ kéo dài và những áp lực tâm lý trong cuộc sống như chăm sóc gia đình, lo toan tài chính hay thay đổi trong mối quan hệ cá nhân khiến phụ nữ ở độ tuổi này dễ rơi vào trạng thái stress kéo dài.

Cơ thể khi đó phản ứng bằng cách tăng sản xuất cortisol, hormone stress có khả năng thúc đẩy tích trữ mỡ nội tạng, đặc biệt ở vùng bụng. Cortisol cũng làm tăng cảm giác thèm ăn, đặc biệt là thực phẩm giàu đường và tinh bột, gây rối loạn đường huyết và tăng khả năng tích lũy năng lượng dư thừa dưới dạng mỡ.

Giấc ngủ không đủ hoặc kém chất lượng cũng gây mất cân bằng nội tiết, cụ thể:

• Giảm leptin (hormone tạo cảm giác no) và tăng ghrelin (hormone kích thích đói), dẫn đến tăng cảm giác thèm ăn.
• Làm giảm độ nhạy insulin, gây rối loạn kiểm soát đường huyết và thúc đẩy tích tụ mỡ.
• Làm gián đoạn chu trình phục hồi và điều hòa chuyển hóa diễn ra trong khi ngủ, khiến cơ thể tiêu hao ít năng lượng hơn và dễ tích trữ chất béo.

Như vậy, stress và giấc ngủ kém tạo ra một vòng xoắn tiêu cực từ căng thẳng, mất ngủ, rối loạn hormone, tăng cảm giác thèm ăn, tăng tích mỡ, càng dễ stress hơn.

Các bệnh lý đi kèm

Giai đoạn tiền mãn kinh không chỉ là thời điểm xảy ra những thay đổi về nội tiết tố mà còn là thời kỳ dễ phát sinh nhiều bệnh lý đi kèm, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình kiểm soát cân nặng và sức khỏe tổng thể.

Hội chứng chuyển hóa

Hội chứng chuyển hóa là tập hợp các rối loạn gồm tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng vòng bụng và rối loạn lipid máu. Tình trạng này có xu hướng thường gặp hơn ở phụ nữ sau mãn kinh do sự suy giảm estrogen, làm ảnh hưởng đến phân bố mỡ và điều hòa đường huyết.

Khi mắc hội chứng chuyển hóa, khả năng tích mỡ nội tạng tăng mạnh, đồng thời làm giảm độ nhạy insulin, hai yếu tố then chốt dẫn đến tăng cân khó kiểm soát, tăng nguy cơ đái tháo đường típ 2 và bệnh tim mạch.

Bệnh tim mạch

Sự suy giảm estrogen trong giai đoạn tiền mãn kinh ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng mạch máu và chuyển hóa cholesterol. Điều này làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.

Ngoài tác động lên tim mạch, những rối loạn này cũng gián tiếp ảnh hưởng đến kiểm soát cân nặng thông qua giảm khả năng vận động và giảm chuyển hóa năng lượng.

Loãng xương

Estrogen đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì mật độ xương. Khi hormone này suy giảm, tốc độ mất xương tăng nhanh, làm gia tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt ở cột sống, hông và cổ tay.

Mặc dù loãng xương không trực tiếp gây tăng cân, tình trạng đau nhức xương khớp và lo sợ té ngã khiến nhiều phụ nữ giảm vận động, từ đó góp phần làm giảm tiêu hao năng lượng và tích mỡ.

Hậu quả của tăng cân tuổi tiền mãn kinh

Tăng cân trong giai đoạn tiền mãn kinh không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần. Sự gia tăng mỡ nội tạng, kết hợp với thay đổi nội tiết và chuyển hóa, có thể dẫn đến hàng loạt bệnh mạn tính dưới đây:

Tăng nguy cơ bệnh tim mạch

Phụ nữ tiền mãn kinh có thừa cân hoặc béo phì, đặc biệt có mỡ bụng, đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn rõ rệt. Khi nồng độ estrogen suy giảm, cơ thể mất đi một phần tác dụng bảo vệ tim mạch vốn có trước đó.

Đồng thời, mỡ nội tạng tiết ra nhiều chất gây viêm làm tổn thương thành mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và các biến chứng tim mạch khác.

Gia tăng nguy cơ đái tháo đường típ 2

Mối liên hệ giữa béo phì và đái tháo đường típ 2 đã được chứng minh rõ ràng. Mỡ nội tạng làm tăng tình trạng kháng insulin, yếu tố chính dẫn đến đái tháo đường.

Bên cạnh đó, sự sụt giảm estrogen trong giai đoạn tiền mãn kinh cũng ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng chuyển hóa glucose. Cụ thể, nồng độ estrogen giảm làm suy giảm hoạt động của enzyme GLUT-4, loại protein chịu trách nhiệm vận chuyển glucose vào tế bào cơ, khiến glucose khó được sử dụng hiệu quả.

Đồng thời, sự thay đổi nội tiết này còn gây rối loạn điều hòa lipid máu, làm tăng nồng độ acid béo tự do trong máu, tiếp tục làm giảm độ nhạy insulin.

Các yếu tố này kết hợp khiến cơ thể dễ bị rối loạn đường huyết và làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường típ 2 một cách rõ rệt.

Tổn thương hệ xương khớp

Tăng cân ở tuổi tiền mãn kinh không chỉ gây rối loạn chuyển hóa mà còn tạo áp lực cơ học lớn lên hệ xương khớp, đặc biệt tại những khớp chịu tải như gối, hông và cột sống thắt lưng. Khi trọng lượng cơ thể tăng lên, lực nén lên bề mặt sụn khớp cũng tăng theo cấp số nhân.

Với mỗi 5kg trọng lượng dư thừa, đầu gối phải chịu thêm khoảng 20kg lực trong mỗi bước đi. Áp lực này lâu dài gây bào mòn lớp sụn khớp, dẫn đến thoái hóa khớp, viêm khớp và giảm linh hoạt vận động.

Không dừng lại ở tác động cơ học, mỡ nội tạng còn được xem là một mô nội tiết, tiết ra các chất trung gian gây viêm (như IL-6 và TNF-alpha). Những yếu tố viêm này lan truyền qua tuần hoàn, xâm nhập vào các mô khớp, làm tăng phản ứng viêm tại khớp, thúc đẩy quá trình hủy hoại sụn khớp và gây đau mạn tính.

Tăng cân không kiểm soát trong giai đoạn tiền mãn kinh làm tăng gánh nặng lên hệ vận động, gây ra hoặc làm nặng thêm các bệnh lý xương khớp vốn đã dễ gặp ở phụ nữ trung niên. Điều này không chỉ gây đau đớn mà còn gián tiếp làm giảm vận động, tạo vòng xoắn bệnh lý khiến việc giảm cân càng khó khăn hơn.

Tăng nguy cơ ung thư

Béo phì sau mãn kinh có liên quan đến nguy cơ cao hơn đối với một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư vú. Nguyên nhân là do mỡ thừa làm tăng nồng độ estrogen lưu hành trong cơ thể, từ đó kích thích sự phân chia tế bào và tổn thương DNA, hai cơ chế chính thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư.

Ngoài ra, tình trạng kháng insulin, giảm adiponectin, tăng leptin và viêm mạn tính liên quan đến béo phì cũng góp phần làm tăng nguy cơ ung thư.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần

Tăng cân ở tuổi tiền mãn kinh không chỉ là một vấn đề sinh lý mà còn tác động mạnh mẽ đến tâm lý và chất lượng sống của phụ nữ. Khi vóc dáng thay đổi, đặc biệt là tăng mỡ bụng, nhiều người cảm thấy tự ti, xấu hổ và không hài lòng với hình ảnh bản thân.

Không những vậy, giai đoạn tiền mãn kinh vốn đã tiềm ẩn nhiều rối loạn cảm xúc do sự suy giảm nội tiết tố. Khi kết hợp với tăng cân kéo dài, những cảm xúc tiêu cực có thể tích tụ thành lo âu mạn tính, rối loạn khí sắc hoặc trầm cảm.

Theo Pine và cộng sự (2021), phụ nữ trung niên bị béo phì có nguy cơ mắc trầm cảm cao gấp đôi so với nhóm có cân nặng bình thường. Mối quan hệ giữa béo phì và trầm cảm mang tính hai chiều, trầm cảm có thể làm người bệnh ăn uống mất kiểm soát, ít vận động, trong khi béo phì lại làm tăng cảm giác tiêu cực và cô lập xã hội.

Tóm lại, tăng cân trong giai đoạn tiền mãn kinh không chỉ làm thay đổi thể chất mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tinh thần. Việc can thiệp cần kết hợp giữa cải thiện thể trạng, điều chỉnh nội tiết và hỗ trợ tâm lý để giúp phụ nữ vượt qua giai đoạn chuyển tiếp này một cách lành mạnh và tích cực.

Cách kiểm soát và giảm cân hiệu quả trong giai đoạn tiền mãn kinh

Dù tăng cân ở tuổi tiền mãn kinh là kết quả của nhiều yếu tố sinh lý phức tạp, điều đó không có nghĩa là không thể kiểm soát. Việc hiểu đúng cơ chế, kết hợp điều chỉnh lối sống, chế độ dinh dưỡng và vận động khoa học có thể giúp phụ nữ lấy lại cân bằng, duy trì vóc dáng và cải thiện sức khỏe toàn diện trong giai đoạn chuyển tiếp đầy thử thách này. Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng giúp kiểm soát và giảm cân hiệu quả ở tuổi tiền mãn kinh:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học là nền tảng giúp kiểm soát cân nặng và hỗ trợ chuyển hóa ổn định. Những nguyên tắc dinh dưỡng sau nên được áp dụng lâu dài:

• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ và protein nạc: chất xơ từ rau củ, ngũ cốc nguyên cám và đậu giúp kéo dài cảm giác no, giảm hấp thu calo thừa và hỗ trợ điều hòa đường huyết. Protein từ cá, trứng, thịt nạc hoặc đậu hũ giúp duy trì khối cơ, yếu tố quan trọng giúp đốt cháy năng lượng hiệu quả, hạn chế tích mỡ.
• Hạn chế đường, tinh bột tinh chế và chất béo bão hòa: thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt, bánh mì trắng và món chiên rán dễ gây rối loạn đường huyết và thúc đẩy tích tụ mỡ nội tạng.
• Ăn đúng cử, đúng giờ: duy trì thói quen ăn uống điều độ giúp ổn định hormone chuyển hóa và giảm nguy cơ ăn quá nhiều vào cuối ngày. Việc bỏ bữa hoặc ăn trễ thường dẫn đến rối loạn đường huyết, tăng cảm giác đói và dễ tích trữ mỡ nhiều hơn sau bữa ăn.

Tăng cường vận động

Vận động thể chất đều đặn là một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp phụ nữ tiền mãn kinh kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính. Khi quá trình trao đổi chất chậm lại do thay đổi nội tiết, cơ thể cần được kích hoạt thông qua hoạt động thể lực để duy trì hiệu quả đốt cháy năng lượng và bảo vệ sức khỏe tim mạch, xương khớp.

• Chọn bài tập phù hợp với thể trạng: phụ nữ tiền mãn kinh nên ưu tiên các hình thức vận động có cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, đạp xe, yoga, bơi lội hoặc khiêu vũ. Những bài tập này giúp tăng nhịp tim, cải thiện tuần hoàn máu mà vẫn an toàn cho xương khớp.
• Kết hợp rèn luyện sức mạnh: tập tạ nhẹ hoặc các bài tập kháng lực (như plank, squat, resistance band) giúp duy trì và tăng khối lượng cơ nạc, từ đó nâng cao tỷ lệ trao đổi chất cơ bản (BMR) và hạn chế tích tụ mỡ.
• Duy trì tối thiểu 150 phút/tuần: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị người trưởng thành nên vận động ở cường độ vừa ít nhất 150-300 phút/tuần để duy trì sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng và phòng ngừa các bệnh chuyển hóa.

Tập luyện không cần quá nặng hoặc phức tạp, điều quan trọng là duy trì đều đặn và phù hợp với thể trạng. Việc kết hợp vận động hợp lý cùng chế độ ăn uống khoa học sẽ mang lại hiệu quả rõ rệt trong kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể ở tuổi tiền mãn kinh.

Quản lý stress và cải thiện giấc ngủ

Stress kéo dài và giấc ngủ kém chất lượng là hai yếu tố âm thầm làm rối loạn chuyển hóa, tăng cảm giác thèm ăn và thúc đẩy tích tụ mỡ, đặc biệt ở vùng bụng. Vì vậy, việc chủ động điều chỉnh tâm lý và cải thiện giấc ngủ là bước quan trọng trong chiến lược kiểm soát cân nặng ở phụ nữ tiền mãn kinh.

• Giảm căng thẳng thông qua kỹ thuật thư giãn như thiền định, thở sâu, yoga hoặc viết nhật ký giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm tiết cortisol (hormone stress có liên quan trực tiếp đến tích mỡ nội tạng và tăng cảm giác thèm đồ ngọt). Duy trì các hoạt động này mỗi ngày, dù chỉ vài phút, cũng có thể mang lại lợi ích tâm lý đáng kể.
• Tối ưu hóa chất lượng giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng và duy trì sức khỏe tổng thể, đặc biệt ở phụ nữ tiền mãn kinh. Ngủ đủ giấc giúp điều hòa các hormone liên quan đến cảm giác đói và no như leptin và ghrelin, đồng thời tăng cường khả năng phục hồi thể chất và tinh thần sau một ngày hoạt động.

Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, nên tạo môi trường ngủ yên tĩnh, tối và mát mẻ, tránh sử dụng thiết bị điện tử ít nhất một giờ trước khi ngủ và duy trì giờ đi ngủ cũng như thức dậy cố định mỗi ngày, kể cả vào cuối tuần. Thói quen này giúp đồng hồ sinh học hoạt động ổn định, từ đó cải thiện cả giấc ngủ lẫn quá trình trao đổi chất.

Theo khuyến nghị của National Sleep Foundation (2022), người trưởng thành nên ngủ từ 7-9 giờ/đêm để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần. Giấc ngủ chất lượng không chỉ giúp cơ thể phục hồi mà còn cải thiện khả năng kiểm soát cân nặng và ổn định cảm xúc trong giai đoạn nội tiết dao động mạnh.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, cơ thể trải qua nhiều thay đổi âm thầm về nội tiết, chuyển hóa và tâm lý. Vì vậy, việc khám sức khỏe định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm những rối loạn tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến cân nặng và chất lượng cuộc sống.

• Kiểm tra nội tiết tố nữ: xét nghiệm estrogen, progesterone, FSH, LH giúp đánh giá mức độ thay đổi nội tiết và nhận biết sớm các dấu hiệu mãn kinh để có hướng điều chỉnh phù hợp về dinh dưỡng, vận động và điều trị nếu cần.
• Theo dõi chuyển hóa: xét nghiệm glucose máu, insulin, lipid máu (cholesterol, triglyceride), chỉ số men gan hoặc acid uric giúp phát hiện sớm hội chứng chuyển hóa, kháng insulin hoặc rối loạn lipid máu, những yếu tố thường đi kèm với tăng cân và béo bụng ở phụ nữ tiền mãn kinh.
• Đánh giá sức khỏe tim mạch và xương khớp: đo huyết áp, siêu âm tim, đo mật độ xương (DEXA) giúp phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, loãng xương và thoái hóa khớp.

Việc theo dõi các chỉ số sức khỏe không chỉ giúp can thiệp sớm khi có bất thường mà còn là cơ sở để cá nhân hóa phác đồ giảm cân, đảm bảo hiệu quả và an toàn lâu dài. Nên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất 1-2 lần/năm tại cơ sở y tế uy tín.

Hỗ trợ y tế chuyên sâu

Đối với phụ nữ tiền mãn kinh, việc giảm cân không chỉ đơn thuần là ăn ít đi hay tập nhiều hơn. Do liên quan đến nội tiết tố, chuyển hóa và nhiều yếu tố sinh lý đặc thù, một số trường hợp cần có sự đồng hành của đội ngũ y tế chuyên môn để đạt hiệu quả an toàn và bền vững.

Khi nào cần gặp Bác sĩ?

Không phải ai tăng cân trong giai đoạn tiền mãn kinh cũng cần đến can thiệp y tế, nhưng có một số trường hợp nên chủ động tìm gặp Bác sĩ để được thăm khám và hỗ trợ chuyên sâu. Đặc biệt, nếu tình trạng tăng cân diễn ra nhanh chóng, không kiểm soát dù đã thay đổi chế độ ăn và tăng cường vận động, đây có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang gặp rối loạn về nội tiết hoặc chuyển hóa.

Ngoài ra, phụ nữ nên đến gặp Bác sĩ khi có các biểu hiện như vòng bụng tăng nhanh, tăng mỡ vùng bụng, cảm giác mệt mỏi kéo dài, rối loạn giấc ngủ, rối loạn kinh nguyệt hay nghi ngờ mắc các bệnh như kháng insulin, hội chứng chuyển hóa, tăng huyết áp, đái tháo đường. Những trường hợp này cần được đánh giá bằng các xét nghiệm chuyên sâu như đo hormone, kiểm tra đường huyết, mỡ máu, chức năng tuyến giáp và các chỉ số tim mạch.

Việc gặp Bác sĩ sớm không chỉ giúp xác định chính xác nguyên nhân gây tăng cân mà còn tạo nền tảng để xây dựng kế hoạch điều trị và kiểm soát cân nặng an toàn, hiệu quả, phù hợp với từng giai đoạn thay đổi của cơ thể.

Bác sĩ có thể hỗ trợ gì?

Ở phụ nữ tiền mãn kinh, tăng cân thường không xuất phát từ một nguyên nhân đơn lẻ mà là hệ quả của sự thay đổi nội tiết, rối loạn chuyển hóa, căng thẳng kéo dài, giấc ngủ kém và lối sống chưa phù hợp. Chính vì vậy, kiểm soát cân nặng hiệu quả trong giai đoạn này cần đến sự hỗ trợ y khoa chuyên sâu, không chỉ từ một Bác sĩ mà thông qua phối hợp đa chuyên khoa.

Bác sĩ Nội tiết đóng vai trò trung tâm trong việc đánh giá tình trạng hormone, phát hiện các rối loạn như kháng insulin hay hội chứng chuyển hóa. Dựa vào đó, Bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp hormone thay thế (HRT) khi cần thiết hoặc kê thuốc hỗ trợ chuyển hóa, kiểm soát đường huyết và điều chỉnh lipid máu.

Song song đó, Bác sĩ Dinh dưỡng sẽ xây dựng chế độ ăn cá nhân hóa dựa trên nhu cầu năng lượng, chỉ số mỡ nội tạng, tình trạng sức khỏe đi kèm và khả năng đáp ứng của từng người. Chế độ này vừa đảm bảo kiểm soát cân nặng, vừa hỗ trợ ổn định hormone và bảo vệ khối cơ.

Nếu tình trạng béo phì ảnh hưởng đến làn da như rạn da, da sần vỏ cam, chảy xệ sau sụt cân, Bác sĩ Da liễu có thể đưa ra giải pháp điều trị thẩm mỹ đi kèm như laser, RF hoặc tiêm meso để phục hồi mô liên kết, giúp cải thiện vẻ ngoài và tăng động lực duy trì giảm cân.

Ngoài ra, ở những người khó giảm cân dù đã thay đổi lối sống, Bác sĩ có thể chỉ định thuốc hỗ trợ giảm cân đã được FDA Hoa Kỳ và Bộ Y tế Việt Nam phê duyệt, hoặc ứng dụng các công nghệ đã được FDA Hoa Kỳ phê duyệt như quang đông hủy mỡ, RF, EMS, HIFEM hoặc siêu âm hội tụ (HIFU) để giảm mỡ dưới da từng vùng đồng thời kích thích tăng cơ, đặc biệt hiệu quả ở vùng bụng và đùi, nơi thường tích mỡ khó giảm ở phụ nữ tuổi trung niên.

Sự phối hợp giữa các chuyên khoa không chỉ giúp xác định nguyên nhân sâu xa gây tăng cân mà còn mở ra lộ trình điều trị toàn diện, cá nhân hóa. Từ đó, phụ nữ tiền mãn kinh có thể đạt được hiệu quả giảm cân an toàn, duy trì lâu dài và cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống.

Tăng cân ở tuổi tiền mãn kinh không đơn thuần là chuyện thừa calo hay ít vận động mà là hệ quả của hàng loạt thay đổi nội tiết, chuyển hóa và tâm lý sâu sắc trong cơ thể người phụ nữ. Nếu không được kiểm soát kịp thời, tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn kéo theo nhiều hệ lụy về sức khỏe như tim mạch, đái tháo đường, xương khớp, ung thư và sức khỏe tinh thần.

Tuy nhiên, điều đáng mừng là cân nặng ở giai đoạn này hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được tiếp cận đúng cách. Tại MedFit, chúng tôi hiểu rõ những thách thức mà phụ nữ tiền mãn kinh đang đối mặt và cam kết mang đến mô hình kiểm soát cân nặng toàn diện, được thiết kế riêng cho từng cá nhân.

Từ đánh giá nội tiết chuyên sâu, xây dựng thực đơn khoa học, lựa chọn bài tập phù hợp cho đến ứng dụng công nghệ y khoa không xâm lấn và trị liệu thẩm mỹ chuyên biệt – MedFit đồng hành cùng khách hàng không chỉ để giảm cân, mà còn để tái cân bằng sức khỏe toàn diện và lấy lại sự tự tin, chủ động trong chính cơ thể mình.

Nếu bạn đang bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và cảm thấy khó kiểm soát cân nặng, đừng chần chừ. Hãy để đội ngũ chuyên gia tại MedFit đồng hành, đánh giá chuyên sâu và xây dựng lộ trình chăm sóc cá nhân hóa cho bạn.

Tài liệu tham khảo

1. Mayo Clinic. Perimenopause. [online] Available at: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/perimenopause/symptoms-causes/syc-20354666 [Accessed 12 August 2025]
2. Lovejoy JC. The menopause and obesity. Prim Care. 2003;30(2):317-325. doi:10.1016/s0095-4543(03)00012-5
3. Santoro N, Epperson CN, Mathews SB. Menopausal Symptoms and Their Management. Endocrinol Metab Clin North Am. 2015;44(3):497-515. doi:10.1016/j.ecl.2015.05.001
4. Hunter GR, Gower BA, Kane BL. Age Related Shift in Visceral Fat. Int J Body Compos Res. 2010;8(3):103-108.
5. Freedman RR. Menopausal hot flashes: mechanisms, endocrinology, treatment. J Steroid Biochem Mol Biol. 2014;142:115-120. doi:10.1016/j.jsbmb.2013.08.010
6. World Health Organization. WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour. [online] Available at: https://www.who.int/publications/i/item/9789240015128 [Accessed 12 August 2025]
7. Eric Suni. How Much Sleep Do You Need?. [online] Available at: https://www.sleepfoundation.org/how-sleep-works/how-much-sleep-do-we-really-need [Accessed 12 August 2025]