Zepbound là gì? Thuốc giảm cân tirzepatide trong điều trị béo phì

Béo phì không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn là yếu tố nguy cơ lớn cho sức khỏe, liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch, đái tháo đường típ 2 và rối loạn chuyển hóa. Nhờ tiến bộ y học, các lựa chọn điều trị béo phì ngày càng đa dạng và hiệu quả hơn. Trong số đó, Zepbound (tirzepatide) là một liệu pháp mới được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2023, cho thấy tiềm năng giảm cân đáng kể hơn so với các thế hệ GLP-1 trước đó.

Bài viết này sẽ phân tích cơ chế tác động, bằng chứng lâm sàng về hiệu quả cũng như những lưu ý khi sử dụng Zepbound, nhằm mang lại góc nhìn toàn diện về một lựa chọn điều trị béo phì an toàn và có cơ sở khoa học.

Hoạt chất và cơ chế tác động của Zepbound

Zepbound chứa tirzepatide, một chất đồng vận kép tác động lên hai thụ thể chính là GIP (glucose-dependent insulinotropic polypeptide) và GLP-1 (glucagon-like peptide-1). Việc kết hợp hai thụ thể này mang lại hiệu quả điều trị mạnh mẽ và toàn diện trong việc giảm cân và kiểm soát đường huyết.

GLP-1 là một hormone tiêu hóa được tiết ra từ ruột non sau mỗi bữa ăn. Các tác dụng chính của GLP-1 bao gồm:

• Tăng tiết insulin phụ thuộc vào glucose: GLP-1 giúp kiểm soát mức đường huyết sau ăn bằng cách kích thích tuyến tụy tiết insulin khi mức glucose trong máu tăng.
• Giảm tiết glucagon: GLP-1 giảm sự tiết glucagon, một hormone làm tăng đường huyết, giúp duy trì sự ổn định của mức đường huyết.
• Giảm cảm giác thèm ăn và làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày: tác dụng này giúp hỗ trợ giảm cân bằng cách kéo dài cảm giác no, làm cho người sử dụng có cảm giác no lâu hơn và giảm lượng calo tiêu thụ.

GIP là một hormone khác được tiết ra từ tá tràng và hồi tràng khi ăn. GIP có các tác dụng sau:

• Tăng tiết insulin phụ thuộc vào glucose: tương tự như GLP-1, GIP cũng kích thích tiết insulin khi có glucose trong máu.
• Cải thiện chuyển hóa lipid: GIP có thể giúp cải thiện chuyển hóa chất béo, hỗ trợ giảm mỡ cơ thể và giúp cải thiện các yếu tố liên quan đến chuyển hóa lipid, điều này rất quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng, sức khỏe chuyển hoá và tim mạch.

Việc kết hợp GLP-1 và GIP trong Zepbound mang lại hiệu quả điều trị mạnh mẽ nhờ tác dụng bổ sung của cả hai hormone:

• GLP-1: giúp kiểm soát đường huyết, giảm cảm giác thèm ăn và làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày.
• GIP: giúp cải thiện chuyển hóa lipid, tăng tiết insulin và hỗ trợ giảm mỡ cơ thể.

Sự phối hợp này tạo ra một hiệu quả điều trị toàn diện, giúp kiểm soát đường huyết, hỗ trợ giảm cân và cải thiện sức khỏe tim mạch.

Zepbound đã được FDA Hoa Kỳ phê duyệt để hỗ trợ kiểm soát cân nặng ở người lớn béo phì (BMI từ 30) hoặc thừa cân (BMI từ 27) có kèm theo ít nhất một bệnh lý liên quan như tăng huyết áp, rối loạn lipid, tim mạch hoặc đái tháo đường típ 2.

Hiệu quả giảm cân của Zepbound qua các nghiên cứu lâm sàng

Dưới đây là tổng hợp các kết quả lâm sàng nổi bật từ chuỗi nghiên cứu SURMOUNT, được thiết kế nhằm đánh giá hiệu quả giảm cân của hoạt chất tirzepatide ở người thừa cân và béo phì.

Nghiên cứu lâm sàng SURMOUNT-1, được công bố trên New England Journal of Medicine (NEJM, 2022), chỉ ra rằng những người trưởng thành bị béo phì hoặc thừa cân (không mắc đái tháo đường) sử dụng tirzepatide liều 15mg/tuần giảm trung bình 22,5% trọng lượng cơ thể sau 72 tuần, so với chỉ 2,4% ở nhóm dùng giả dược.

Bên cạnh việc giảm cân, Zepbound còn mang lại nhiều cải thiện về chuyển hóa, bao gồm:

• Giảm huyết áp: huyết áp tâm thu và tâm trương ổn định hơn.
• Cải thiện lipid máu: giảm triglyceride và cholesterol toàn phần.
• Cải thiện chức năng gan: giảm men gan ALT, AST và tình trạng gan nhiễm mỡ.
• Giảm mỡ nội tạng: giảm vòng eo và tỷ lệ mỡ bụng, làm giảm nguy cơ các bệnh chuyển hóa.
• Cải thiện độ nhạy insulin: giảm đề kháng insulin và cải thiện chỉ số HOMA-IR.

Ngoài SURMOUNT-1, các nghiên cứu khác trong loạt SURMOUNT cũng cho thấy hiệu quả vượt trội của Zepbound so với các phương pháp giảm cân khác:

• SURMOUNT-2: trên bệnh nhân béo phì kèm đái tháo đường típ 2, sau 72 tuần, tirzepatide giúp giảm trung bình 12,8-14,7% cân nặng (tùy liều), cao hơn hẳn so với nhóm placebo (3,4%).

• SURMOUNT-3: sau 12 tuần can thiệp lối sống tích cực, những bệnh nhân tiếp tục điều trị bằng tirzepatide đạt mức giảm cân trung bình thêm 21,1% trọng lượng cơ thể trong 72 tuần tiếp theo, tương ứng với tổng mức giảm 26,6% sau 84 tuần.

• SURMOUNT-4: sau 36 tuần dùng tirzepatide, bệnh nhân giảm trung bình 20,9% trọng lượng cơ thể. Khi duy trì đến tuần 88, tổng mức giảm đạt khoảng 25,3%, trong khi nhóm đổi sang giả dược (placebo) có xu hướng tăng cân trở lại.

Trong các nghiên cứu so sánh gián tiếp, tirzepatide (Zepbound) cho thấy mức giảm cân vượt trội so với các thuốc khác như semaglutide (Wegovy):

• Zepbound (15mg/tuần): giảm 22,5% trọng lượng cơ thể.
• Wegovy (2,4mg/tuần): giảm khoảng 14,9% trọng lượng cơ thể (theo nghiên cứu STEP-1, 2021).

Bên cạnh giảm cân, Zepbound còn cho thấy tác động tích cực đến các chỉ số chuyển hóa như mỡ máu, chức năng gan và đề kháng insulin, vượt trội so với nhiều thuốc giảm cân khác, bao gồm cả các thuốc đồng vận GLP-1 liều thấp hơn.

Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng Zepbound

Tác dụng phụ thường gặp của Zepbound

Trong quá trình sử dụng Zepbound, người dùng có thể gặp các tác dụng phụ nhẹ, thường tạm thời và sẽ giảm dần khi cơ thể thích nghi với thuốc. Những tác dụng phụ này bao gồm:

• Buồn nôn, nôn: đây là triệu chứng phổ biến trong giai đoạn đầu, khi cơ thể chưa quen với thuốc.
• Tiêu chảy hoặc táo bón: một số người dùng có thể gặp vấn đề tiêu hóa nhẹ.
• Chán ăn, đầy hơi: một số người có thể cảm thấy không muốn ăn hoặc gặp tình trạng đầy hơi.
• Mệt mỏi: cảm giác mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng là tác dụng phụ có thể xảy ra.
• Đau đầu: cơn đau đầu nhẹ thường xuất hiện trong giai đoạn đầu điều trị.
• Phản ứng tại chỗ tiêm (đỏ, sưng, ngứa): một số người có thể gặp phải phản ứng tại nơi tiêm.

Phần lớn các triệu chứng này sẽ cải thiện sau vài tuần đầu điều trị khi cơ thể đã quen với thuốc.

Các tác dụng phụ khác cần theo dõi

Một số tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của tirzepatide cần được theo dõi sát trong quá trình điều trị. Các dấu hiệu cần lưu ý gồm:

• Viêm tụy cấp: nếu bạn cảm thấy đau bụng vùng thượng vị, lan ra sau lưng và có buồn nôn dữ dội, đây có thể là dấu hiệu của viêm tụy cấp, cần xử lý ngay.
• Hạ đường huyết nặng: điều này đặc biệt có thể xảy ra khi tirzepatide được dùng đồng thời với insulin hoặc sulfonylurea, gây hạ đường huyết nghiêm trọng.
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng: các dấu hiệu như phù mạch, khó thở hoặc nổi mẩn toàn thân cần được ngừng thuốc và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức.
• Liệt dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa nặng: những triệu chứng như buồn nôn kéo dài, chướng bụng hoặc không tiêu có thể báo hiệu vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng và cần được theo dõi.

Khi gặp bất kỳ dấu hiệu nghiêm trọng nào, người dùng cần ngừng thuốc ngay lập tức và liên hệ Bác sĩ để được đánh giá và xử lý kịp thời.

Lưu ý khi sử dụng Zepbound

Để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng Zepbound, người dùng cần lưu ý các điểm sau, đặc biệt là những trường hợp chống chỉ định:

• Chống chỉ định ở người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc ung thư tuyến giáp thể tủy (medullary thyroid carcinoma – MTC) hoặc hội chứng đa u nội tiết típ 2 (MEN 2).
• Không nên sử dụng nếu có tiền sử viêm tụy cấp, dị ứng với tirzepatide hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Chưa đủ dữ liệu an toàn trên phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, do đó không khuyến cáo sử dụng trong các giai đoạn này.
• Cần thận trọng khi phối hợp với insulin hoặc nhóm sulfonylurea, vì có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết nếu không có chỉ định rõ ràng từ Bác sĩ.
• Theo dõi đường huyết định kỳ, đặc biệt với người đang điều trị đái tháo đường hoặc có nguy cơ rối loạn chuyển hóa.
• Zepbound không thay thế cho chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Hiệu quả giảm cân lâu dài chỉ đạt được khi kết hợp thuốc với cải thiện hành vi ăn uống và hoạt động thể lực.
• Nguy cơ tăng cân trở lại sau khi ngừng thuốc là có thật nếu không tiếp tục duy trì lối sống tích cực. Một nghiên cứu đăng trên Diabetes, Obesity and Metabolism cho thấy hơn 50% cân nặng đã giảm có thể tăng trở lại sau 1 năm nếu không có biện pháp duy trì.

Cần lưu ý gì khi sử dụng Zepbound để giảm cân?

Zepbound là một công cụ hỗ trợ điều trị béo phì có hiệu quả đã được chứng minh qua các nghiên cứu lâm sàng nhưng không thể thay thế hoàn toàn vai trò của chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Để đạt hiệu quả bền vững, người bệnh cần kết hợp điều trị bằng thuốc với các yếu tố sau:

• Duy trì chế độ ăn kiểm soát năng lượng: ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, protein chất lượng và hạn chế đường tinh luyện nhằm hỗ trợ giảm cân và ổn định chuyển hóa.
• Tăng cường hoạt động thể lực: tập luyện thường xuyên giúp tăng tiêu hao năng lượng, cải thiện sức bền tim mạch và hỗ trợ bảo toàn khối cơ trong quá trình giảm cân.
• Theo dõi cân nặng và các chỉ số sức khỏe định kỳ: việc đánh giá lâm sàng đều đặn giúp kịp thời điều chỉnh liều thuốc, phác đồ điều trị hoặc chiến lược dinh dưỡng cho phù hợp với tiến trình thay đổi của cơ thể.

Việc kết hợp toàn diện giữa thuốc và lối sống là yếu tố then chốt để kiểm soát cân nặng hiệu quả và hạn chế nguy cơ tái tăng cân sau khi ngừng thuốc.

So sánh Zepbound và Mounjaro

Giống nhau

Zepbound và Mounjaro đều chứa hoạt chất tirzepatide, được phát triển và sản xuất bởi Eli Lilly and Company, một tập đoàn dược phẩm có trụ sở tại Hoa Kỳ. Cả hai đều được sử dụng dưới dạng tiêm dưới da, với tần suất một lần mỗi tuần.

Khác nhau

Chỉ định và đối tượng sử dụng

• Zepbound: được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2023 và chỉ định để quản lý cân nặng ở người trưởng thành có BMI ≥ 30 (béo phì) hoặc BMI ≥ 27 kèm ít nhất một bệnh lý liên quan đến cân nặng như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch, hoặc đái tháo đường típ 2.
• Mounjaro: được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2022 và chỉ định để điều trị đái tháo đường típ 2 ở người trưởng thành khi mức đường huyết không được kiểm soát đủ bằng thay đổi lối sống hoặc các thuốc hạ đường huyết khác.

Liều dùng cụ thể

Zepbound:

• • Khởi đầu: tiêm dưới da 5mg mỗi tuần trong 4 tuần đầu.
  • Sau đó: liều có thể tăng lên 10mg và tiếp tục tăng đến 15mg mỗi tuần nếu dung nạp tốt.

Mounjaro:

• • Khởi đầu: tiêm dưới da 2,5mg mỗi tuần trong 4 tuần đầu.
  • Sau đó: tăng dần mỗi 4 tuần theo các mức 5mg → 7,5mg → 10mg → 12,5mg.
  • Liều tối đa: 15mg mỗi tuần.

Nghiên cứu lâm sàng

• • • Zepbound: chuỗi các nghiên cứu SURMOUNT đã chứng minh hiệu quả của Zepbound trong việc giảm cân.
    • Mounjaro: chuỗi các nghiên cứu SURPASS cho thấy hiệu quả của Mounjaro trong việc kiểm soát đường huyết và giảm cân.

Zepbound là một loại thuốc tiêm dưới da hỗ trợ giảm cân hiệu quả, giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể, cải thiện đường huyết và giảm các yếu tố nguy cơ tim mạch. Với cơ chế tác động kép lên cả thụ thể GLP-1 và GIP, thuốc mang lại hiệu quả vượt trội trong việc giảm cảm giác thèm ăn, tăng cảm giác no và điều hòa mức insulin trong máu, từ đó góp phần duy trì sức khỏe chuyển hóa về lâu dài.

Tuy nhiên, Zepbound không phải là một giải pháp toàn diện. Việc giảm cân bền vững đòi hỏi phải có một kế hoạch điều trị tổng thể bao gồm chế độ dinh dưỡng lành mạnh, luyện tập hợp lý, và hỗ trợ quản lý hành vi và tâm lý ăn uống. Mỗi phác đồ nên được cá nhân hóa và theo dõi sát sao bởi Bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu và an toàn.

Trước khi sử dụng Zepbound, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để được đánh giá kỹ lưỡng và xác định hướng điều trị phù hợp. Tại Phòng khám MedFit, kế hoạch kiểm soát cân nặng được xây dựng toàn diện, tích hợp giữa thuốc, dinh dưỡng, vận động và tâm lý, dưới sự theo dõi của đội ngũ Bác sĩ và chuyên gia giàu kinh nghiệm. Đây là nền tảng giúp người bệnh đạt được kết quả giảm cân thực chất, bền vững và an toàn.

Tài liệu tham khảo

1. Jastreboff AM, et al. Tirzepatide once weekly for the treatment of obesity. New England Journal of Medicine, 2022. [online] Available at: https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2206038 [Accessed 1 October 2025]
2. FDA. FDA approves new drug for chronic weight management. [online] Available at: https://www.fda.gov [Accessed 1 October 2025]
3. American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes – 2024. [online] Available at: https://diabetesjournals.org/care/issue/47/Supplement_1 [Accessed 1 October 2025]