Tháo que tránh thai có giảm cân không?

Que cấy tránh thai là một trong những phương pháp ngừa thai có hiệu quả cao, tiện lợi và duy trì tác dụng trong nhiều năm. Một số người cho biết họ nhận thấy cân nặng tăng lên trong thời gian sử dụng, từ đó xuất hiện băn khoăn rằng liệu tháo que tránh thai có giảm cân không? Thực tế, mối liên hệ giữa que tránh thai và cân nặng vẫn đang được nghiên cứu và còn nhiều ý kiến khác nhau. Cân nặng của mỗi người phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nội tiết, chế độ ăn uống, mức độ vận động, giấc ngủ và thói quen sinh hoạt nên khó có thể quy trách nhiệm hoàn toàn cho một yếu tố đơn lẻ. Hãy cùng MedFit tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của que tránh thai, tác động của nó đến cân nặng cũng như cách kiểm soát cân nặng an toàn khi cấy que.

Que cấy tránh thai là gì?

Que cấy tránh thai (contraceptive implant) là một thanh nhựa nhỏ, mềm, được đặt dưới da mặt trong cánh tay để giải phóng hormone progestin (thường là etonogestrel, levonorgestrel…) vào máu, giúp ngừa thai trong thời gian dài.

Loại que phổ biến hiện nay là Nexplanon hoặc Implanon NXT, dài khoảng 4cm, đường kính 2mm, chứa etonogestrel, là một dạng progestin tổng hợp và một lượng barium sulfate có vai trò cản quang để có thể nhìn thấy trên phim X-quang. Lớp vỏ của que làm từ ethylene-vinyl-acetate (EVA), là một loại nhựa y tế an toàn.

Hiệu quả tránh thai của que rất cao, dưới 1% thất bại trong năm đầu sử dụng và thời gian tác dụng kéo dài có thể lên tới 3 năm. Thủ thuật cấy hoặc tháo que diễn ra nhanh, chỉ cần gây tê tại chỗ và khả năng sinh sản có thể trở lại nhanh chóng sau khi tháo. So với thuốc tránh thai uống kết hợp chứa đồng thời estrogen và progestin, que cấy có ưu điểm là không chứa estrogen nên phù hợp với những người không dùng được estrogen.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, estrogen không nên dùng ở phụ nữ hút ≥ 15 điếu thuốc lá mỗi ngày từ 35 tuổi trở lên hoặc ở những người có tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu, bệnh tim mạch, đau nửa đầu có tiền triệu hoặc bệnh gan nặng. Lý do là estrogen có thể làm tăng nguy cơ huyết khối và các biến cố tim mạch ở các nhóm này.

Cơ chế hoạt động của que tránh thai và mối liên hệ với cân nặng

Que cấy tránh thai giải phóng một lượng nhỏ progestin vào máu một cách ổn định. Hormone này tác động lên nhiều cơ quan đích, bao gồm trục dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng (HPO), làm ức chế rụng trứng; đồng thời làm đặc dịch nhầy cổ tử cung, khiến tinh trùng khó di chuyển và làm mỏng niêm mạc tử cung, giảm khả năng làm tổ nếu thụ tinh xảy ra.

Liều progestin trong que cấy thấp và ổn định, khác với thuốc tiêm tránh thai liều cao (như Depo-Provera) vốn được ghi nhận có liên quan rõ hơn đến tăng cân. Các tổng quan nghiên cứu cho thấy với que cấy, thay đổi cân nặng nếu có thường ở mức nhỏ và không dễ xác định nguyên nhân hoàn toàn do que, bởi cân nặng còn chịu ảnh hưởng của tuổi tác, chế độ ăn, mức độ vận động, giấc ngủ, căng thẳng, chu kỳ kinh nguyệt và các yếu tố môi trường khác.

Thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên (RCT) đa trung tâm theo dõi 36 tháng cho thấy, cân nặng tăng trung bình 3kg ở nhóm dùng que cấy etonogestrel và tăng 2,9kg ở nhóm que cấy levonorgestrel, so với tăng 1,1kg ở nhóm vòng đồng. Nhóm tác giả nhận định khác biệt nhỏ này hạn chế ý nghĩa lâm sàng và nhiều yếu tố khác như tuổi tác, ăn uống, vận động cũng góp phần.

Tuy nhiên, một số người cảm thấy mình “lên cân” sau khi cấy que dù thực tế khối mỡ không tăng đáng kể. Sau đây có thể là một số nguyên nhân thường gặp:

• Giữ nước tạm thời và đầy hơi: thay đổi nội tiết có thể khiến cơ thể giữ dịch kẽ nhiều hơn trong vài tuần, vài tháng đầu. Cân nặng có thể nhích 1-2kg do nước chứ không phải mỡ. Khi nội tiết ổn định, hiện tượng này giảm dần.
• Khẩu vị và nhịp ăn uống thay đổi: ở một số người nhạy cảm, progestin có thể làm tăng cảm giác đói trong một vài thời điểm trong ngày hoặc thay đổi sở thích vị giác với đồ ngọt và béo, khiến tổng năng lượng nạp vào tăng kín đáo mà chính chủ khó nhận ra.
• Giảm vận động “âm thầm”: các triệu chứng như mệt mỏi, đau đầu nhẹ, thay đổi tâm trạng trong giai đoạn làm quen nội tiết có thể khiến tần suất vận động giảm.
• Tăng cân “nền” theo thời gian: đa số người trưởng thành tăng 0,3-1kg/năm do chuyển hóa chậm lại, giấc ngủ thiếu, áp lực công việc và môi trường giàu năng lượng. Nếu giai đoạn cấy que trùng đúng giai đoạn này, rất dễ quy tất cả cho que cấy.
• Hiệu ứng tâm lý: khi đã nghe nói “cấy que làm tăng cân”, người dùng có xu hướng nhạy cảm hơn với mọi tín hiệu liên quan cân nặng. Điều này dễ dẫn tới quy mọi biến động cân nặng ngay cả rất nhỏ cho que tránh thai, dù trên thực tế những thay đổi đó có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác.

Sau khi tháo que có giảm cân không?

Như đã đề cập, phần lớn bằng chứng cho thấy que cấy tránh thai không trực tiếp gây tăng cân đáng kể ở đa số người dùng. Vì vậy, nếu nguyên nhân tăng cân không xuất phát từ tác động của que, việc tháo que cũng không đảm bảo cân nặng sẽ tự giảm. Kết quả sau tháo phụ thuộc nhiều vào lý do khiến cân nặng thay đổi trong thời gian sử dụng.

Nếu sự tăng trước đây chủ yếu do giữ nước hoặc những thay đổi tạm thời về khẩu vị và thói quen ăn uống, cơ thể thường sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn chỉ sau vài tuần tháo que. Khi ngủ đủ giấc, hạn chế muối, uống đủ nước và duy trì vận động, tình trạng đầy hơi cải thiện nhanh, số cân có thể giảm nhẹ do đào thải nước dư.

Ngược lại, nếu tăng cân là do tích mỡ từ ăn dư năng lượng kéo dài hoặc giảm vận động, tháo que sẽ không khiến mỡ “biến mất” mà vẫn cần thâm hụt năng lượng thông qua ăn uống hợp lý, tập luyện và giấc ngủ chất lượng.

Một số người ghi nhận sau khi tháo que, chu kỳ kinh nguyệt, cảm giác thèm ăn và tâm trạng ổn định hơn, từ đó dễ duy trì lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, mức độ thay đổi này khác nhau ở từng cá nhân.

Về mặt sinh lý, rụng trứng có thể trở lại rất sớm, thậm chí chỉ sau vài ngày. Do đó, nếu chưa sẵn sàng mang thai, cần áp dụng ngay biện pháp tránh thai khác. Khi tác động nội tiết của que không còn, những ảnh hưởng ngắn hạn như đầy hơi hay căng tức sẽ giảm dần nhưng việc giảm mỡ vẫn tuân theo nguyên tắc tiêu hao nhiều năng lượng hơn mức nạp vào.

Các phương pháp có thể giúp giảm cân khi đang sử dụng que cấy

Việc duy trì hoặc giảm cân khi dùng que cấy tránh thai vẫn dựa trên những nguyên tắc chung của quản lý cân nặng, không đòi hỏi một chế độ đặc biệt riêng cho người mang que.

Đặt mục tiêu thông minh

Hãy chọn mục tiêu cụ thể, đo lường được, phù hợp với hoàn cảnh, có tính thực tế và có mốc thời gian rõ ràng. Ví dụ, giảm từ 0,4-0,6kg/tuần trong 12 tuần thường an toàn và bền vững hơn so với mong muốn giảm thật nhanh. Mức thâm hụt từ 300-500kcal/ngày thường đủ để tiến bộ mà vẫn duy trì năng lượng tập luyện và bảo toàn khối cơ.

Ăn uống dựa trên mật độ năng lượng

Ưu tiên thực phẩm ít năng lượng nhưng có thể tích lớn để tạo cảm giác no lâu như rau lá, củ ít tinh bột, trái cây nguyên quả và ngũ cốc nguyên cám. Ngoài ra, việc cân đối các nhóm dưỡng chất cũng rất quan trọng.

Protein giúp duy trì khối cơ và hỗ trợ kiểm soát cân nặng, với nhu cầu thay đổi theo tuổi tác, mức vận động và tình trạng sức khỏe. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, người trưởng thành khỏe mạnh cần khoảng 0,8-1,2g/kg cân nặng/ngày, trong khi người có mức độ vận động trung bình đến cao có thể cần 1,2-1,5g/kg/ngày.

Chất béo nên chọn loại có lợi như cá béo, dầu olive, quả bơ và các loại hạt, sử dụng ở mức vừa phải. Với tinh bột, nên ưu tiên nguồn hấp thu chậm, giàu chất xơ như gạo lứt, yến mạch, khoai củ và bánh mì nguyên cám, đồng thời điều chỉnh khẩu phần theo mức độ vận động hằng ngày.

Áp dụng “đĩa ăn” dễ nhớ

Hình dung một bữa ăn gồm nửa đĩa là rau hoặc rau củ, một phần tư đĩa là đạm nạc như trứng, thịt gà bỏ da, cá hoặc đậu đỗ, phần còn lại là tinh bột nguyên cám. Hầu hết các phương pháp “đĩa thức ăn” đều sử dụng đĩa có đường kính khoảng 23-25cm để đảm bảo phân chia khẩu phần hợp lý. Uống nước trước bữa khoảng 10-15 phút giúp hạn chế ăn quá tay.

Quản lý ngon miệng và cơn thèm ăn

Ở một số người, que cấy có thể khiến cảm giác đói tăng vào một số thời điểm trong ngày. Người dùng có thể chủ động sắp xếp bữa phụ hợp lý để chặn cơn thèm như sữa chua Hy Lạp kèm hạt, phô mai tươi với trái cây hoặc trứng luộc kèm rau quả. Ăn chậm, nhai kỹ và tách đồ uống ngọt ra khỏi bữa chính cũng giúp kiểm soát năng lượng nạp vào.

Kết hợp vận động dưới nhiều hình thức

Trong sinh hoạt hằng ngày, hãy cố gắng đi lại nhiều hơn, đặt mục tiêu từ 7.000-10.000 bước tùy thể trạng ban đầu. Nếu công việc yêu cầu ngồi lâu, nên đứng dậy và vận động nhẹ trong 2-5 phút sau mỗi 45-60 phút để tránh ì ạch và hỗ trợ tuần hoàn.

Bên cạnh vận động thường nhật, hãy dành thời gian cho các hoạt động rèn sức bền như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hoặc chạy, với tổng thời lượng khoảng 150-300 phút/tuần ở cường độ trung bình hoặc 75-150 phút ở cường độ cao, chia thành nhiều buổi.

Song song đó, nên tập các bài kháng lực để duy trì và phát triển khối cơ, thực hiện 2-3 buổi/tuần, mỗi nhóm cơ lớn tập 8-12 lần lặp và tăng dần mức tạ hoặc độ khó để cơ thể tiếp tục thích nghi.

Giấc ngủ và quản lý căng thẳng

Thiếu ngủ làm tăng cảm giác đói và giảm cảm giác no, từ đó dễ dẫn đến ăn quá mức. Hãy cố gắng ngủ từ 7-9 giờ/đêm và đi ngủ vào khung giờ tương đối ổn định. Với căng thẳng, có thể thực hành hít thở chậm theo nhịp 4 vào 6 ra, tập yoga hoặc đi bộ thư giãn cuối ngày. Những thói quen đơn giản này giúp làm dịu hệ thần kinh, hạn chế chu kỳ căng thẳng dẫn đến ăn bù.

Theo dõi tiến trình một cách thông minh

Bên cạnh việc cân định kỳ, hãy đo vòng eo, vòng hông và vòng đùi, đồng thời chụp ảnh so sánh mỗi 2-4 tuần. Ghi chú thêm về mức năng lượng trong ngày, chất lượng giấc ngủ và khả năng tập luyện.

Ngay cả khi con số trên cân không thay đổi do cơ thể giữ nước tạm thời, việc số đo thu nhỏ hoặc sức bền và sức mạnh được cải thiện vẫn là dấu hiệu đang đi đúng hướng.

Vượt qua giai đoạn chững cân

Khi gặp giai đoạn chững cân kéo dài 2-4 tuần, nên kiểm tra lại thói quen ăn uống, mức vận động, lượng protein, giấc ngủ và tình trạng căng thẳng. Chỉ cần điều chỉnh 1-2 yếu tố, chẳng hạn tăng thêm khoảng 2.000 bước/ngày, bổ sung 20-30g protein cho mỗi bữa hoặc duy trì giấc ngủ đúng giờ, đã có thể giúp cơ thể tái khởi động quá trình giảm cân. Tránh siết năng lượng quá mức vì dễ gây mệt mỏi, đói nhiều và mất cơ.

Hỗ trợ y khoa khi cần thiết

Nếu chỉ số khối cơ thể cao hoặc có bệnh lý đi kèm, người bệnh có thể trao đổi với Bác sĩ về những can thiệp phù hợp như chương trình dinh dưỡng và vận động có giám sát hoặc thuốc điều trị theo chỉ định. Về nguyên lý, que cấy không xung đột với phần lớn chiến lược giảm cân. Tuy nhiên, mọi quyết định sử dụng thuốc nên được cá thể hóa và theo dõi bởi Bác sĩ.

Khi nào nên gặp Bác sĩ để được tư vấn?

Sau khi cấy que, hãy đi khám khi gặp tác dụng phụ kéo dài hoặc mạnh như chảy máu âm đạo kéo dài, dồn dập, đau đầu dữ dội, đau ngực, khó thở, đau, sưng một bên chân, vàng da hoặc sưng, nóng, đỏ, đau, tiết dịch tại vị trí cấy. Đó là những dấu hiệu cảnh báo cần đánh giá ngay.

Cũng nên gặp Bác sĩ nếu người dùng không sờ thấy que sau khi vết cấy lành, trong trường hợp que “không sờ thấy” cần định vị bằng siêu âm hoặc X-quang và xử trí bởi đơn vị có kinh nghiệm.

Về cân nặng, nếu tăng trên 5% trọng lượng cơ thể trong 3 tháng mà không rõ nguyên nhân, hãy đi khám để tầm soát tuyến giáp, rối loạn chuyển hóa, hội chứng buồng trứng đa nang, tác dụng thuốc khác (ví dụ thuốc chống trầm cảm, corticoid…) hoặc rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ.

Nếu có rối loạn ăn uống (ăn vô độ, nôn chủ động, ám ảnh cân nặng) hoặc triệu chứng trầm cảm/lo âu, đừng ngần ngại tìm hỗ trợ tâm lý sớm. Sau khi tháo que, nếu chưa muốn có thai, hãy chủ động đổi sang biện pháp khác ngay (bao cao su, vòng tránh thai, thuốc tránh thai…), vì rụng trứng có thể trở lại rất nhanh.

Tháo que tránh thai không đồng nghĩa với việc cân nặng sẽ tự giảm, vì hầu hết người dùng không tăng cân đáng kể do que. Nếu có thay đổi, thường liên quan đến giữ nước, thay đổi khẩu vị, ít vận động hoặc thói quen sinh hoạt.

Trường hợp tăng cân thật sự do tích mỡ, tháo que cũng không làm mỡ biến mất mà vẫn cần ăn uống hợp lý, vận động thường xuyên, ngủ đủ và kiểm soát căng thẳng. Trước khi tháo chỉ vì lo ngại tăng cân, nên xem lại liệu các yếu tố này đã được điều chỉnh tối ưu hay chưa.

Tại MedFit, đội ngũ Bác sĩ đa chuyên khoa và chuyên gia dinh dưỡng sẽ đồng hành cùng bạn bằng các giải pháp quản lý cân nặng đa mô thức, gồm kết hợp dinh dưỡng, vận động, hỗ trợ y khoa và công nghệ hiện đại. Đây là cách tiếp cận giúp không chỉ kiểm soát cân nặng sau tháo que tránh thai, mà còn duy trì sức khỏe chuyển hóa và vóc dáng về lâu dài.

Nếu bạn đang tìm giải pháp giảm béo an toàn, bền vững và được cá nhân hóa theo tình trạng riêng, hãy liên hệ MedFit để được tư vấn và xây dựng lộ trình khoa học ngay hôm nay.

Tài liệu tham khảo

1. Natalie Silver. Do Birth Control Implants Cause Weight Gain?. [online] Available at: https://www.healthline.com/health/birth-control/birth-control-implant-weight-gain [Accessed 16 September 2025]
2. Bahamondes L, Brache V, Ali M, Habib N; WHO study group on contraceptive implants for women. A multicenter randomized clinical trial of etonogestrel and levonorgestrel contraceptive implants with nonrandomized copper intrauterine device controls: effect on weight variations up to 3 years after placement. Contraception. 2018;98(3):181-187. doi:10.1016/j.contraception.2018.05.009
3. Alex Brewer. All About Nexplanon. [online] Available at: https://www.healthline.com/health/drugs/nexplanon#_noHeaderPrefixedContent [Accessed 16 September 2025]
4. Zawn Villines. Do you gain weight with a birth control implant?. [online] Available at: https://www.medicalnewstoday.com/articles/320058 [Accessed 16 September 2025]
5. Bhavini Shah. Can birth control implants cause weight gain?. [online] Available at: https://onlinedoctor.lloydspharmacy.com/uk/contraception-advice/can-birth-control-implants-cause-weight-gain [Accessed 16 September 2025]
6. Cleveland Clinic. Contraceptive Implant. [online] Available at: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/24564-contraceptive-implant [Accessed 16 September 2025]