Mounjaro là gì? So sánh Mounjaro và Zepbound trong điều trị béo phì

Mounjaro (tirzepatide) là một loại thuốc tiêm được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2022 để điều trị đái tháo đường típ 2. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng Mounjaro còn có hiệu quả nổi bật trong việc giảm cân ở những người thừa cân và béo phì. Thuốc hoạt động bằng cách giảm cảm giác đói, tăng cảm giác no, làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày và cải thiện độ nhạy insulin. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cơ chế hoạt động, hiệu quả lâm sàng, tác dụng phụ, lưu ý khi sử dụng và vai trò của Mounjaro trong kiểm soát cân nặng toàn diện.

Mounjaro là thuốc gì?

Mounjaro chứa hoạt chất tirzepatide, một đồng vận kép thụ thể GIP và GLP-1 được sử dụng dưới dạng tiêm dưới da, mỗi tuần một lần. Sự phối hợp hai đích tác động này cho phép tăng tiết insulin phụ thuộc glucose, giảm tiết glucagon, làm chậm rỗng dạ dày và kiểm soát cảm giác đói, từ đó hỗ trợ hạ đường huyết đồng thời thúc đẩy giảm cân. Tirzepatide cũng là đồng vận kép GIP và GLP-1 đầu tiên được phê duyệt sử dụng lâm sàng, năm 2022 cho điều trị đái tháo đường típ 2 dưới tên Mounjaro và năm 2023 cho kiểm soát cân nặng dưới tên Zepbound.

Những tác động này có được nhờ sự phối hợp cơ chế từ hai hormone đường ruột. GLP-1 làm tăng tiết insulin phụ thuộc glucose, giảm glucagon, làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày và tạo cảm giác no lâu hơn, nhờ vậy vừa kiểm soát đường huyết sau ăn vừa giảm lượng calo nạp vào.

Trong khi đó, GIP cũng kích thích tiết insulin phụ thuộc glucose và có liên quan đến quá trình chuyển hóa lipid. Một số nghiên cứu trên động vật và tiền lâm sàng ghi nhận tác động cải thiện sử dụng chất béo và giảm tích tụ mỡ, trong khi kết quả ở người lại chưa đồng nhất. Có nghiên cứu cho thấy GIP có lợi cho chuyển hóa lipid, nhưng cũng có bằng chứng khác chỉ ra rằng GIP có thể thúc đẩy dự trữ mỡ, do đó vai trò chính xác của GIP ở người vẫn cần tiếp tục nghiên cứu.

Sự kết hợp cả hai cơ chế này trong cùng một phân tử giúp tăng cường hiệu quả kiểm soát đường huyết và cân nặng so với nhiều thuốc so sánh. Các dữ liệu tiền lâm sàng và lâm sàng còn gợi ý rằng đồng kích hoạt GIP có thể giảm phần nào tác dụng phụ tiêu hóa thường gặp của nhóm GLP-1, dù hiện tại bằng chứng chưa đủ để kết luận chắc chắn và hồ sơ an toàn tổng thể của tirzepatide nhìn chung tương tự các thuốc GLP-1.

Nhờ cơ chế kép và hiệu quả vượt trội, tirzepatide đang mở ra thêm một lựa chọn điều trị mới trong quản lý bệnh nhân đái tháo đường típ 2 và béo phì.

Chỉ định và đối tượng sử dụng của Mounjaro

Mounjaro được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2022 dưới tên thương mại Mounjaro để điều trị đái tháo đường típ 2. Thuốc được sử dụng kết hợp với chế độ ăn uống và luyện tập để cải thiện việc kiểm soát đường huyết.

Trong các nghiên cứu lâm sàng SURPASS-1 đến SURPASS-5, tirzepatide đã được so sánh với các phương pháp điều trị khác như insulin degludec, insulin glargine và đồng vận GLP-1 dulaglutide. Kết quả cho thấy tirzepatide giúp giảm HbA1c trung bình từ 1,9% đến 2,6% so với ban đầu, mức cải thiện vượt trội hơn so với các nhóm đối chứng (insulin degludec ~ 1,3%, insulin glargine ~ 1,3% và dulaglutide ~ 1,5%). Đồng thời, bệnh nhân dùng tirzepatide cũng ghi nhận mức giảm cân đáng kể, trung bình 5–12kg tùy theo liều, trong khi các nhóm đối chứng thường có xu hướng tăng cân hoặc chỉ giảm nhẹ.

Việc vừa kiểm soát đường huyết vừa hỗ trợ giảm cân có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong điều trị đái tháo đường típ 2, bởi thừa cân và béo phì là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng kiểm soát đường huyết lâu dài.

Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng Mounjaro

Các tác dụng phụ thường gặp

Trong quá trình sử dụng Mounjaro, người dùng có thể gặp một số tác dụng phụ nhẹ. Những triệu chứng này thường xuất hiện trong vài tuần đầu và có xu hướng giảm dần khi cơ thể quen dần với thuốc. Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm buồn nôn, nôn, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, mệt mỏi và chán ăn. Tuy nhiên, những triệu chứng này sẽ dần cải thiện theo thời gian.

Các tác dụng phụ khác cần theo dõi

Một số tác dụng phụ nghiêm trọng cần được theo dõi chặt chẽ khi sử dụng Moujnaro bao gồm:

• Viêm tụy cấp: đau bụng dữ dội hoặc buồn nôn kéo dài có thể là dấu hiệu viêm tụy, cần ngừng thuốc ngay và liên hệ Bác sĩ.
• Rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng: chẳng hạn như liệt dạ dày, đau bụng dữ dội cần theo dõi.
• Hạ đường huyết: đặc biệt khi kết hợp với insulin hoặc sulfonylurea. Người dùng cần điều chỉnh liều thuốc để tránh tình trạng hạ đường huyết nghiêm trọng.
• Phản ứng dị ứng: nếu gặp phải các dấu hiệu như phù mạch, phát ban hoặc khó thở, cần ngừng thuốc ngay lập tức và thông báo cho Bác sĩ.

Nếu gặp phải các dấu hiệu này, ngừng thuốc và liên hệ với Bác sĩ để được xử lý kịp thời.

Lưu ý khi sử dụng Mounjaro

• Không dùng đồng thời với insulin liều cao nếu chưa có chỉ định của Bác sĩ, nhằm tránh nguy cơ hạ đường huyết.
• Theo dõi đường huyết thường xuyên, đặc biệt trong giai đoạn khởi đầu điều trị hoặc khi thay đổi liều. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người mắc đái tháo đường.

Chống chỉ định và những trường hợp cần thận trọng với Mounjaro

Chống chỉ định tuyệt đối

• Người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc ung thư tuyến giáp thể tủy (medullary thyroid carcinoma, MTC).
• Người có hội chứng đa u nội tiết típ 2 (MEN 2, multiple endocrine neoplasia syndrome type 2).
• Người có quá mẫn với tirzepatide hoặc bất kỳ tá dược nào trong thuốc.

Thận trọng khi sử dụng

• Người có tiền sử viêm tụy, do thuốc có thể làm tăng nguy cơ tái phát viêm tụy cấp.
• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, vì chưa có đủ dữ liệu về độ an toàn, chỉ sử dụng khi lợi ích vượt trội nguy cơ.
• Người đang dùng thuốc điều trị đái tháo đường khác (đặc biệt insulin hoặc sulfonylurea), cần điều chỉnh liều để tránh hạ đường huyết.
• Người có bệnh lý tiêu hóa nặng như liệt dạ dày, do Mounjaro có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng.

So sánh Mounjaro và Zepbound: Giống và khác nhau

Giống nhau

Mounjaro và Zepbound đều chứa tirzepatide, một đồng vận kép tác động lên thụ thể GLP-1 và GIP. Đây là các hormone giúp điều chỉnh mức đường huyết và hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Cả hai thuốc đều hỗ trợ giảm cân và kiểm soát đường huyết, mặc dù mục đích sử dụng có sự khác biệt giữa hai loại thuốc này. Mounjaro được sử dụng trong điều trị đái tháo đường típ 2, trong khi Zepbound được chỉ định cho những người bị béo phì hoặc thừa cân để kiểm soát cân nặng.

Cả Mounjaro và Zepbound đều hoạt động thông qua cơ chế tương tự, bao gồm việc tăng tiết insulin phụ thuộc vào glucose, giảm glucagon (một hormone làm tăng đường huyết), và làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày, từ đó kéo dài cảm giác no và giảm cảm giác thèm ăn.

Khác nhau

Chỉ định và mục tiêu điều trị theo FDA Hoa Kỳ

Mounjaro được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2022 để điều trị đái tháo đường típ 2 và giúp kiểm soát đường huyết. Trong khi đó, Zepbound được FDA Hoa Kỳ phê duyệt vào năm 2023 để hỗ trợ kiểm soát cân nặng ở người béo phì (BMI ≥ 30) hoặc thừa cân (BMI ≥ 27), có bệnh lý liên quan như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu hoặc ngưng thở khi ngủ. Zepbound không yêu cầu người bệnh phải mắc đái tháo đường.

Liều dùng

Cả Mounjaro và Zepbound đều được sử dụng dưới dạng tiêm dưới da 1 lần/tuần, với liệu trình tăng liều dần theo khả năng dung nạp của người dùng:

• Mounjaro (chỉ định đái tháo đường típ 2): liều khởi đầu là 2,5mg/tuần trong 4 tuần đầu. Sau đó, liều sẽ được tăng dần lên 5mg và có thể tiếp tục điều chỉnh tăng mỗi 4 tuần theo các mức là 7,5mg, 10mg, 12,5mg, cho đến liều tối đa 15mg/tuần.
• Zepbound (chỉ định giảm cân): liều khởi đầu là 5mg/tuần trong 4 tuần đầu. Sau giai đoạn này, liều được tăng lên 10mg, rồi 15mg/tuần, đây cũng là liều tối đa nếu dung nạp tốt.

Nghiên cứu lâm sàng

Mounjaro được chứng minh hiệu quả trong việc điều trị đái tháo đường típ 2 và giảm cân thông qua các nghiên cứu SURPASS, trong khi Zepbound được chứng minh hiệu quả trong việc giảm cân cho người thừa cân và béo phì qua các nghiên cứu SURMOUNT.

Mounjaro là một bước tiến nổi bật trong việc kiểm soát đường huyết và hỗ trợ giảm cân. Với hiệu quả cao trong điều trị đái tháo đường típ 2 và giảm cân, Mounjaro mang lại những lợi ích rõ rệt, tuy nhiên, đây không phải là giải pháp toàn diện nếu không có sự thay đổi lối sống lâu dài. Để đạt được kết quả bền vững, người sử dụng cần kết hợp thuốc với chế độ ăn uống hợp lý và vận động thường xuyên.

Tại Phòng khám MedFit, đội ngũ Bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng và nội tiết sẽ đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe để đưa ra quyết định sử dụng thuốc giảm cân khi thật sự cần thiết. Trong suốt quá trình điều trị, Bác sĩ theo dõi chặt chẽ các chỉ số chuyển hóa và cá nhân hóa kế hoạch giảm cân cho từng người nhằm tối ưu hiệu quả. MedFit kết hợp đồng bộ giữa thuốc, dinh dưỡng và vận động để giúp kiểm soát cân nặng một cách an toàn và bền vững.

Tài liệu tham khảo
1. Jastreboff AM, Aronne LJ, Ahmad NN, et al; SURMOUNT-1 Investigators. Tirzepatide once weekly for the treatment of obesity. N Engl J Med. 2022;387(3):205-216. doi:10.1056/NEJMoa2206038