Da sần vỏ cam (cellulite) ở người thừa cân, béo phì là gì và cách điều trị

Cellulite, hay còn gọi là sần vỏ cam, là tình trạng da xuất hiện các vùng lồi lõm không đều, thường gặp ở đùi, mông và bụng. Nguyên nhân chủ yếu là sự tích tụ mỡ dưới da kết hợp với sự suy yếu của các mô liên kết, tạo ra bề mặt da gồ ghề đặc trưng. Mặc dù không ảnh hưởng đến sức khỏe, cellulite lại có thể làm giảm sự tự tin và ảnh hưởng đến vẻ ngoài. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cơ chế hình thành của cellulite, đồng thời cung cấp những giải pháp điều trị tình trạng cellulite hiệu quả.

Da sần vỏ cam là gì?

Da sần vỏ cam, hay còn gọi là cellulite, là tình trạng da có bề mặt không đều, thường xuất hiện ở các vùng như đùi, mông và bụng. Da sẽ có những chỗ lõm và gồ ghề giống như vỏ cam, phô mai tươi hay bề mặt nệm. Điều này xảy ra do sự thay đổi trong cấu trúc da, bao gồm lớp thượng bì (lớp ngoài cùng của da), lớp hạ bì (lớp giữa) và mô dưới da.

Mặc dù có thể có những chỗ nhô lên trên da, đặc trưng của cellulite là các vùng lõm, tạo ra bề mặt không đều khi so với da bình thường. Mức độ nghiêm trọng của tình trạng này có thể khác nhau, từ vài vết lõm nhỏ cho đến nhiều vùng da bị ảnh hưởng.

Các vùng lõm trên da hình thành khi các sợi dưới da kéo căng, trong khi những vùng nhô lên là do mỡ và các mô dưới da bị đẩy lên trên bề mặt da. Khi da bị chùng nhão, mất độ đàn hồi hoặc chảy xệ, những thay đổi này sẽ càng trở nên rõ rệt và nghiêm trọng hơn ở nhiều người.

Cellulite thường xuất hiện sau tuổi dậy thì và thường kéo dài trong suốt cuộc đời. Mặc dù là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến hầu hết phụ nữ trên toàn thế giới, cellulite rất ít gặp ở nam giới. Cellulite chủ yếu xuất hiện ở mông và đùi nhưng cũng có thể xuất hiện ở các vùng khác như bụng, cánh tay và lưng. Vì ảnh hưởng đến thẩm mỹ, rất nhiều người thường tìm kiếm các phương pháp điều trị và phòng ngừa cellulite để cải thiện tình trạng này.

Cơ chế gây nên cellulite

Cellulite có thể được gây ra bởi nhiều yếu tố, trong đó béo phì, mỡ tích tụ cục bộ và da chảy xệ là những yếu tố thường làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn. Có nhiều lý thuyết giải thích nguyên nhân gây ra cellulite nhưng hầu hết đều liên quan đến sự thay đổi trong mô mỡ và lưu thông máu kém. Các rối loạn về máu và hệ bạch huyết có thể dẫn đến sự xơ hóa của mô liên kết, làm thay đổi cấu trúc lớp hạ bì và tạo ra các gợn sóng không đều trên bề mặt da.

Các giai đoạn hình thành cellulite có thể được mô tả như sau:

• Thay đổi ở mạch máu: các tiểu động mạch và mao mạch trở nên giãn nở và thấm mạnh hơn, khiến dịch từ mạch máu bị rò rỉ ra ngoài, gây phù nề quanh các tế bào mỡ.
• Phù nề và rối loạn trao đổi chất: sự tích tụ dịch (phù nề) gây ra sự thay đổi trong quá trình trao đổi chất, làm tăng số lượng và kích thước của các mô liên kết dưới da, từ đó tạo ra những thay đổi không đều trong lớp mỡ và da.
• Tổ chức lại collagen: các sợi collagen được hình thành xung quanh các tế bào mỡ, dẫn đến sự hình thành các “vi nốt” (micronodule) dưới da, tạo ra kết cấu không đều.
• Hình thành các nốt lớn: những vi nốt này kết hợp lại với nhau, tạo thành các nốt lớn (macronodule), làm tăng sự xơ hóa và làm bề mặt da trở nên gồ ghề, tạo thành cellulite.

Các yếu tố giải phẫu đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành cellulite. Các vách sợi dưới da, nối lớp hạ bì với các mô dưới da, có thể bị co rút khi xơ hóa, tạo ra hiện tượng co kéo và khiến da xuất hiện các vùng lõm đặc trưng của cellulite.

Ngoài ra, sự khác biệt giữa giới tính cũng ảnh hưởng đến sự hình thành cellulite. Các nghiên cứu cho thấy vách sợi dưới da của phụ nữ thường vuông góc với bề mặt da, trong khi ở nam giới, chúng có xu hướng chéo đan xen. Thêm vào đó, thùy mỡ dưới da của phụ nữ lớn hơn và có hình chữ nhật, trong khi của nam giới nhỏ hơn và cấu trúc khác, giải thích lý do cellulite thường gặp hơn ở phụ nữ.

Các mức độ của cellulite

Cellulite thường được phân loại thành 4 giai đoạn và mức độ lâm sàng dựa trên những thay đổi quan sát được khi bệnh nhân ở trạng thái nghỉ ngơi và khi áp dụng nghiệm pháp véo da (pinch test) hoặc co cơ (the cellulite severity scale – CSS). Các giai đoạn này dao động từ 0 đến III (thang phân loại của Nürnberger và Müller) và việc phân loại này hữu ích cho mục đích chẩn đoán tổng quát.

Cấp độ/giai đoạn	Đặc điểm lâm sàng
0	Không có bất kỳ thay đổi nào trên bề mặt da.
I	Da ở vùng bị ảnh hưởng trông mịn màng khi đứng hoặc nằm, nhưng các thay đổi trên bề mặt da có thể được quan sát khi véo da hoặc khi co cơ.
II	Bề ngoài giống như “vỏ cam” hoặc “bề mặt nệm” rõ ràng khi đứng mà không cần thực hiện các thao tác như véo da hay co cơ.
III	Những thay đổi được mô tả ở cấp độ hoặc giai đoạn II xuất hiện cùng với các vùng da nhô lên và các nốt.

Hiện nay, một phương pháp mới giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của cellulite là thang đo của Hexsel và Dal’Forno. Phương pháp này cho phép chẩn đoán tình trạng cellulite chính xác và chi tiết hơn.

Thang đo này sử dụng hình ảnh để đánh giá tình trạng cellulite, với mỗi yếu tố được chấm điểm từ 0 đến 3. Tổng điểm cuối cùng được tính bằng cách cộng các điểm của 5 yếu tố khác nhau. Nhờ vào phương pháp này, các chuyên gia có thể xác định mức độ nghiêm trọng của cellulite và theo dõi kết quả điều trị một cách hiệu quả hơn.

Phân loại mức độ cellulite:

• Nhẹ (0-5 điểm): ít hoặc không rõ ràng, ảnh hưởng thẩm mỹ không đáng kể.
• Vừa phải (6-10 điểm): cellulite dễ nhận thấy nhưng không nghiêm trọng.
• Nghiêm trọng (11-15 điểm): cellulite rõ ràng, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và cấu trúc da.

Các phương pháp điều trị cellulite

Nhờ vào những tiến bộ gần đây trong y học, nhiều phương pháp đã được chứng minh là hiệu quả trong việc cải thiện cellulite và đang được ứng dụng rộng rãi trong thực tế lâm sàng.

Dinh dưỡng và giảm cân

Giảm cân là yếu tố đầu tiên và quan trọng trong việc cải thiện cellulite. Khi giảm mỡ cơ thể, lượng mỡ tích tụ dưới da sẽ giảm, giúp làm giảm sự xuất hiện của cellulite. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt là giảm lượng calo tiêu thụ và cân đối các nhóm thực phẩm, đóng vai trò then chốt trong quá trình này.

Việc ăn nhiều rau xanh, trái cây có chọn lọc, thực phẩm giàu chất xơ và protein sẽ giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất và hỗ trợ giảm mỡ. Bên cạnh đó, bổ sung collagen từ thực phẩm như nước hầm xương, cá sẽ cải thiện độ đàn hồi của da và giúp giảm tình trạng da chảy xệ. Đồng thời, việc cung cấp đủ nước và hạn chế muối sẽ giúp giảm tình trạng giữ nước, hỗ trợ làn da trở nên săn chắc hơn.

Bôi thoa tại chỗ

Các kem bôi trị cellulite thường chứa thành phần giúp tăng cường lưu thông máu, phân hủy mỡ và cải thiện kết cấu da, từ đó làm giảm kích thước tế bào mỡ, mờ vết lõm và nhăn, cải thiện độ săn chắc của da. Những sản phẩm này cũng có thể giúp ngăn ngừa tác động của gốc tự do, làm làn da trở nên mịn màng hơn.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng đai và tất ôm chặt có thể giúp cải thiện tình trạng cellulite, 76% người dùng nhận thấy sự cải thiện sau 4 tuần, bao gồm giảm chu vi đùi và cải thiện bề mặt da. Ngoài ra, massage và sử dụng nhiệt có thể giúp thuốc thẩm thấu vào da tốt hơn, tăng cường hiệu quả điều trị.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số thành phần trong kem bôi như isothiazolinone, ginkgo hoặc cây thường xuân, có thể gây dị ứng hoặc mẫn cảm, dẫn đến viêm da hoặc kích ứng.

Peel da

Peel da là một phương pháp điều trị phổ biến giúp cải thiện tình trạng cellulite bằng cách làm mờ các dấu hiệu lồi lõm và cải thiện kết cấu da. Quy trình peel sử dụng các thành phần như acid glycolic, resorcinol và Jessner’s solution (bao gồm acid lactic và acid salicylic) để loại bỏ tế bào chết, kích thích tái tạo da và làm săn chắc lớp da dưới.

Peel da có thể giúp giảm sự tích tụ mỡ dưới da, cải thiện lưu thông máu và tuần hoàn vi mô – những yếu tố quan trọng trong việc giảm cellulite. Peel da cũng hỗ trợ làm mịn bề mặt da, giảm tình trạng da chảy xệ và giúp da trở nên săn chắc, khỏe mạnh hơn. Hiệu quả của peel da sẽ rõ rệt khi được kết hợp với các phương pháp điều trị khác, mang lại làn da mịn màng và cải thiện thẩm mỹ tổng thể.

Tiêm giảm mỡ để điêu khắc cơ thể và giảm cellulite

Tiêm giảm mỡ là phương pháp hiệu quả để cải thiện cellulite bằng cách giảm mỡ cục bộ ở các vùng như hông và đùi. Phương pháp này giúp làm giảm độ dày của lớp mỡ dưới da, từ đó cải thiện sự xuất hiện của cellulite mà không làm giảm cân toàn thân.

Tiêm giảm mỡ là lựa chọn ít xâm lấn, thích hợp cho những bệnh nhân có BMI dưới 25 và mang lại kết quả cải thiện làn da mịn màng hơn so với hút mỡ. Hoạt chất chính trong tiêm giảm mỡ là phosphatidylcholine (PC) kết hợp với deoxycholate (DC), giúp phân hủy mỡ và cải thiện bề mặt da.

Sóng RF (radiofrequency)

Công nghệ RF tạo ra nhiệt trong các lớp da sâu, từ đó kích thích quá trình co rút và tái tạo collagen. Quá trình này giúp cải thiện độ săn chắc và đàn hồi của da, đồng thời làm giảm các vấn đề như lão hóa, chảy xệ và cellulite.

RF có thể được ứng dụng thông qua các công nghệ như đơn cực (mono-polar), hai cực (bipolar) và thế hệ thứ ba với ba điện cực, cho phép tạo nhiệt sâu mà không cần làm mát. Kết quả thẩm mỹ từ công nghệ RF thường bắt đầu thấy rõ sau vài tuần đến vài tháng.

Một phiên bản nâng cao của RF là RF needling, kết hợp sóng RF với vi kim (microneedling) để tạo ra các vi tổn thương trên da. Phương pháp này kích thích quá trình tái tạo collagen và cải thiện kết cấu da, mang lại hiệu quả săn chắc và làm mịn da.

Ngoài ra, công nghệ RF kết hợp chân không trong máy Contoura cũng đang được sử dụng để cải thiện tình trạng cellulite. Chân không giúp tăng cường tác động của sóng RF lên các lớp mô dưới da, hỗ trợ việc giảm mỡ và nâng cao hiệu quả thẩm mỹ, giúp cải thiện độ săn chắc và độ đàn hồi của da.

Laser

Liệu pháp ánh sáng laser năng lượng thấp (LLLE) sử dụng ánh sáng với cường độ thấp để tác động vào các tế bào da mà không làm tăng nhiệt độ mô. Phương pháp này giúp kích thích sản xuất collagen và elastin, cải thiện tuần hoàn máu và giảm viêm.

LLLE được áp dụng để hỗ trợ cải thiện tình trạng cellulite và làm săn chắc da, giảm sự xuất hiện của các vết lõm và cải thiện kết cấu da. Các bước sóng đỏ (630-640nm) và bước sóng gần hồng ngoại (830-950nm) có thể thâm nhập vào lớp da, giúp cải thiện độ đàn hồi và độ mịn của bề mặt da mà không gây ra tác dụng phụ nhiệt.

Quang đông hủy mỡ

Quang đông hủy mỡ là công nghệ loại bỏ mỡ không xâm lấn, hoạt động bằng cách sử dụng nhiệt độ lạnh để làm đông và phá hủy các tế bào mỡ dưới da. Phương pháp này giúp giảm mỡ từ từ trong vài tháng mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng.

Mặc dù mang lại hiệu quả trong việc giảm mỡ, vẫn chưa có đủ bằng chứng để khẳng định quang đông hủy mỡ có tác dụng đáng kể trong việc cải thiện tình trạng cellulite. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả khi áp dụng cho các khu vực có mỡ cục bộ như bụng, hông và đùi.

Carboxytherapy

Carboxytherapy là phương pháp điều trị sử dụng khí CO₂ ở dạng khí, được tiêm dưới da hoặc qua da. CO₂ giúp cải thiện tình trạng cellulite bằng cách tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện vi tuần hoàn và kích thích sự co giãn của các mạch máu. Khi tiêm vào các vùng da cellulite, CO₂ tạo ra tác dụng giãn mạch, tăng lưu lượng máu, cung cấp oxy cho mô và loại bỏ độc tố, giúp giảm phù nề và làm mềm các mô mỡ.

Phương pháp này còn thúc đẩy quá trình lipolysis (giảm kích thước tế bào mỡ) và lipoclasis (phá hủy tế bào mỡ), từ đó giúp cải thiện kết cấu và bề mặt da. Carboxytherapy có thể làm giảm các dấu hiệu của cellulite, tăng độ săn chắc cho da và cải thiện thẩm mỹ vùng da bị ảnh hưởng. Điều trị này cũng giúp cải thiện tình trạng da lão hóa và giảm chảy xệ, mang lại làn da mịn màng và săn chắc hơn sau một thời gian điều trị.

Bóc tách mô xơ dưới da (subcision)

Là một thủ thuật đơn giản, giúp điều trị các vấn đề da do sự kéo căng của sợi xơ dưới da như sẹo lõm, nếp nhăn và cellulite. Phương pháp này cắt đứt các sợi collagen dưới da, làm giảm sự căng kéo và kích thích sự hình thành mô mới, từ đó cải thiện độ phẳng của da.

Kỹ thuật này rất hiệu quả trong điều trị cellulite mức độ cao (loại 2 và 3) và có thể áp dụng cho các tình trạng như sẹo mụn, vết rạn da hoặc các khuyết điểm sau hút mỡ. Thông thường, chỉ cần 1-2 lần điều trị, với khoảng cách ít nhất 2 tháng giữa các lần. Tuy nhiên, phương pháp này không phù hợp cho những trường hợp có nhiễm trùng, rối loạn đông máu hoặc các vấn đề khác ảnh hưởng đến quá trình lành vết thương.

Hút mỡ

Là phương pháp loại bỏ mỡ thừa dưới da bằng cách sử dụng thiết bị hút, giúp cải thiện kết cấu da và giảm sự xuất hiện của cellulite. Mặc dù hút mỡ có thể làm giảm mỡ ở các vùng có cellulite, hiệu quả đối với bề mặt da không phải lúc nào cũng rõ ràng vì phương pháp này chủ yếu tập trung vào việc loại bỏ mỡ chứ không trực tiếp tác động vào mô liên kết gây nên tình trạng cellulite.

Cellulite là một vấn đề thẩm mỹ phổ biến, đặc biệt ở những người thừa cân, béo phì và có thể ảnh hưởng đến sự tự tin của nhiều người. Tuy không gây hại về mặt sức khỏe, cellulite có thể làm da trông gồ ghề và kém mịn màng. Để cải thiện tình trạng cellulite, nhiều phương pháp hiệu quả đã được áp dụng, từ chế độ dinh dưỡng hợp lý đến các liệu pháp công nghệ cao. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tối ưu và duy trì sự săn chắc lâu dài, việc kết hợp các phương pháp để cho ra phác đồ điều trị toàn diện là rất quan trọng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một liệu trình điều trị cellulite hiệu quả, hãy đến MedFit để được tư vấn và hỗ trợ. Các chuyên gia tại MedFit sẽ giúp bạn xây dựng một phác đồ chăm sóc phù hợp, từ dinh dưỡng đến liệu pháp công nghệ cao, để cải thiện làn da và vóc dáng. Hãy liên hệ ngay với MedFit để bắt đầu hành trình chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp của mình!

Tài liệu tham khảo

1. “Cellulite severity scale“. Journal of the American Academy of Dermatology, Volume 56, Issue 2, AB59
2. Hexsel D, Hexsel C, Bastos F. “Cellulite: Classification and Scoring“. In: Humbert, P., Maibach, H., Fanian, F., Agache, P. (eds) Measuring the Skin. Springer, Cham. doi:10.1007/978-3-319-26594-0_93-1
3. Hexsel DM, Dal’forno T, Hexsel CL. “A validated photonumeric cellulite severity scale“. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2009;23(5):523-528. doi:10.1111/j.1468-3083.2009.03101.x
4. Goldman MP, Hexsel D. “Cellulite. Basic and Clinical Dermatology“. doi:10.3109/9781439802724