Tỷ lệ thừa cân và béo phì ngày càng gia tăng đã tạo ra nhu cầu cấp thiết về các phương pháp giảm cân hiệu quả, an toàn và bền vững. Một trong những phương pháp truyền thống nổi bật đến từ y học cổ truyền Nhật Bản là Bofutsushosan. Với sự kết hợp độc đáo của 18 loại thảo dược tự nhiên, bài thuốc này được biết đến với công dụng không chỉ giúp giảm mỡ bụng mà còn cải thiện trao đổi chất, hỗ trợ người sử dụng đạt được mục tiêu cân nặng mong muốn. Hãy cùng MedFit tìm hiểu cơ chế tác động, hiệu quả qua nghiên cứu khoa học và cách sử dụng Bofutsushosan hợp lý trong bài viết dưới đây.
Giới thiệu về Bofutsushosan
Bofutsushosan (phát âm theo tiếng Nhật là “Bōfūstūsōsan”) là bài thuốc y học cổ truyền nổi tiếng có nguồn gốc từ tri thức Kampo (Đông y Nhật Bản), được phát triển từ nền y học Trung Hoa cổ đại. Công thức của bài thuốc này xuất hiện lần đầu trong các tài liệu kinh điển như Thương Hàn Luận và Kim Quỹ Yếu Lược từ thời nhà Hán (khoảng thế kỷ II), với tên gọi mang ý nghĩa “tán trị béo phì”, phản ánh công dụng chính trong hỗ trợ giảm cân và cải thiện chuyển hóa.
Sau khi du nhập vào Nhật Bản, Bofutsushosan được các thầy thuốc Kampo điều chỉnh để phù hợp hơn với cơ địa và thể trạng người Nhật. Từ thế kỷ XIX, bài thuốc này ngày càng phổ biến và được chuẩn hóa thành nhiều dạng bào chế hiện đại như bột, viên nang và thuốc sắc sẵn.
Bofutsushosan bao gồm 18 loại thảo dược là hoàng cầm, cam thảo, cát cánh, thạch cao, thương truật, đại hoàng, kinh giới, chi tử, bạch thược, xuyên khung, đương quy, bạc hà, phòng phong, ma hoàng, liên kiều, can khương (gừng khô), hoạt thạch và mang tiêu. Sự phối hợp này giúp tăng cường trao đổi chất, thúc đẩy tuần hoàn khí huyết và giảm tích tụ mỡ nội tạng. Các nghiên cứu khoa học hiện đại đã chỉ ra rằng Bofutsushosan không chỉ giúp quản lý cân nặng mà còn cải thiện các vấn đề sức khỏe liên quan như rối loạn mỡ máu, đề kháng insulin và tăng huyết áp – những yếu tố nguy cơ chính của hội chứng chuyển hóa.
Ngày nay, Bofutsushosan được xem như một giải pháp giảm cân toàn diện nhờ sự kết hợp giữa tinh hoa y học cổ truyền và công nghệ hiện đại. Với sự phát triển của khoa học dược liệu, các thành phần thảo dược trong Bofutsushosan được chiết xuất bằng các kỹ thuật tiên tiến, đảm bảo duy trì hoạt chất tối ưu và loại bỏ tạp chất không mong muốn. Điều này giúp tăng cường hiệu quả giảm cân và cải thiện tính an toàn cho người sử dụng.
Cơ chế tác động của Bofutsushosan
Công dụng của Bofutsushosan được biết đến nhờ vào tác động đa cơ chế từ các thành phần thảo dược phong phú trong bài thuốc. Dưới đây là một số cơ chế tác dụng chính của Bofutsushosan giúp giảm cân và hỗ trợ giảm mỡ bụng:
- Ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất: ma hoàng, một thành phần trong Bofutsushosan, chứa ephedrine – hợp chất kích thích hệ thần kinh giao cảm. Ephedrine giúp tăng sinh nhiệt và ly giải mỡ, thúc đẩy sự phân hủy chất béo trong tế bào mỡ, giải phóng acid béo vào máu để sử dụng làm năng lượng. Ngoài ra, ephedrine đã được chứng minh là có tác dụng ngăn chặn sự thèm ăn, do đó làm giảm lượng calo tổng thể.
- Hỗ trợ tiêu hoá và thanh lọc cơ thể: liên kiều, bạc hà và gừng giúp tăng cường chức năng tiêu hoá và hỗ trợ quá trình giải độc. Tiêu hoá tốt giúp hỗ trợ hấp thụ chất dinh dưỡng và ngăn ngừa sự tích tụ thức ăn khó tiêu, có thể góp phần gây đầy hơi và tăng cân. Giải độc hỗ trợ loại bỏ chất thải dư thừa sau quá trình trao đổi chất, tăng cường hiệu quả giảm cân.
- Giảm viêm: chi tử và hoàng cầm được biết đến với đặc tính chống viêm. Viêm là một yếu tố quan trọng gây ra các rối loạn liên quan đến béo phì. Những loại thảo mộc này giúp làm giảm phản ứng viêm bằng cách ức chế các cytokine gây viêm. Chi tử và hoàng cầm được biết đến có hoạt tính chống viêm. Viêm là yếu tố sinh lý bệnh quan trọng trong bệnh béo phì và các rối loạn trao đổi chất liên quan. Hai thành phần này giúp giảm viêm bằng cách ức chế các cytokine gây viêm. Thông qua việc giảm viêm, Bofutsushosan không chỉ hỗ trợ kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện độ nhạy cảm insulin, điều này rất quan trọng đối với trao đổi chất.
- Điều hoà hormone: đương quy và bạch thược giúp điều chỉnh estrogen và cortisol, là hai hormon có liên quan đến sự phân phối và tích tụ mỡ trong cơ thể. Bằng cách cân bằng các hormone này, Bofutsushosan giúp giảm thiểu tình trạng tăng cân do căng thẳng và tái phân bố chất béo đến các vùng nội tạng.
* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit
Hiệu quả giảm cân, giảm mỡ bụng qua nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu của Chizuko Hioki và cộng sự (2004)
Trong nghiên cứu lâm sàng của Chizuko Hioki và công sự, được thực hiện trên 81 phụ nữ béo phì với chỉ số BMI trung bình là 36,5kg/m², các đối tượng được chia thành hai nhóm, gồm một nhóm sử dụng Bofutsushosan và nhóm còn lại dùng giả dược. Song song đó, tất cả các đối tượng tuân thủ chế độ ăn kiêng 1200kcal/ngày và hoạt động đi bộ tối thiểu 5000 bước/ngày.
Sau 24 tuần điều trị, nhóm sử dụng Bofutsushosan ghi nhận giảm cân trung bình 10,8kg (cao hơn so với mức giảm 6,9kg ở nhóm giả dược). Mỡ nội tạng vùng bụng cũng giảm đáng kể, với diện tích trung bình giảm 93,2cm² sau 24 tuần điều trị (con số này là 36,3cm² ở nhóm sử dụng giả dược). Ngoài ra, sử dụng Bofutsushosan giúp cải thiện nồng độ insulin lúc đói so với trước khi điều trị, cho thấy bài thuốc có tác động tích cực đến độ nhạy cảm insulin và chỉ số cân nặng nói chung.
Phân tích tổng hợp và đánh giá hệ thống của Kazushi Uneda và cộng sự (2022)
Một phân tích tổng hợp và đánh giá hệ thống của tác giả Kazushi Uneda thực hiện dựa trên 7 nghiên cứu lâm sàng, với liều lượng Bofutsushosan từ 2,8-7,5g/ngày, báo cáo cho thấy nhóm bệnh nhân sử dụng Bofutsushosan có chỉ số BMI giảm nhiều hơn so với nhóm sử dụng giả dược. Cụ thể, sử dụng Bofutsushosan trong 8 tuần giúp giảm BMI nhiều hơn 0,37kg/m2, trong khi con số này là 0,7kg/m2 khi sử dụng trong 24 tuần.
Mặt khác, nghiên cứu lại không ghi nhận sự cải thiện đáng kể ở các chỉ số vòng eo, mỡ máu và huyết áp. Các tác dụng phụ thường gặp được báo cáo bao gồm đau đầu, rối loạn tiêu hoá và táo bón.
Mặc dù Bofutsushosan có tiềm năng trong giảm cân nặng và chỉ số BMI, nhưng cần thêm các nghiên cứu khác để đánh giá hiệu quả thực tế trên các chỉ số trao đổi chất khác.
Tác dụng có hại, biến chứng có thể gặp khi sử dụng Bofutsushosan
Bofutsushosan, dù được biết đến với nhiều lợi ích trong việc cải thiện sức khỏe, vẫn tiềm ẩn các tác dụng phụ và biến chứng cần được lưu ý. Những tác dụng phụ phổ biến bao gồm:
- Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn, đầy hơi và tiêu chảy là các triệu chứng thường gặp, do sự kích thích hệ tiêu hóa từ các thành phần thảo dược. Một số trường hợp nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến viêm ruột hoặc viêm gan, với các biểu hiện như đau bụng dữ dội, tiêu chảy kéo dài, sốt, vàng da hoặc chán ăn. Khi xuất hiện các triệu chứng này, cần ngừng sử dụng và tham vấn Bác sĩ ngay lập tức.
- Viêm bàng quang: một số người sử dụng có thể gặp tình trạng viêm bàng quang, biểu hiện qua tiểu buốt, tiểu gắt, tiểu lắt nhắt hoặc đau tức vùng hạ vị.
- Tổn thương phổi: hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, có thể do phản ứng viêm từ một số thành phần của thuốc. Các triệu chứng bao gồm khó thở, ho khan hoặc tức ngực.
- Dị ứng: các biểu hiện dị ứng có thể từ nhẹ như phát ban và ngứa đến nặng như phù nề, khó thở hoặc sốc phản vệ. Đây là tình trạng nguy hiểm, cần can thiệp y tế ngay.
- Giả gout: một tác dụng phụ hiếm gặp nhưng đã được ghi nhận, có thể liên quan đến sự lắng đọng các tinh thể tại khớp gây viêm, đau và sưng ở các khớp, giống như triệu chứng của bệnh gout.
- Chóng mặt và đau đầu: là phản ứng có thể xảy ra khi cơ thể chưa quen với các thành phần trong thuốc, đặc biệt ở giai đoạn đầu sử dụng.
Để đảm bảo an toàn, người dùng nên lựa chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín, bắt đầu với liều thấp và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng, đặc biệt khi có bệnh lý nền hoặc đang dùng các thuốc khác.
* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit
Cách sử dụng và lưu ý khi dùng Bofutsushosan để giảm cân
Nếu đang cân nhắc sử dụng Bofutsushosan, sau đây là một số lưu ý để tránh khỏi những tác dụng phụ không mong muốn.
Dạng bào chế
Bofutsushosan hiện có trên thị trường chủ yếu dưới dạng bột hòa tan hoặc viên nén, thuận tiện cho việc sử dụng hàng ngày. Các chế phẩm này thường được sản xuất bằng cách chiết xuất từ các thảo dược nguyên liệu và cô đặc thành dạng bột hoặc dạng hạt trước khi được đóng gói thành sản phẩm hoàn chỉnh.
Chỉ định
Bofutsushosan là thuốc kê đơn, chỉ được sử dụng dưới sự chỉ định và giám sát của Bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền. Bofutsushosan được sử dụng trong những trường hợp thừa cân, béo phì cần hỗ trợ kiểm soát cân nặng.
Liều dùng khuyến cáo
Liều dùng thông thường của Bofutsushosan là 7,5g/ngày và chia làm 2-3 lần, uống trước hoặc sau bữa ăn tùy theo hướng dẫn cụ thể của Bác sĩ. Tuy nhiên, việc sử dụng liều lượng thích hợp có thể khác nhau tùy vào tình trạng sức khỏe và mục tiêu điều trị của mỗi người. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến của Bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền để được tư vấn chính xác, tránh tự ý điều chỉnh liều dùng để giảm nguy cơ gặp phải các tác dụng không mong muốn.
Một số lưu ý quan trọng khi sử dụng
- Không tự ý sử dụng: người dùng tuyệt đối không tự ý mua hoặc sử dụng Bofutsushosan khi chưa có chỉ định từ Bác sĩ. Việc tự ý sử dụng có thể gây nguy cơ gặp phải các tác dụng không mong muốn hoặc tương tác thuốc nguy hiểm.
- Không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: một số thành phần thảo dược trong Bofutsushosan có thể gây tác động không tốt đến thai nhi hoặc trẻ sơ sinh như kích thích co bóp tử cung hoặc ảnh hưởng đến sữa mẹ. Do đó, phụ nữ trong các giai đoạn này cần tham khảo ý kiến Bác sĩ trước khi sử dụng.
- Tránh sử dụng cho người có bệnh lý tiêu hóa hoặc dị ứng: bệnh nhân mắc viêm dạ dày, loét tá tràng hoặc có tiền sử dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc nên cẩn trọng hoặc tránh dùng để hạn chế nguy cơ gây kích ứng hoặc làm nặng hơn các triệu chứng hiện có.
- Kết hợp với tập luyện và chế độ ăn hợp lý: sử dụng Bofutsushosan nên được kết hợp với chế độ ăn kiểm soát lượng calo nạp vào và duy trì hoạt động thể chất. Điều này không chỉ giúp tối ưu hiệu quả giảm cân mà còn hạn chế nguy cơ tăng cân trở lại sau khi ngừng sử dụng thuốc.
- Chọn sản phẩm từ các thương hiệu uy tín: để đảm bảo an toàn và hiệu quả, chỉ nên mua Bofutsushosan từ những nhà sản xuất hoặc nhà phân phối đã được cấp phép và kiểm định chất lượng. Sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể chứa tạp chất hoặc không đạt tiêu chuẩn, gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
Việc sử dụng Bofutsushosan cần được theo dõi cẩn thận, đặc biệt đối với những ai có các bệnh nền hoặc đang dùng thuốc khác để tránh tương tác thuốc bất lợi. Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tuân thủ chỉ định của chuyên gia y tế để đạt kết quả tốt nhất trong điều trị.
Bofutsushosan là sự kết tinh giữa tinh hoa y học cổ truyền hàng trăm năm và khoa học hiện đại, với các nghiên cứu chứng minh hiệu quả tích cực trong việc cải thiện chỉ số cân nặng và hỗ trợ giảm mỡ toàn thân. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tối ưu và phòng ngừa tác dụng phụ, việc sử dụng bài thuốc này cần được thực hiện dưới sự tư vấn từ Bác sĩ. Đặc biệt, hiệu quả của Bofutsushosan sẽ được tăng cường khi kết hợp với chế độ ăn uống khoa học và lối sống năng động.
Mô hình quản lý cân nặng đa mô thức tại MedFit mang đến giải pháp toàn diện và cá nhân hóa, giúp bạn đạt được vóc dáng lý tưởng một cách bền vững và an toàn. Hãy liên hệ ngay để khám phá hành trình thay đổi sức khỏe toàn diện cùng MedFit!
Tài liệu tham khảo
- Synapse. What is the mechanism of Bofutsushosan?. [online] Available at: What is the mechanism of Bofutsushosan? [Accessed 12 August 2011]
- Hioki C, Yoshimoto K, Yoshida T. “Efficacy of bofu-tsusho-san, an oriental herbal medicine, in obese Japanese women with impaired glucose tolerance“. Clin Exp Pharmacol Physiol. 2004;31(9):614-619. doi:10.1111/j.1440-1681.2004.04056.x
- Uneda K, Kawai Y, et al. “Japanese traditional Kampo medicine bofutsushosan improves body mass index in participants with obesity: A systematic review and meta-analysis“. PLoS One. 2022;17(4):e0266917. Published 2022 Apr 13. doi:10.1371/journal.pone.0266917
- Kobayashi S, Kawasaki Y, et al. “Mechanisms for the anti-obesity actions of bofutsushosan in high-fat diet-fed obese mice“. Chin Med. 2017;12:8. Published 2017 Mar 27. doi:10.1186/s13020-017-0129-x
Nếu bạn có thắc mắc về chủ đề giảm cân và giảm béo, vui lòng để lại câu hỏi. Đội ngũ nhân viên y tế Phòng khám MedFit sẽ hỗ trợ giải đáp.