Giảm cân lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể, tăng cường năng lượng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, giảm cân không đúng cách, đặc biệt là các phương pháp ăn kiêng khắc nghiệt, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng là thiếu hụt dinh dưỡng. Thiếu hụt dinh dưỡng không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch, chức năng cơ quan và sức khỏe tinh thần. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin khoa học về nguyên nhân và cách khắc phục thiếu hụt dinh dưỡng khi giảm cân.
Thiếu hụt dinh dưỡng do chế độ ăn kiêng
Khi áp lực về vóc dáng ngày càng gia tăng, nhiều người đã tìm đến các chế độ ăn kiêng “thần tốc” như một “cứu cánh” để nhanh chóng sở hữu thân hình mơ ước. Các chế độ ăn kiêng, dù là thuần chay, low-carb hay low-fat, tuy có thể mang lại hiệu quả giảm cân nhanh chóng trong thời gian đầu, nhưng đều tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt vi chất dinh dưỡng nếu không được thực hiện đúng.
Chế độ ăn thuần chay
Chế độ ăn thuần chay để giảm cân là một biến thể của chế độ ăn thuần chay, tập trung vào việc lựa chọn các loại thực phẩm thực vật ít calo và giàu chất xơ để giảm cân hiệu quả. Nguyên tắc cốt lõi của chế độ này là loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm động vật, đồng thời ưu tiên các loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu và hạt. Chế độ ăn thuần chay là một lựa chọn tốt cho người muốn giảm cân và cải thiện chế độ ăn.
Dù mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, chế độ ăn này cũng tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt một số dưỡng chất quan trọng như:
- Vitamin B12: vốn chỉ có trong các sản phẩm động vật như thịt, trứng và gia cầm. Do chế độ ăn thuần chay loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật, là nguồn duy nhất cung cấp vitamin B12 tự nhiên, nên người theo chế độ này rất dễ bị thiếu hụt vitamin B12, gây mệt mỏi, da nhợt nhạt do thiếu máu, suy giảm trí nhớ và ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Sắt: tồn tại ở hai dạng chính là sắt heme và sắt non-heme. Sắt heme được tìm thấy trong các sản phẩm động vật như thịt đỏ, gia cầm và hải sản. Trong khi đó, sắt non-heme có trong rau xanh đậm, các loại đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt. Tuy nhiên, sắt non-heme trong thực vật có sinh khả dụng thấp hơn sắt heme trong thịt, khiến cơ thể khó hấp thụ. Thiếu hụt sắt dẫn đến rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, khó tập trung và suy giảm miễn dịch.
- Kẽm: được tìm thấy chủ yếu trong các sản phẩm động vật như thịt và hải sản. Tuy nhiên, đối với những người theo chế độ ăn thuần chay, nguồn cung cấp kẽm chính lại đến từ các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt và rau củ. Mặc dù các loại thực phẩm này có chứa kẽm, khả năng hấp thụ của cơ thể lại bị ảnh hưởng bởi acid phytic, một hợp chất có trong các loại hạt, đậu và ngũ cốc. Acid phytic hoạt động như một chất ức chế, làm giảm khả năng hấp thụ kẽm từ nguồn thực vật so với khi hấp thụ kẽm từ nguồn động vật. Thiếu hụt kẽm kéo dài có thể gây ra trầm cảm, viêm da, tiêu chảy và rụng tóc.
Chế độ ăn low-carb
Với nguyên tắc cốt lõi là hạn chế lượng carbohydrate tiêu thụ, chế độ ăn low-carb hướng đến việc thay đổi nguồn năng lượng chính của cơ thể, từ sử dụng glucose sang đốt cháy chất béo. Tuy nhiên, đằng sau những lợi ích tiềm năng, low-carb cũng ẩn chứa những rủi ro cần được cân nhắc kỹ lưỡng như:
- Thiếu hụt vitamin C và vitamin B (đặc biệt là B1, B9): các loại vitamin này thường có mặt trong các loại thực phẩm giàu carbohydrate như trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt mà chế độ ăn low-carb hạn chế sử dụng. Thiếu hụt các loại vitamin này có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Thiếu hụt kali và magie: khi hạn chế sử dụng những thực phẩm như trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều carbohydrate, lượng kali và magie nạp vào cơ thể cũng giảm theo. Hậu quả là, lượng kali và magie nạp vào giảm sút đáng kể, dẫn đến những triệu chứng khó chịu. Thiếu hụt kali biểu hiện qua yếu cơ, chuột rút, rối loạn nhịp tim và tăng huyết áp, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tim mạch và khả năng vận động. Trong khi đó, thiếu hụt magie cũng gây ra chuột rút cơ bắp cùng với mệt mỏi, mất ngủ và đau đầu, làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Chế độ ăn low-fat
Chế độ ăn ít chất béo đã từng được xem là một phương pháp phổ biến để giảm cân, vì 1g chất béo chứa đến 9kcal, trong khi 1g carbohydrate hoặc protein chỉ chứa 4kcal. Do đó, việc cắt giảm chất béo được cho là cách hiệu quả để giảm tổng lượng calo tiêu thụ, từ đó giúp giảm cân.
Tuy nhiên, việc áp dụng chế độ ăn low-fat một cách cực đoan có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại như:
- Thiếu hụt các vitamin tan trong dầu: các vitamin A, D, E và K là những vitamin tan trong dầu, nghĩa là cần chất béo để được hấp thụ vào cơ thể. Khi lượng chất béo trong chế độ ăn giảm xuống quá thấp, cơ thể sẽ gặp khó khăn trong việc hấp thụ những vitamin này, dẫn đến thiếu hụt.
- Thiếu hụt các acid béo thiết yếu (omega-3, omega-6): đây là những dưỡng chất mà cơ thể không thể tự tổng hợp, bắt buộc phải được bổ sung qua chế độ ăn. Thiếu hụt omega-3 và omega-6 có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại. Cụ thể, thiếu omega-3 có thể dẫn đến các vấn đề về tim mạch, não bộ và suy giảm hệ miễn dịch; trong khi thiếu omega-6 lại liên quan đến các vấn đề về da, tóc và cũng ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.
Thiếu hụt dinh dưỡng do những quan niệm sai lầm khi giảm cân
Trong kỷ nguyên của truyền thông số và sự lan truyền thông tin không kiểm soát, các quan niệm sai lầm về dinh dưỡng tạo ra những “lỗ hổng” kiến thức nguy hiểm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng âm thầm. Thiếu hụt dinh dưỡng giờ đây là kết quả của những lựa chọn thực phẩm không phù hợp, bị chi phối bởi các thông tin sai lệch, từ những trào lưu ăn kiêng cực đoan đến những lời khuyên truyền miệng thiếu căn cứ.
Cắt giảm quá nhiều calo khi giảm cân
Nguyên tắc giúp giảm cân là lượng calo tiêu thụ phải thấp hơn lượng calo mà cơ thể đốt cháy. Do đó, cắt giảm calo trong chế độ ăn là cần thiết để giảm tổng năng lượng nạp vào, đồng thời vẫn đảm bảo duy trì dinh dưỡng hợp lý.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng càng cắt giảm nhiều calo thì càng giảm cân nhanh, điều này có thể khiến tổng năng lượng nạp vào mỗi ngày xuống dưới mức tỷ lệ trao đổi chất cơ bản (BMR) – là lượng calo tối thiểu cần thiết để duy trì các chức năng sống của cơ thể khi nghỉ ngơi. Khi cắt giảm calo quá nhiều, cơ thể có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là thiếu hụt năng lượng và dinh dưỡng:
- Thiếu hụt năng lượng: lượng calo tiêu thụ giảm đáng kể đồng nghĩa với việc tổng lượng thức ăn cũng giảm theo. Điều này làm tăng nguy cơ không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày, dẫn đến cảm giác mệt mỏi, thiếu sức và giảm khả năng tập trung. Thiếu năng lượng kéo dài có thể gây rối loạn chuyển hóa, mất khối lượng cơ, suy giảm chức năng nội tạng và rối loạn kinh nguyệt.
- Thiếu hụt các vitamin, khoáng chất và dưỡng chất thiết yếu: cắt giảm calo quá mức khiến chế độ ăn dễ bị thiếu hụt các vi chất quan trọng như vitamin B9, B12, sắt… Đặc biệt, nếu việc giảm calo đi kèm với chế độ ăn kiêng loại bỏ nhóm thực phẩm (như low-carb hoặc keto), nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng càng tăng cao do hạn chế sự đa dạng trong nguồn thực phẩm.
Việc cắt giảm calo quá mức khi giảm cân, dù có thể mang lại hiệu quả nhanh ban đầu, lại tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe, đặc biệt là tình trạng thiếu năng lượng và vi chất. Thay vì giảm quá sâu, nên lựa chọn cách cắt giảm calo vừa phải và hợp lý, đảm bảo cơ thể vẫn được cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất thiết yếu để giảm cân an toàn, bền vững và duy trì sức khỏe lâu dài.
Xu hướng cắt bỏ hoàn toàn tinh bột đường
Quan niệm cho rằng tinh bột đường (carbohydrate) là nguyên nhân gây tăng cân và nên loại bỏ hoàn toàn carbohydrate ra khỏi bữa ăn hằng ngày đang ngày trở nên phổ biến, thậm chí trở thành một trào lưu giảm cân thịnh hành. Tuy nhiên, xu hướng cắt bỏ hoàn toàn carbohydrate ra khỏi bữa ăn có thể dẫn đến thiếu hụt năng lượng, tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng:
- Thiếu hụt năng lượng: carbohydrate là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, đặc biệt là đối với não bộ. Không giống như các cơ quan khác có thể sử dụng chất béo làm nhiên liệu thay thế, não gần như chỉ sử dụng glucose – dạng đường đơn giản được chuyển hóa từ carbohydrate – làm nguồn năng lượng duy nhất để hoạt động hiệu quả. Vì vậy, khi lượng carbohydrate bị cắt giảm quá mức, não sẽ không nhận đủ glucose cần thiết, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải, giảm khả năng ghi nhớ và tập trung. Bên cạnh đó, khi không có đủ carbohydrate để tạo năng lượng, cơ thể sẽ sử dụng protein từ cơ bắp để tạo năng lượng, làm giảm khối lượng cơ và ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình trao đổi chất.
- Thiếu hụt vitamin và khoáng chất: hạn chế nghiêm ngặt trái cây, rau củ, đậu và ngũ cốc nguyên hạt, vốn là những nguồn cung cấp carbohydrate chính, có thể dẫn đến thiếu hụt năng lượng và tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt các vitamin và khoáng chất quan trọng như kali, magie, vitamin nhóm B và vitamin C.
Tinh bột đường đóng vai trò thiết yếu trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể và não bộ, đồng thời nhiều nguồn tinh bột còn chứa vitamin, khoáng chất và chất xơ có lợi. Việc loại bỏ hoàn toàn nhóm thực phẩm này không chỉ gây khó khăn trong việc duy trì chế độ ăn lâu dài mà còn có thể dẫn đến những tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Do đó, thay vì loại bỏ một cách cực đoan, hãy lựa chọn những nguồn tinh bột phức tạp lành mạnh, kiểm soát khẩu phần và kết hợp với chế độ ăn uống cân bằng cùng lối sống năng động.
Dùng sản phẩm bữa ăn thay thế để thay cho bữa ăn thông thường
Bữa ăn thay thế (meal replacement) được sử dụng để thay thế cho bữa ăn thông thường, với lượng calo và chất dinh dưỡng được kiểm soát chặt chẽ. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy bữa ăn thay thế có thể giúp giảm cân và giảm tỷ lệ mỡ một cách hiệu quả mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình chuyển hóa của cơ thể. Vì vậy, đây được xem là một lựa chọn tiện lợi, giúp cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu như protein, vitamin và khoáng chất trong một khẩu phần có mức năng lượng giới hạn.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bữa ăn thay thế không nên được sử dụng để thay thế hoàn toàn cho một chế độ ăn cân bằng và đa dạng, do:
- Thiếu sự đa dạng từ thực phẩm: bữa ăn thông thường mang lại vitamin, khoáng chất và các dưỡng chất từ nhiều loại thực phẩm khác nhau. Trong khi đó, bữa ăn thay thế chỉ cung cấp một phần các dưỡng chất cơ bản và thường không thể tái tạo hoàn toàn sự đa dạng vi chất có trong thực phẩm tự nhiên. Nếu sử dụng đơn lẻ trong thời gian dài, nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng có thể xảy ra, dẫn đến các vấn đề như suy giảm miễn dịch, mệt mỏi, thiếu máu hoặc loãng xương.
- Thiếu hụt chất xơ: phần lớn bữa ăn thay thế được sản xuất ở dạng lỏng hoặc bột và chất xơ thường bị loại bỏ nhằm tạo ra kết cấu mịn màng. Điều này khiến lượng chất xơ trong sản phẩm không đủ cho nhu cầu hằng ngày, dễ gây ra táo bón, khó tiêu hoặc các rối loạn tiêu hóa khác.
- Chất lượng không đồng đều: hàm lượng dinh dưỡng trong bữa ăn thay thế có thể khác nhau giữa các thương hiệu. Một số sản phẩm kém chất lượng có thể thiếu các vitamin và khoáng chất thiết yếu hoặc chứa hàm lượng thực tế không đúng với thông tin ghi trên bao bì.
Mặc dù bữa ăn thay thế là công cụ hữu ích trong quản lý cân nặng, việc lựa chọn sản phẩm cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Nên ưu tiên những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thành phần dinh dưỡng đầy đủ và phù hợp với nhu cầu cá nhân. Đồng thời, cần kết hợp với một chế độ ăn đa dạng và lành mạnh để đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết.
* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit
Tác hại của thiếu hụt dinh dưỡng khi giảm cân
Giảm cân là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân bằng giữa việc tạo ra thâm hụt calo và đảm bảo cơ thể vẫn nhận đủ các vi chất dinh dưỡng thiết yếu. Nếu cắt giảm năng lượng quá mức hoặc lựa chọn chế độ ăn thiếu cân đối, nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng là rất cao. Điều này không chỉ làm giảm hiệu quả giảm cân mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt khi thiếu hụt kéo dài trong thời gian dài:
- Khi cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất, hệ miễn dịch suy yếu làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và kéo dài thời gian hồi phục.
- Thiếu sắt và folate gây thiếu máu, dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt, suy giảm vận động và khả năng luyện tập – yếu tố then chốt trong kiểm soát cân nặng.
- Thiếu protein và các vitamin nhóm B ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc và chức năng cơ bắp, gây teo cơ, yếu cơ và làm giảm BMR, khiến tốc độ đốt cháy năng lượng giảm sút, làm chậm quá trình giảm mỡ.
- Đặc biệt, thiếu hụt chất béo thiết yếu như omega-3 có thể làm rối loạn điều hòa hormone, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, khả năng sinh sản và sức khỏe tim mạch.
- Thiếu vitamin D, canxi và magie kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ mất xương, loãng xương và dễ gãy xương, nhất là ở nữ giới sau tuổi 30.
- Các rối loạn tiêu hóa như táo bón, đầy hơi và kém hấp thu cũng xuất hiện do thiếu chất xơ và vi khuẩn đường ruột có lợi.
- Về mặt tinh thần, thiếu hụt vitamin B12, B6, kẽm và acid folic ảnh hưởng đến hoạt động thần kinh, dễ gây rối loạn cảm xúc, trầm cảm, lo âu và giảm khả năng tập trung. Trong nhiều trường hợp, người ăn kiêng nghiêm ngặt có thể bị suy giảm nhận thức, mất trí nhớ ngắn hạn và giảm hiệu suất lao động.
Nếu tình trạng thiếu hụt kéo dài không được phát hiện và điều chỉnh kịp thời, cơ thể có thể rơi vào trạng thái suy dinh dưỡng thể ẩn – khi cân nặng có vẻ bình thường nhưng lại thiếu hụt nặng nề về vi chất, dẫn đến tổn thương tế bào, rối loạn chuyển hóa, rối loạn nội tiết và tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, tim mạch, rối loạn lipid máu hoặc hội chứng chuyển hóa.
Vì vậy, quá trình giảm cân cần được cá nhân hóa và thực hiện dưới sự hướng dẫn chuyên môn, đảm bảo mức thâm hụt calo hợp lý và khẩu phần ăn đầy đủ vi chất thiết yếu. Giảm cân an toàn không chỉ là giảm số cân trên cân nặng, mà còn phải duy trì được sức khỏe toàn diện và phòng ngừa các biến chứng lâu dài do thiếu hụt dinh dưỡng.
* Voucher chỉ áp dụng cho khách hàng thăm khám lần đầu tiên tại phòng khám MedFit
Cách khắc phục và phòng ngừa thiếu hụt dinh dưỡng khi giảm cân
Việc giảm cân đòi hỏi sự cân bằng giữa giảm lượng calo nạp vào và đảm bảo cơ thể vẫn nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Dưới đây là một số cách để khắc phục và phòng ngừa tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng trong quá trình giảm cân:
- Xây dựng chế độ ăn cân bằng: cần xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng, bao gồm đủ các nhóm thực phẩm như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Ưu tiên các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng, có mật độ dinh dưỡng cao trên mỗi calo. Kiểm soát khẩu phần ăn hợp lý và giảm lượng calo từ từ.
- Giảm cân từ từ và khoa học: thay vì theo đuổi những phương pháp giảm cân cấp tốc, hãy đặt mục tiêu giảm cân từ từ với tốc độ an toàn là khoảng 0,5-1kg/tuần, tương đương với mức thâm hụt năng lượng 500-1000kcal/ngày. Kết hợp với việc tập luyện thể thao đều đặn và phù hợp với thể trạng sẽ giúp tăng cường trao đổi chất, đốt cháy calo hiệu quả và duy trì khối lượng cơ bắp.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất (nếu cần): khi cảm thấy mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt, nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của thiếu hụt dinh dưỡng hoặc nếu bạn có bệnh lý nền ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ vitamin và khoáng chất, hãy tìm đến sự tư vấn của Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được đánh giá và đưa ra lời khuyên phù hợp. Luôn tuân thủ hướng dẫn của Bác sĩ và chuyên gia, đồng thời tránh lạm dụng các loại vitamin và khoáng chất bổ sung.
Giảm cân là một hành trình đòi hỏi sự kiên trì và kiến thức đúng đắn về dinh dưỡng. Việc thiếu hụt dinh dưỡng không chỉ cản trở quá trình giảm cân mà còn gây ra những tác hại khôn lường cho sức khỏe. Để đảm bảo giảm cân an toàn và hiệu quả, hãy xây dựng một lối sống lành mạnh, kết hợp với chế độ ăn uống cân bằng và vận động hợp lý.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc giảm cân hoặc lo lắng về nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng, đừng ngần ngại tìm đến sự tư vấn của các chuyên gia tại MedFit. Phòng khám MedFit, với đội ngũ Bác sĩ đa chuyên khoa và chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm, sẽ giúp bạn thiết kế một kế hoạch giảm cân khoa học, phù hợp với thể trạng và nhu cầu dinh dưỡng của bạn. Hãy đến với MedFit để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất trên hành trình giảm cân của mình!
Tài liệu tham khảo
- Bali A, Naik R. The Impact of a Vegan Diet on Many Aspects of Health: The Overlooked Side of Veganism. Cureus. 2023;15(2):e35148. Published 2023 Feb 18. doi:10.7759/cureus.35148
- Turner-McGrievy G, Mandes T, Crimarco A. A plant-based diet for overweight and obesity prevention and treatment. J Geriatr Cardiol. 2017;14(5):369-374. doi:10.11909/j.issn.1671-5411.2017.05.002
- The Office of Dietary Supplements (ODS) of the National Institutes of Health (NIH). Vitamin B12. [online] Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/ [Accessed 06 May 2025]
- The Office of Dietary Supplements (ODS) of the National Institutes of Health (NIH). Iron. [online] Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/ [Accessed 06 May 2025]
- Storz MA, Ronco AL. Nutrient intake in low-carbohydrate diets in comparison to the 2020-2025 Dietary Guidelines for Americans: a cross-sectional study. Br J Nutr. Published online June 22, 2022. doi:10.1017/S0007114522001908
- Kim JY. Optimal Diet Strategies for Weight Loss and Weight Loss Maintenance. J Obes Metab Syndr. 2021;30(1):20-31. doi:10.7570/jomes20065
- National Library of Medicine of the National Institutes of Health (NIH). Protein in diet. [online] Available at: https://medlineplus.gov/ency/article/002467.htm [Accessed 06 May 2025]
- Meksawan K, Pendergast DR, Leddy JJ, Mason M, Horvath PJ, Awad AB. Effect of low and high fat diets on nutrient intakes and selected cardiovascular risk factors in sedentary men and women. J Am Coll Nutr. 2004;23(2):131-140. doi:10.1080/07315724.2004.10719353
- Barber TM, Kabisch S, Pfeiffer AFH, Weickert MO. The Health Benefits of Dietary Fibre. Nutrients. 2020;12(10):3209. Published 2020 Oct 21. doi:10.3390/nu12103209
- Keogh JB, Clifton PM. The role of meal replacements in obesity treatment. Obes Rev. 2005;6(3):229-234. doi:10.1111/j.1467-789X.2005.00171.x
- Chen B, Hong S, Wang Y, Hu Q, Ma D. Efficacy of Meal Replacement Products on Weight and Glycolipid Metabolism Management: A 90-Day Randomized Controlled Trial in Adults with Obesity. Nutrients. 2024; 16(19):3284. doi:10.3390/nu16193284
- Darnton-Hill I. Public Health Aspects in the Prevention and Control of Vitamin Deficiencies. Curr Dev Nutr. 2019;3(9):nzz075. Published 2019 June 21. doi:10.1093/cdn/nzz075
- Bruins MJ, Bird JK, Aebischer CP, Eggersdorfer M. Considerations for Secondary Prevention of Nutritional Deficiencies in High-Risk Groups in High-Income Countries. Nutrients. 2018; 10(1):47. doi:10.3390/nu10010047
- Lizzie Streit. What Is a Zero-Carb Diet, and What Foods Can You Eat?. [online] Available at: https://www.healthline.com/nutrition/no-carb-diet [Accessed 06 May 2025]
- Zaltz DA, Weir BW, Neff RA, Benjamin-Neelon SE. Projected Impact of Replacing Juice With Whole Fruit in Early Care and Education. Am J Prev Med. 2025;68(2):357-365. doi:10.1016/j.amepre.2024.10.017
Nếu bạn có thắc mắc về chủ đề giảm cân và giảm béo, vui lòng để lại câu hỏi. Đội ngũ nhân viên y tế Phòng khám MedFit sẽ hỗ trợ giải đáp.