Sự thật về trà lá nam giảm cân: Hỗ trợ chuyển hóa hay chỉ là lời đồn?

Trong hành trình tìm kiếm những phương pháp kiểm soát cân nặng an toàn và bền vững, thảo mộc thiên nhiên luôn là lựa chọn được nhiều người quan tâm. Bên cạnh chế độ ăn uống hợp lý và thói quen vận động khoa học, các loại trà dân gian cũng thường được nhắc đến như một phần gắn liền với lối sống lành mạnh.

Trà lá nam là một trong những loại trà truyền thống quen thuộc không chỉ có hương vị gần gũi mà còn được nhiều người lựa chọn như một thói quen hàng ngày. Chính sự đơn giản trong cách pha chế và tính gắn kết với đời sống thường nhật đã khiến trà lá nam trở thành chủ đề được chú ý khi nhắc đến các giải pháp hỗ trợ giảm cân và chăm sóc sức khỏe.

Dù vậy, những đánh giá khoa học về loại trà này vẫn đang cần thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn, từ đó mở ra góc nhìn toàn diện và khách quan về vai trò của trà lá nam trong việc đồng hành cùng lối sống cân bằng. Trong bài viết này, MedFit sẽ phân tích những thông tin liên quan đến trà lá nam, từ nguồn gốc, cách sử dụng cho đến những lưu ý quan trọng khi cân nhắc đưa vào lộ trình giảm cân nhằm giúp người đọc có cái nhìn khách quan và khoa học hơn.

Trà lá nam là gì?

Trà lá nam là tên gọi chung cho các loại thảo mộc quen thuộc trong y học dân gian Việt Nam, thường được thu hái từ những loài cây mọc tự nhiên ở nhiều vùng miền. Từ lâu, trà lá nam đã gắn liền với đời sống hàng ngày, vừa được dùng như một loại thức uống thanh mát, vừa góp mặt trong nhiều bài thuốc dân gian để hỗ trợ cải thiện sức khỏe.

Bên cạnh vai trò truyền thống, ngày nay trà lá nam còn được nhiều người quan tâm với mong muốn sử dụng như một giải pháp tự nhiên giúp cơ thể nhẹ nhõm hơn, đặc biệt khi kết hợp cùng chế độ ăn uống khoa học và vận động hợp lý.

Các loại trà lá nam phổ biến

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại trà lá nam với hương vị và công dụng khác nhau, phản ánh sự phong phú của nguồn thảo mộc truyền thống. Có thể kể đến như trà xanh, trà lá ngải cứu, trà lá sen, lá ổi…

Trà xanh (Camellia sinensis)

Trà xanh từ lâu đã được biết đến là loại thức uống phổ biến giàu polyphenol, đặc biệt là các catechin như EGCG, có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm và hỗ trợ chuyển hóa năng lượng. Nhiều nghiên cứu cho thấy chiết xuất trà xanh (green tea extract – GTE) có thể làm tăng tiêu hao năng lượng, thúc đẩy quá trình đốt cháy chất béo và cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu.

Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, mù đôi, đối chứng giả dược trên phụ nữ thừa cân và béo phì tại Đài Loan cho thấy sau 6 tuần sử dụng GTE, nồng độ LDL-C (cholesterol xấu) giảm 4,8% và leptin tăng 25,7% – yếu tố liên quan đến kiểm soát mỡ và cảm giác no. Mặc dù cân nặng và BMI chưa giảm rõ rệt trong thời gian ngắn, kết quả này gợi ý rằng trà xanh có tiềm năng hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ tim mạch nhờ điều hòa mỡ máu và cải thiện chuyển hóa.

Trà lá ngải cứu (Artemisia scoparia)

Các nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy chiết xuất từ ngải cứu có thể cải thiện các chỉ số chuyển hóa liên quan đến béo phì. Trong mô hình động vật, việc bổ sung chiết xuất này giúp giảm đường huyết lúc đói, cải thiện độ nhạy insulin, đồng thời làm giảm tích tụ mỡ ở gan và hạ nồng độ triglyceride trong máu.

Những kết quả này gợi ý tiềm năng của ngải cứu trong hỗ trợ kiểm soát cân nặng và rối loạn lipid máu, mặc dù cần thêm nghiên cứu lâm sàng trên người để xác nhận hiệu quả và độ an toàn.

Trà lá sen (Nelumbo nucifera)

Trà lá sen đã được nhiều nghiên cứu quốc tế ghi nhận với tiềm năng hỗ trợ kiểm soát cân nặng ở người. Một thử nghiệm ngẫu nhiên tại Hàn Quốc trên nữ sinh viên cho thấy việc dùng chiết xuất lá sen kết hợp khoai tây trong 8 tuần giúp giảm cholesterol toàn phần và có xu hướng cải thiện thành phần mỡ cơ thể.

Một nghiên cứu khác trên 60 người thừa cân sử dụng chiết xuất lá sen khô trong 12 tuần cho thấy giảm, cụ thể, ở nam giới, mỡ toàn thân giảm 9,5%, mỡ nội tạng giảm 9,4% và vòng eo giảm trung bình 2,3cm so với nhóm đối chứng. Trong khi đó, ở nữ giới, mỡ toàn thân giảm 8,6–10,5% sau 12 tuần sử dụng, đồng thời nam giới còn giảm thêm mỡ nội tạng và vòng eo.

Cơ chế tác động được làm rõ hơn ở cấp độ tế bào khi chiết xuất lá sen ức chế quá trình biệt hóa tế bào mỡ, hạn chế tích tụ triglyceride và đồng thời thúc đẩy quá trình phân giải mỡ (lipolysis). Những bằng chứng này gợi ý rằng trà lá sen có thể là một lựa chọn tự nhiên giúp giảm mỡ và cải thiện chuyển hóa lipid, tuy nhiên cần thêm nhiều nghiên cứu dài hạn và đa dạng đối tượng để khẳng định hiệu quả lâm sàng.

Trà lá ổi (Psidium guajava)

Các thử nghiệm lâm sàng nhỏ cho thấy trà hoặc chiết xuất lá ổi có thể cải thiện chỉ số chuyển hóa ở người như giảm cholesterol toàn phần, triglyceride, LDL-C ở nhóm rối loạn mỡ máu và hạ đường huyết sau ăn ở người khỏe mạnh hoặc tiền đái tháo đường, từ đó góp phần giảm nguy cơ tích mỡ và hỗ trợ kiểm soát cân nặng.

Về giảm cân trực tiếp, hiện chưa có bằng chứng mạnh cho thấy uống trà lá ổi đơn độc làm giảm rõ rệt cân nặng hay mỡ toàn thân, dữ liệu chủ yếu gợi ý xu hướng hạn chế tăng cân kèm cải thiện mỡ máu và đường huyết. Cơ chế khả dĩ liên quan đến việc ức chế hấp thu glucose, cải thiện độ nhạy insulin và tác dụng chống oxy hóa của polyphenol nhưng vẫn cần thêm nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, dài hạn để khẳng định hiệu quả và độ an toàn.

Trà lá tía tô (Perilla frutescens)

Trà lá tía tô được nghiên cứu cho thấy có tiềm năng hỗ trợ kiểm soát cân nặng thông qua nhiều cơ chế sinh học. Các hợp chất flavonoid và polyphenol trong lá tía tô có khả năng ức chế sự hình thành tế bào mỡ mới, thúc đẩy quá trình phân giải mỡ, đồng thời cải thiện mỡ máu và giảm viêm cũng như stress oxy hóa.

Một số nghiên cứu in vitro và trên động vật còn gợi ý tía tô có thể kích thích quá trình browning tức là chuyển mỡ trắng dự trữ năng lượng thành mỡ nâu có khả năng đốt cháy calo, từ đó làm tăng tiêu hao năng lượng.

Tuy vậy, đến nay chưa có thử nghiệm lâm sàng quy mô đủ lớn trên người chứng minh uống trà hoặc chiết xuất tía tô có thể làm giảm cân nặng hay mỡ toàn thân rõ rệt. Để khẳng định hiệu quả và mức độ an toàn, cần thêm các nghiên cứu lâm sàng dài hạn với dạng dùng cụ thể như trà, chiết xuất hoặc chế phẩm chuẩn hóa.

Trà lá bạc hà (Mentha piperita)

Đã có một số nghiên cứu nhỏ trên người cho thấy có thể giúp cải thiện mỡ máu, giảm cholesterol xấu và triglyceride, đồng thời hỗ trợ ổn định đường huyết. Dù vậy, chưa có bằng chứng chắc chắn rằng uống trà bạc hà một mình có thể giúp giảm cân rõ rệt.

Tác dụng hỗ trợ được cho là nhờ hương bạc hà giúp giảm cảm giác thèm ăn và các chất chống oxy hóa trong lá bạc hà giúp giảm viêm, giảm stress oxy hóa, từ đó góp phần điều hòa chuyển hóa mỡ theo hướng tốt hơn.

Trà lá vối (Cleistocalyx operculatus)

Hiện mới được nghiên cứu chủ yếu trên động vật, trong đó có một hợp chất dẫn xuất từ lá vối gọi là TriMetChalc. Nghiên cứu trên chuột béo phì và tiểu đường cho thấy TriMetChalc có khả năng giảm cảm giác thèm ăn, hạn chế tăng cân, cải thiện dung nạp đường huyết và giảm tích tụ mỡ ở gan.

Cơ chế được cho là liên quan đến việc tác động lên các vùng não điều khiển cảm giác đói, đồng thời điều hòa chuyển hóa lipid theo hướng có lợi cho gan và mạch máu. Những kết quả này gợi ý rằng lá vối có tiềm năng trong hỗ trợ kiểm soát cân nặng và mỡ máu.

Tuy nhiên, cho tới nay chưa có thử nghiệm lâm sàng quy mô trên người, nên chưa thể khẳng định chắc chắn hiệu quả giảm cân thực sự. Các nghiên cứu dài hạn trên người là cần thiết để xác định độ an toàn và hiệu quả khi sử dụng trà hoặc chiết xuất lá vối.

Uống trà lá nam có giảm cân không?

Các loại trà lá nam như lá sen, lá ổi, tía tô, bạc hà, ngải cứu hay vối đều được dân gian sử dụng để hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát cân nặng. Một số nghiên cứu hiện đại bước đầu cho thấy các loại trà này có thể giúp cải thiện mỡ máu, hỗ trợ kiểm soát đường huyết, tăng tiêu hao năng lượng hoặc giảm cảm giác thèm ăn.

Tuy nhiên, hầu hết bằng chứng mới dừng ở mức nghiên cứu nhỏ lẻ, trong ống nghiệm hoặc trên động vật và chưa có đủ thử nghiệm lâm sàng lớn trên người để khẳng định tác dụng giảm cân rõ rệt.

Vì vậy, việc uống trà lá nam chỉ nên xem là một phần trong lối sống lành mạnh, kết hợp cùng chế độ ăn cân bằng và vận động đều đặn. Uống quá nhiều, dùng sai cách hoặc lạm dụng thay thế hoàn toàn nước lọc, bữa ăn có thể gây hại cho gan, thận hoặc rối loạn tiêu hóa.

Do đó, sử dụng trà lá nam đúng nghĩa là dùng với liều lượng hợp lý, xen kẽ trong ngày, coi như một phương pháp hỗ trợ sức khỏe chứ không phải thần dược giảm cân.

Lưu ý và tác dụng phụ khi sử dụng

Lưu ý

• Tìm hiểu kỹ trước khi dùng: cần nắm rõ thành phần, nguồn gốc, cách pha và liều lượng phù hợp của từng loại trà lá nam để đảm bảo an toàn.
• Sử dụng với liều lượng hợp lý: bắt đầu từ lượng nhỏ để kiểm tra cơ địa, sau đó có thể tăng dần nếu thấy phù hợp. Thông thường, có thể dùng theo liệu trình khoảng 1 tháng rồi ngưng 10–15 ngày trước khi tiếp tục.
• Đối tượng cần thận trọng: phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, người mắc bệnh gan thận hay đang dùng thuốc điều trị khác không nên tự ý dùng để tránh tác dụng phụ và tương tác thuốc.
• Kết hợp chế độ ăn khoa học: hiệu quả giảm cân chỉ đạt được khi song hành với chế độ dinh dưỡng cân bằng, nhiều rau xanh và chất xơ, hạn chế dầu mỡ, tinh bột tinh chế, đường và nước ngọt.

Tác dụng phụ

• Dùng trà lá nam để hỗ trợ giảm cân được xem là cách khá an toàn nhờ nguồn gốc tự nhiên nhưng không phải tuyệt đối. Tùy cơ địa mỗi người, một số phản ứng không mong muốn có thể xảy ra như dị ứng, khó tiêu, đau dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Một số loại lá đã được nghiên cứu cho thấy có khả năng tác động đến chuyển hóa đường, mỡ hay hỗ trợ kiểm soát cân nặng nhưng phần lớn dữ liệu hiện nay mới dừng lại ở quy mô nhỏ, thậm chí chỉ ở mức thí nghiệm trên động vật. Việc sử dụng không đúng cách hoặc kết hợp tùy tiện nhiều loại lá nam có thể gây gánh nặng cho gan, thận, làm tăng áp lực lọc máu và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy thận cấp.
• Ngoài ra, trà lá nam còn có khả năng tương tác với thuốc Tây y khiến hiệu quả điều trị bị thay đổi hoặc gây ra tác dụng phụ khó kiểm soát. Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn, cần tìm hiểu rõ công dụng và liều lượng thích hợp của từng loại lá, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc lương y trước khi sử dụng như một liệu pháp hỗ trợ giảm cân.

Tóm lại, trà lá nam có chứa nhiều hoạt chất sinh học giúp hỗ trợ chuyển hóa, cải thiện mỡ máu và đường huyết, từ đó gián tiếp góp phần kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng lâm sàng mạnh trên người chứng minh tác dụng giảm cân rõ rệt. Trà lá nam chỉ nên được xem là biện pháp hỗ trợ, cần dùng đúng liều lượng để tránh tác dụng phụ lên tiêu hóa, gan thận hoặc nguy cơ tương tác thuốc. Muốn giảm cân an toàn và bền vững, nền tảng vẫn là chế độ ăn uống cân đối kết hợp với vận động thường xuyên và lối sống khoa học.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp giảm cân khoa học, an toàn và cá nhân hóa, MedFit là lựa chọn đáng tin cậy. Với đội ngũ Bác sĩ đa chuyên khoa, chuyên gia dinh dưỡng và huấn luyện viên giàu kinh nghiệm, MedFit xây dựng lộ trình giảm cân tối ưu, phù hợp với thể trạng và mục tiêu của từng khách hàng. Hãy để MedFit đồng hành cùng bạn trên hành trình kiểm soát cân nặng và nâng cao sức khỏe một cách bền vững.

Tài liệu tham khảo

1. Huang LH, Liu CY, Wang LY, et al. Effects of green tea extract on overweight and obese women with high levels of low density-lipoprotein-cholesterol (LDL-C): a randomized, double-blind, and cross-over placebo-controlled clinical trial. BMC Complement Altern Med. 2018;18(1):294. doi:10.1186/s12906-018-2355-x
2. Richard AJ, Harvey I, Stephens JM, et al. Artemisia scoparia and metabolic health: Untapped potential of an ancient remedy for modern use. Front Endocrinol (Lausanne). 2021;12:727061. doi:10.3389/fendo.2021.727061
3. Lee K, Kim J, Lee N, Park S, Cho H, Chun Y. Effects of potato and lotus leaf extract intake on body composition and blood lipid concentration. J Exerc Nutrition Biochem. 2015;19(1):25-30. doi:10.5717/jenb.2015.19.1.25
4. Siegner R, Heuser S, Holtzmann U, et al. Lotus leaf extract and L-carnitine influence different processes during the adipocyte life cycle. Nutr Metab (Lond). 2010;7:66. doi:10.1186/1743-7075-7-66
5. Ye L, Wang X, Konno T, et al. Fat reducing effects of Nelumbo nucifera leaf extract in overweight patients. Nat Prod Res. 2022;36(18):4776-4781. doi:10.1080/14786419.2021.2010196
6. Ahmad M, Munir S, Ul Islam M, et al. Ameliorating implications of Psidium guajava L. (guava) leaf against metabolic syndrome. J Agric Food Res. 2025;21:101867. doi:10.1016/j.jafr.2025.101867
7. Chen F, Wu S, Li D, Dong J, Huang X, et al. Leaf Extract of Perilla frutescens (L.) Britt Promotes Adipocyte Browning via the p38 MAPK Pathway and PI3K-AKT Pathway. Nutrients. 2023;15(6):1487. doi:10.3390/nu15061487
8. Barbalho SM, Machado FMVF, Oshiiwa M, Abreu M, Guiger EL, Tomazela P, Goulart RA. Investigation of the effects of peppermint (Mentha piperita) on the biochemical and anthropometric profile of university students. Ciênc Tecnol Aliment. 2011;31(4):886-890. doi:10.1590/S0101-20612011000400013
9. Gaigé S, et al. 3,5-Dimethyl-2,4,6-trimethoxychalcone lessens obesity via modulation of food intake and hepatic steatosis in a mouse model. Int J Mol Sci. 2024;25(18):9838. doi:10.3390/ijms25189838