Tất cả những gì cần biết về béo bụng ở nữ và cách điều trị

Béo bụng ở nữ giới là tình trạng thường gặp, đặc biệt trong các giai đoạn sau sinh, tiền mãn kinh và mãn kinh, khi sự thay đổi nội tiết tố làm gia tăng tích tụ mỡ vùng bụng. Không chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng và sự tự tin, béo bụng còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe, bao gồm bệnh tim mạch, đái tháo đường típ 2, rối loạn lipid máu và các vấn đề chuyển hóa khác. Kiểm soát mỡ bụng ở nữ đòi hỏi sự hiểu biết toàn diện về nguyên nhân, hậu quả và các giải pháp điều trị và phòng ngừa phù hợp. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về vấn đề béo bụng ở phụ nữ, giúp nâng cao nhận thức và hỗ trợ phụ nữ xây dựng lối sống lành mạnh, cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.

Béo bụng ở nữ giới là gì và nguyên nhân?

Béo bụng ở nữ giới là tình trạng tích tụ mỡ thừa ở vùng bụng, bao gồm cả mỡ dưới da và mỡ nội tạng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), béo bụng ở nữ giới được chẩn đoán khi chu vi vòng eo vượt quá 80cm đối với người châu Á hoặc tỷ số vòng eo/vòng mông (WHR) lớn hơn 0,85, để đánh giá nguy cơ sức khỏe liên quan đến mỡ nội tạng và hỗ trợ định hướng can thiệp kịp thời. Các yếu tố từ thói quen ăn uống, lối sống, hormone đến yếu tố sinh lý và di truyền đều có thể góp phần gây béo bụng ở nữ giới.

Chế độ ăn uống không lành mạnh ở nữ giới

Phụ nữ thường tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và món chiên chứa nhiều calo nhưng thiếu hụt chất xơ và protein. Các thói quen ăn vặt như bánh kẹo, trà sữa hay đồ uống có gas, kết hợp với việc ăn uống cảm xúc khi căng thẳng hoặc buồn chán, có thể làm tăng mức insulin, khiến cơ thể dễ dàng tích tụ mỡ thừa.

Các yếu tố như áp lực công việc, chăm sóc gia đình cũng như các thay đổi sinh lý, như mang thai, sau sinh hay mãn kinh, cũng là những yếu tố ảnh hưởng đến thói quen ăn uống, làm tăng mỡ, đặc biệt là mỡ nội tạng.

Lối sống ít vận động

Đây là nguyên nhân chính gây tích tụ mỡ bụng ở nữ giới, đặc biệt trong bối cảnh xã hội hiện đại. Khi cơ thể thiếu hoạt động thể chất, tốc độ trao đổi chất sẽ giảm, khiến việc tiêu hao năng lượng kém hiệu quả và dễ dàng dẫn đến mỡ bụng.

Môi trường sống và công việc căng thẳng, cùng với thói quen thiếu ngủ và ít vận động, tạo ra một vòng xoáy khiến tình trạng béo bụng trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, béo bụng ở phụ nữ không chỉ do lối sống ít vận động mà còn do các thói quen xấu và tác động từ môi trường xung quanh.

Yếu tố di truyền và giới tính

Yếu tố di truyền có ảnh hưởng lớn đến việc tích tụ mỡ bụng ở nữ giới. Các gen như FTO, MC4R và PPARG có thể khiến phụ nữ dễ dàng tích mỡ vùng bụng hơn, ngay cả khi cân nặng tổng thể không bị thừa. Điều này đặc biệt rõ rệt ở giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, khi mỡ bắt đầu chuyển từ các khu vực như hông và đùi sang vùng bụng.

Thêm vào đó, phụ nữ có khối lượng cơ bắp ít hơn nam giới. Cơ bắp đóng vai trò quan trọng trong việc đốt cháy năng lượng và duy trì tốc độ trao đổi chất, điều này khiến phụ nữ có xu hướng tích tụ mỡ bụng nhiều hơn.

Hormone

Estrogen ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách thức phân bổ mỡ trong cơ thể phụ nữ. Trước mãn kinh, estrogen giúp tích trữ mỡ ở dưới da, chủ yếu tại hông, đùi và mông. Tuy nhiên, khi estrogen giảm sau mãn kinh, sự tích lũy mỡ chuyển từ mỡ dưới da sang mỡ nội tạng, đặc biệt là vùng bụng.

Mức estrogen thấp làm tăng hoạt động của enzyme lipoprotein lipase (LPL), thúc đẩy việc lưu trữ mỡ ở bụng, trong khi ức chế hoạt động của enzyme hormone-sensitive lipase (HSL), làm giảm khả năng phân giải mỡ. Kết quả là mỡ nội tạng gia tăng, dẫn đến nguy cơ cao mắc các bệnh như tim mạch, đái tháo đường típ 2 và hội chứng chuyển hóa.

Mang thai và sinh con

Đây là những giai đoạn đặc biệt khiến cơ thể phụ nữ trải qua nhiều thay đổi về nội tiết, cấu trúc cơ thể và sự tích lũy mỡ. Trong thai kỳ, nồng độ progesterone và estrogen tăng cao để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Đồng thời, mỡ được tích lũy nhiều hơn ở vùng bụng, hông và đùi nhằm dự trữ năng lượng cho thai kỳ và quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Đây là một cơ chế sinh học tự nhiên giúp đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Tuy nhiên, sự tích tụ mỡ ở vùng bụng trong giai đoạn này có thể gây khó khăn trong việc kiểm soát vóc dáng sau sinh. Cơ bụng bị kéo giãn đáng kể để thích nghi với sự phát triển của thai nhi, thậm chí có thể xuất hiện tình trạng tách cơ bụng.

Quá trình phục hồi sau sinh có thể kéo dài, đặc biệt ở những phụ nữ sinh mổ, do phẫu thuật ảnh hưởng đến khả năng vận động của cơ bụng và vùng core. Mặc dù việc cho con bú có thể giúp mẹ tiêu hao thêm 300-500kcal mỗi ngày, điều này không đủ để giảm mỡ bụng nếu không kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý và lối sống khoa học.

Bên cạnh đó, thiếu ngủ và căng thẳng khi chăm sóc trẻ sơ sinh có thể làm gia tăng nồng độ cortisol – một hormone liên quan đến stress, kích thích tích tụ mỡ nội tạng và khiến tình trạng béo bụng sau sinh trở nên nghiêm trọng hơn.

Hậu quả của béo bụng đối với nữ giới

Hậu quả của béo bụng đối với phụ nữ không chỉ dừng lại ở sức khỏe thể chất mà còn tác động mạnh mẽ đến tâm lý và đời sống xã hội. Việc kiểm soát béo bụng không chỉ cải thiện sức khỏe mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của phụ nữ.

Tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính

Mỡ nội tạng tiết ra các chất gây viêm như TNF-α và IL-6, gây viêm mạn tính, thúc đẩy xơ vữa động mạch và làm tăng nguy cơ bệnh mạch vành. Đồng thời, béo bụng làm giảm độ nhạy insulin, gây rối loạn kiểm soát đường huyết và làm tăng nguy cơ đái tháo đường típ 2.

Rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản

• Ở phụ nữ trẻ: béo bụng làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và giảm khả năng sinh sản. Mỡ nội tạng kích thích sản xuất các chất gây viêm, dẫn đến mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng và làm tăng nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), gây rối loạn rụng trứng và vô sinh.
• Ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh: hormone estrogen suy giảm làm thay đổi phân bố mỡ, khiến mỡ nội tạng tích tụ nhiều hơn ở vùng bụng. Mô mỡ sản sinh một lượng nhỏ estrogen thông qua enzyme aromatase, nhưng không đủ để bù đắp sự thiếu hụt từ buồng trứng, dẫn đến mất cân bằng nội tiết. Hệ quả là tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến estrogen, bao gồm ung thư vú và ung thư nội mạc tử cung.

Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý

Béo bụng làm giảm sự tự tin, gây mặc cảm ngoại hình, đặc biệt khi chuẩn mực xã hội đề cao vóc dáng thon gọn. Sự không hài lòng về hình thể có thể làm tăng nguy cơ lo âu, trầm cảm và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Suy giảm chất lượng các mối quan hệ xã hội

Ngoại hình không như mong muốn có thể khiến phụ nữ né tránh giao tiếp, ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ cá nhân và xã hội. Áp lực từ gia đình hoặc đối tác về việc giảm cân làm gia tăng căng thẳng tâm lý, thậm chí có thể dẫn đến các rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần hoặc ăn uống không kiểm soát, gây ra cảm giác cô lập và mất cân bằng trong cuộc sống.

Phương pháp kiểm soát béo bụng ở nữ giới

Để kiểm soát béo bụng hiệu quả, bước đầu tiên là giảm cân đối với những người thừa cân hoặc béo phì. Khi giảm cân, lượng mỡ tổng thể trong cơ thể giảm đi, tạo điều kiện cho mỡ bụng được loại bỏ hiệu quả hơn. Sau khi đạt được một mức cân nặng hợp lý, có thể kết hợp các phương pháp tác động trực tiếp lên mỡ bụng như hút mỡ hoặc các phương pháp không xâm lấn để tối ưu hóa việc giảm mỡ vùng bụng.

Đối với những người có cân nặng bình thường nhưng vẫn gặp phải tình trạng tích tụ mỡ bụng, việc tập trung vào các phương pháp giảm mỡ tại chỗ có thể mang lại hiệu quả mà không cần giảm cân toàn thân.

Chế độ dinh dưỡng

• Điều chỉnh tỷ lệ carbohydrate phức tạp trong khẩu phần ăn

Phụ nữ nên hạn chế tiêu thụ carbohydrate tinh chế và thay thế bằng carbohydrate phức tạp như yến mạch, gạo lứt, khoai lang hoặc ngũ cốc nguyên hạt. Tuy nhiên, cần đảm bảo lượng carbohydrate tiêu thụ phù hợp theo hướng dẫn từ chuyên gia dinh dưỡng, tránh ăn quá nhiều để duy trì cân bằng năng lượng, ổn định đường huyết và hạn chế tích tụ mỡ bụng.

• Bổ sung đầy đủ protein cho phụ nữ

Nhu cầu protein của phụ nữ thay đổi theo từng giai đoạn sinh lý để đảm bảo sức khỏe tổng thể, duy trì khối cơ và hỗ trợ chuyển hóa. Với phụ nữ trưởng thành, nhu cầu protein trung bình dao động từ 0,8-1,2g protein/kg cân nặng/ngày, nếu có thêm vận động thì trung bình cần khoảng 1,2-1,5g protein/kg cân nặng/ngày.

Nên ưu tiên bổ sung protein từ các nguồn chất lượng cao như cá béo, thịt nạc, trứng, sữa ít béo, đậu phụ và hạt dinh dưỡng. Đồng thời, cần kết hợp protein với canxi và vitamin D để hỗ trợ sức khỏe xương khớp, đặc biệt trong giai đoạn thai kỳ và tiền mãn kinh.

• Tăng cường chất xơ và dinh dưỡng vi lượng

Theo khuyến cáo của Hội Tim mạch học Hoa Kỳ (AHA), lượng chất xơ cho phụ nữ là từ 21-25g/ngày, tương ứng khoảng 200-300g rau xanh cùng với 200-300g trái cây, ưu tiên các loại trái cây ít ngọt như bưởi, táo, lê, thanh long, dâu tây, việt quất, mận, kiwi hoặc các loại giàu vitamin và chất chống oxy hóa như cam, quýt, ổi, dâu tằm, lựu. Đồng thời, nên hạn chế tiêu thụ các loại trái cây nhiều đường như xoài chín, nhãn, vải, nho, chuối chín, dứa và sầu riêng để tránh ảnh hưởng đến đường huyết và kiểm soát cân nặng tốt hơn.

Ngoài ra, nên ăn trái cây nguyên quả thay vì nước ép để tận dụng tối đa lượng chất xơ, giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện tiêu hóa và hỗ trợ kiểm soát cân nặng.

• Cân bằng hormone thông qua dinh dưỡng

Để hỗ trợ cân bằng hormone tự nhiên, có thể bổ sung thực phẩm giàu phytoestrogen như đậu nành, hạt lanh và rau xanh đậm. Những thực phẩm này giúp cân bằng estrogen trong cơ thể, đặc biệt hữu ích trong các giai đoạn thay đổi hormone như mãn kinh.

Bên cạnh đó, việc bổ sung chất béo lành mạnh từ cá, quả bơ và dầu olive cũng rất quan trọng, vì chúng giúp sản xuất hormone và duy trì sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.

Tăng cường hoạt động thể chất

Tập luyện, vận động đóng vai trò quan trọng trong việc giảm mỡ bụng, cải thiện sức khỏe và duy trì vóc dáng. Các bài tập như cardio, sức mạnh, aerobic, yoga và Pilates giúp đốt cháy năng lượng, duy trì cơ bắp và kiểm soát hormone liên quan đến mỡ nội tạng. Để đạt hiệu quả tối ưu, cần kết hợp các phương pháp tập luyện với cường độ và tần suất phù hợp.

• Bài tập sức bền (cardio): chạy bộ, đạp xe, bơi lội, đi bộ nhanh giúp đốt cháy mỡ toàn thân, trong đó có mỡ bụng. Cardio không chỉ cải thiện sức khỏe tim mạch mà còn giúp giảm mỡ nội tạng nhanh hơn. Nên thực hiện ít nhất 150 phút/tuần (khoảng 30-50 phút/buổi và 3-5 buổi/tuần) để hỗ trợ giảm mỡ hiệu quả. Người có thể trạng tốt có thể thử HIIT (tập cường độ cao ngắt quãng) 1-2 lần/tuần để đốt mỡ nhanh hơn.
• Các bài tập nhảy (aerobic, Zumba): đây là những bài tập có cường độ vừa phải nhưng giúp tiêu hao nhiều calo, duy trì vóc dáng và giảm stress. Các nghiên cứu cho thấy tập aerobic thường xuyên giúp giảm mỡ bụng hiệu quả hơn so với chế độ ăn kiêng đơn thuần.
• Bài tập sức mạnh: plank, squat, nâng tạ nhẹ giúp duy trì khối lượng cơ, hỗ trợ đốt cháy nhiều calo hơn ngay cả khi nghỉ ngơi. Tăng cơ bắp đồng nghĩa với việc đốt mỡ nhanh hơn, đặc biệt là mỡ nội tạng. Nên thực hiện 2-3 buổi/tuần, mỗi buổi kéo dài 20-30 phút, tập trung vào các nhóm cơ chính (bụng, lưng, chân).
• Bài tập kéo giãn và giảm căng thẳng: yoga và Pilates không chỉ giúp cơ thể linh hoạt mà còn giảm căng thẳng, từ đó giúp kiểm soát cortisol – hormone có liên quan đến tích tụ mỡ bụng. Tập it nhất 1-2 buổi/tuần để hỗ trợ phục hồi cơ bắp, giảm căng thẳng và cải thiện sự linh hoạt.

Hiểu đúng về tập luyện giảm mỡ bụng là yếu tố quan trọng để đạt kết quả bền vững. Các bài tập cardio, aerobic hay yoga đều giúp giảm mỡ hiệu quả, nhưng cần lưu ý rằng không có bài tập nào có thể giúp giảm mỡ tại chỗ.

Nhiều người thường lầm tưởng rằng, các bài tập gập bụng (crunch, sit-up) sẽ giúp giảm mỡ vùng bụng. Thực tế, những bài tập này chỉ tăng cường cơ bụng mà không trực tiếp loại bỏ mỡ thừa. Giảm mỡ thực sự diễn ra theo cơ chế tổng thể, đòi hỏi sự kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập luyện toàn thân và kiểm soát hormone để đạt được kết quả tối ưu.

Nâng cao sức khỏe tinh thần

Thực hành các phương pháp thư giãn như thiền định, hít thở sâu giúp giảm nồng độ cortisol, tạo cảm giác bình an và cải thiện sự tập trung. Duy trì thói quen này, kết hợp với các hoạt động giải trí như nghe nhạc, đọc sách hoặc tham gia sở thích cá nhân không chỉ giúp kiểm soát căng thẳng mà còn nâng cao sức khỏe tinh thần.

Bên cạnh đó, giấc ngủ đầy đủ (7-9 giờ/đêm) đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa hormone, hỗ trợ kiểm soát cảm giác đói và duy trì cân bằng nội tiết. Thiếu ngủ kéo dài có thể làm tăng cortisol, gây rối loạn chuyển hóa và thúc đẩy tích tụ mỡ bụng. Do đó, duy trì giấc ngủ chất lượng, hạn chế căng thẳng và xây dựng lối sống tinh thần tích cực là những yếu tố quan trọng giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Các phương pháp hỗ tác động trực tiếp lên mỡ bụng

• Hút mỡ: là một phương pháp giảm mỡ xâm lấn giúp loại bỏ mỡ thừa trực tiếp dưới da, đặc biệt ở các vùng dễ tích tụ mỡ như bụng, đùi hoặc cánh tay. Phương pháp này không chỉ giúp giảm mỡ mà còn cải thiện hình dáng cơ thể, tạo ra đường cong tự nhiên hơn. Sau khi thực hiện hút mỡ, cơ thể có thể giảm khoảng 4-5kg, tương ứng với lượng mỡ đã được loại bỏ. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, lượng mỡ tối đa có thể hút ra thường chỉ chiếm từ 5-8% trọng lượng cơ thể, tùy vào tình trạng sức khỏe của mỗi người.

• Quang đông hủy mỡ: là phương pháp làm đông lạnh tế bào mỡ đến nhiệt độ thấp (-5°C đến -10°C), khiến các tế bào mỡ bị phá hủy tự nhiên mà không ảnh hưởng đến các mô xung quanh. Quang đông hủy mỡ hiệu quả trong việc giảm mỡ ở các vùng cục bộ như bụng, hông và đùi. Quá trình đào thải tế bào mỡ qua hệ bạch huyết diễn ra trong vài tuần đến vài tháng sau liệu trình.

• HIFU (high-intensity focused ultrasound): là công nghệ sử dụng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao để tác động vào các mô mỡ dưới da, giúp phá hủy các tế bào mỡ. Đồng thời, HIFU kích thích sản sinh collagen và elastin, giúp da săn chắc và đàn hồi hơn. Phương pháp này không chỉ hỗ trợ giảm mỡ mà còn cải thiện độ căng và độ đàn hồi của da, điều này đặc biệt hữu ích sau khi giảm cân nhanh hoặc trong giai đoạn sau sinh.

• RF (radiofrequency): sóng tần số vô tuyến được sử dụng để làm nóng lớp mỡ dưới da, kích thích quá trình phân hủy tế bào mỡ và thúc đẩy sự sản sinh collagen. RF phù hợp với những phụ nữ muốn giảm mỡ nhẹ nhàng và cải thiện độ săn chắc của da vùng bụng, đùi và cánh tay. Ưu điểm lớn là giúp da không bị chùng nhão sau khi giảm mỡ.

• Laser hủy mỡ: sử dụng tia laser để tác động vào các tế bào mỡ dưới da làm tan chảy mỡ. Sau đó, mỡ sẽ được cơ thể đào thải qua hệ bạch huyết hoặc hệ bài tiết. Phương pháp này giúp giảm mỡ hiệu quả, đồng thời kích thích sản xuất collagen và elastin, giúp da trở nên săn chắc và căng mịn hơn. Laser chủ yếu phù hợp với những người có lượng mỡ nhỏ và kết quả có thể khác nhau tùy vào cơ địa và mức độ mỡ của từng người.

• EMS (electrical muscle stimulation): kích thích cơ bằng dòng điện, giúp tăng cường hoạt động của cơ bắp và đốt cháy mỡ thừa. Một buổi điều trị EMS tương đương với việc thực hiện hàng ngàn động tác gập bụng hoặc squat, rất phù hợp với những phụ nữ bận rộn và không có thời gian tập luyện. Kết quả mang lại là vùng bụng săn chắc và gọn gàng hơn.

• HIFEM (high-intensity focused electromagnetic): sử dụng sóng điện từ cường độ cao để kích thích các cơ co bóp mạnh mẽ, từ đó tăng khối lượng cơ và giảm mỡ cùng lúc. Một liệu trình HIFEM gồm 4-6 buổi điều trị, có thể giúp tăng khoảng 16% cơ và giảm khoảng 19% mỡ ở vùng điều trị. Phương pháp này đặc biệt phù hợp cho phụ nữ mong muốn cải thiện cả cơ bắp và vóc dáng mà không cần tập luyện quá nặng.

Cuối cùng, việc theo dõi sức khỏe định kỳ là yếu tố quan trọng giúp phụ nữ kiểm soát béo bụng và giảm nguy cơ các bệnh liên quan, đặc biệt trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Các chỉ số cần chú ý bao gồm đường huyết, HbA1c để phát hiện nguy cơ đái tháo đường típ 2 và lipid máu (cholesterol, LDL, HDL, triglyceride) để đánh giá sức khỏe tim mạch.

Định kỳ khám nội tiết, tim mạch và dinh dưỡng cũng giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và xây dựng chiến lược cải thiện sức khỏe hiệu quả. Việc theo dõi sức khỏe không chỉ giúp kiểm soát béo bụng mà còn cải thiện chất lượng sống, giúp phụ nữ duy trì sự tự tin và vóc dáng lâu dài.

Béo bụng ở nữ không chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Để giảm mỡ bụng ở nữ hiệu quả, cần kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, tập luyện thể chất và kiểm soát hormone, đặc biệt là trong các giai đoạn sinh lý như sau sinh và mãn kinh. Bên cạnh đó, các phương pháp can thiệp như giảm mỡ không xâm lấn hay xâm lấn có thể là giải pháp hữu hiệu giúp tối ưu hóa quá trình giảm mỡ và cải thiện vóc dáng, mang lại sự tự tin và sức khỏe lâu dài.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp giảm mỡ bụng an toàn, hiệu quả và phù hợp với cơ địa của mình, MedFit sẽ là lựa chọn lý tưởng. Với đội ngũ Bác sĩ đa chuyên khoa, công nghệ hiện đại đạt chuẩn FDA Hoa Kỳ và phác đồ điều trị cá nhân hóa, MedFit giúp bạn sở hữu vóc dáng thon gọn, tự tin mà vẫn đảm bảo sức khỏe. Đừng để mỡ bụng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống – đặt lịch tư vấn ngay tại MedFit để bắt đầu hành trình thay đổi vóc dáng ngay hôm nay!

Tài liệu tham khảo

1. You T, Ryan AS, Nicklas BJ. The metabolic syndrome in obese postmenopausal women: relationship to body composition, visceral fat, and inflammation. J Clin Endocrinol Metab. 2004;89(11):5517-5522. doi:10.1210/jc.2004-0480
2. Carr MC. The emergence of the metabolic syndrome with menopause. J Clin Endocrinol Metab. 2003;88(6):2404-2411. doi:10.1210/jc.2003-030242
3. Tchernof A, Després JP. Pathophysiology of human visceral obesity: an update. Physiol Rev. 2013;93(1):359-404. doi:10.1152/physrev.00033.2011
4. Malik VS, Schulze MB, Hu FB. Intake of sugar-sweetened beverages and weight gain: a systematic review. Am J Clin Nutr. 2006;84(2):274-288. doi:10.1093/ajcn/84.1.274
5. Mazzoccoli G, Pazienza V, Vinciguerra M. Clock genes and clock-controlled genes in the regulation of metabolic rhythms. Chronobiol Int. 2012;29(3):227-251. doi:10.3109/07420528.2012.658127
6. Trumbo P, Schlicker S, Yates AA, Poos M; Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine, The National Academies. Dietary reference intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein and amino acids. J Am Diet Assoc. 2002;102(11):1621-1630. doi:10.1016/s0002-8223(02)90346-9
7. Stunkard AJ, Wadden TA. Psychological aspects of severe obesity. Am J Clin Nutr. 1992;55(2 Suppl):524S-532S. doi:10.1093/ajcn/55.2.524s