Tất cả những gì cần biết về Qsymia trong điều trị thừa cân, béo phì

Thuốc điều trị béo phì đang dần trở thành một phần quan trọng trong chiến lược kiểm soát cân nặng lâu dài bên cạnh chế độ ăn uống khoa học và luyện tập đều đặn. Trong số đó, Qsymia (phentermine/topiramate) là một lựa chọn được FDA Hoa Kỳ chấp thuận, mang lại hiệu quả giảm cân đáng kể ở cả người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên. Vậy Qsymia hoạt động như thế nào, sử dụng ra sao và có những lưu ý gì cần biết? Bài viết sau sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện và cập nhật về loại thuốc này trong điều trị thừa cân, béo phì.

Qsymia (phentermine/topiramate) là thuốc gì?

Qsymia được chỉ định để hỗ trợ quản lý cân nặng lâu dài, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và luyện tập thể dục. Thuốc được phê duyệt sử dụng cho người từ 12 tuổi trở lên bị béo phì hoặc người lớn có ít nhất một bệnh lý liên quan đến cân nặng.

Qsymia là sự kết hợp của hai loại thuốc:

• Phentermine: thuộc nhóm cường giao cảm, tác động lên hệ thần kinh trung ương giúp giảm cảm giác thèm ăn.

• Topiramate: là thuốc chống động kinh.

Dù cơ chế giảm cân chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng thuốc có thể giảm cảm giác đói và tăng cảm giác no, từ đó hỗ trợ kiểm soát lượng thức ăn nạp vào.

Ưu điểm và nhược điểm của Qsymia (phentermine/topiramate)

Ưu điểm	Nhược điểm
Chỉ cần uống 1 lần mỗi ngày, tiện lợi.	Không an toàn cho phụ nữ mang thai.
Kết hợp hai hoạt chất trong một viên thuốc, giúp dễ sử dụng hơn.
Giảm trung bình 11kg sau 12 tháng sử dụng.	Có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm hoặc ý nghĩ tự tử.
Là một lựa chọn điều trị cho trẻ từ 12 tuổi trở lên, khi chế độ ăn và tập luyện không đủ hiệu quả	Có thể tương tác với các thuốc khác, bao gồm thuốc tránh thai và thuốc chống động kinh.

Chống chỉ định tuyệt đối

• Đang mang thai: Qsymia có thể gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ.
• Đang bị tăng nhãn áp (glaucoma): thuốc có thể làm tăng áp lực trong mắt, khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.
• Đang bị cường giáp (hyperthyroidism): phentermine có thể kích thích hệ thần kinh, làm trầm trọng thêm triệu chứng của cường giáp như tim đập nhanh, lo lắng, run tay…
• Đang dùng hoặc từng dùng thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOI) trong vòng 14 ngày gần đây: việc dùng Qsymia trong khi hoặc ngay sau khi dùng MAOI có thể gây ra tăng huyết áp nghiêm trọng hoặc đột quỵ.

Liều dùng Qsymia

Liều dùng thông thường cho người lớn

Qsymia được sử dụng với mục đích hỗ trợ kiểm soát cân nặng lâu dài ở người có chỉ số BMI từ 30kg/m² trở lên hoặc từ 27kg/m² trở lên kèm theo ít nhất một bệnh lý liên quan đến cân nặng, như tăng huyết áp, đái tháo đường típ 2 hoặc rối loạn lipid máu.

Khởi đầu điều trị:

• Ngày 1-14: uống phentermine 3,75mg + topiramate 23mg 1 lần/ngày.
• Từ ngày 15 trở đi: uống phentermine 7,5mg + topiramate 46mg 1 lần/ngày.

Đánh giá sau 12 tuần dùng liều 7,5mg/46mg: nếu giảm < 3% trọng lượng cơ thể ban đầu → xem xét tăng liều.

Tăng liều (nếu cần):

• 14 ngày tiếp theo: uống phentermine 11,25mg + topiramate 69mg 1 lần/ngày.
• Sau đó: uống phentermine 15mg + topiramate 92mg 1 lần/ngày.

Đánh giá sau 12 tuần dùng liều tối đa (15mg/92mg): nếu giảm < 5% trọng lượng cơ thể ban đầu → ngưng thuốc.

Cách ngưng thuốc an toàn: giảm liều dần bằng cách uống cách ngày trong ít nhất 1 tuần để giảm nguy cơ co giật.

Liều duy trì: phentermine 7,5mg + topiramate 46mg hoặc phentermine 15mg + topiramate 92mg 1 lần/ngày.

Lưu ý: các liều 3,75mg/23mg và 11,25mg/69mg chỉ dùng để tăng liều dần, không phải liều điều trị lâu dài.

Liều dùng cho trẻ từ 12 tuổi trở lên

Tương tự như người lớn và cũng sử dụng để điều trị béo phì khi chế độ ăn và vận động không đủ hiệu quả.

Khởi đầu điều trị:

• Ngày 1-14: phentermine 3,75mg + topiramate 23mg 1 lần/ngày.
• Từ ngày 15: phentermine 7,5mg + topiramate 46mg 1 lần/ngày.

Đánh giá sau 12 tuần: nếu BMI giảm < 3% so với ban đầu → tăng liều.

Tăng liều (nếu cần):

• 14 ngày: phentermine 11,25mg + topiramate 69mg.
• Sau đó: phentermine 15mg + topiramate 92mg.

Đánh giá lại sau 12 tuần dùng liều cao: nếu BMI giảm < 5% → ngưng thuốc.

Tác dụng phụ

Tác dụng phụ khi sử dụng Qsymia có thể xuất hiện ngay từ những tuần đầu điều trị và dao động từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy theo cơ địa và liều dùng. Việc nhận biết sớm và theo dõi sát các triệu chứng là điều cần thiết để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng thuốc. Dưới đây là các tác dụng phụ thường gặp và nghiêm trọng đã được ghi nhận trong các nghiên cứu lâm sàng và báo cáo thực tế.

Tác dụng phụ thường gặp

• Ở người lớn: tê râm ran ở tay, chân, mặt; chóng mặt; thay đổi hoặc mất vị giác; mất ngủ; táo bón và khô miệng.
• Ở trẻ từ 12 tuổi trở lên: trầm cảm, chóng mặt, đau khớp, sốt, cảm cúm và bong gân mắt cá.

Tác dụng phụ nghiêm trọng

• Qsymia có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm dị tật bẩm sinh (sứt môi/hở hàm ếch).
• Qsymia có thể làm chậm tốc độ tăng chiều cao ở trẻ từ 12 tuổi trở lên.
• Một trong những thành phần của thuốc là topiramate có thể gây ra ý nghĩ hoặc hành vi tự tử.
• Qsymia cũng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về mắt, bao gồm giảm thị lực đột ngột có hoặc không kèm đau và đỏ mắt, hoặc tăng áp lực trong mắt do tắc dòng chảy dịch mắt (glaucoma góc đóng thứ phát).
• Phát ban nghiêm trọng với phồng rộp và bong tróc da, đặc biệt quanh miệng, mũi, mắt hoặc bộ phận sinh dục (hội chứng Stevens-Johnson) cũng có thể xảy ra.
• Trong một số trường hợp, có thể xuất hiện phản ứng toàn thân nguy hiểm tính mạng như hoại tử thượng bì nhiễm độc.

Tác dụng phụ khác

• Các tác dụng phụ khác có thể xảy ra gồm rối loạn giấc ngủ, thay đổi tâm trạng, mệt mỏi, chán ăn, nhịp tim bất thường, khó tập trung, giảm trí nhớ hoặc nói năng khó khăn.
• Các tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương có thể nặng hơn nếu dùng chung Qsymia với rượu, thuốc ngủ hoặc thuốc chống lo âu.
• Khi đang sử dụng Qsymia, nếu ngưng thuốc đột ngột, có thể xảy ra co giật, ngay cả ở những người chưa từng bị co giật trước đó. Việc ngưng thuốc phải được thực hiện từ từ theo hướng dẫn của Bác sĩ.
• Qsymia có thể gây sỏi thận. Người dùng nên uống đủ nước mỗi ngày để giảm nguy cơ này. Nếu có đau vùng lưng hoặc bên hông dữ dội, tiểu ra máu, cần đi khám ngay.
• Thuốc cũng có thể làm giảm tiết mồ hôi và tăng thân nhiệt (sốt), đặc biệt trong môi trường nóng. Cần theo dõi kỹ tình trạng này vì trong một số trường hợp có thể phải nhập viện.

Những lưu ý đặc biệt cần biết trước khi sử dụng phentermine và topiramate (Qsymia)

• Trước khi sử dụng thuốc, cần thông báo cho Bác sĩ và Dược sĩ nếu có tiền sử dị ứng với phentermine (như Adipex-P, Lomaira), topiramate (như Eprontia, Qudexy XR, Topamax, Trokendi XR), các thuốc cường giao cảm như midodrine (Orvaten) hoặc phenylephrine (thường có trong thuốc trị cảm lạnh), aspirin, tartrazine (một chất tạo màu vàng có trong một số thực phẩm và thuốc) hoặc bất kỳ thành phần nào có trong viên nang Qsymia. Có thể tham khảo Dược sĩ hoặc tờ hướng dẫn sử dụng để biết danh sách đầy đủ thành phần.
• Cần thông báo cho Bác sĩ nếu đang sử dụng hoặc vừa ngừng sử dụng trong vòng 14 ngày qua các thuốc thuộc nhóm ức chế monoamine oxidase (MAOI) như isocarboxazide (Marplan), phenelzine (Nardil), selegiline (Eldepryl, Emsam, Zelapar) hoặc tranylcypromine (Parnate). Bác sĩ thường sẽ không kê Qsymia nếu các thuốc này đang hoặc mới được sử dụng gần đây.
• Cần liệt kê đầy đủ cho Bác sĩ và Dược sĩ tất cả các thuốc kê đơn và không kê đơn, vitamin, thực phẩm chức năng và sản phẩm thảo dược đang dùng hoặc dự định dùng. Việc này giúp Bác sĩ điều chỉnh liều lượng hoặc theo dõi tác dụng phụ một cách phù hợp.
• Nếu đang mắc tăng nhãn áp hoặc cường giáp, không nên sử dụng Qsymia.
• Ngoài ra, cũng cần thông báo nếu từng bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ trong vòng 6 tháng, từng có ý định tự tử hoặc đang theo chế độ ăn keto (ăn nhiều chất béo, ít tinh bột).
• Những người có tiền sử trầm cảm, rối loạn tâm trạng, rối loạn nhịp tim, suy tim, co giật, nhiễm toan chuyển hóa, hạ kali máu, các bệnh lý về xương (như loãng xương, nhuyễn xương), tiêu chảy kéo dài, các vấn đề về hô hấp, đái tháo đường, sỏi thận hoặc bệnh gan, thận cần được theo dõi kỹ khi điều trị bằng thuốc này.
• Trường hợp đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai, cần tuyệt đối tránh sử dụng Qsymia vì có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng (sứt môi, hở hàm ếch). Dị tật có thể hình thành rất sớm trong thai kỳ, thậm chí trước khi phát hiện mang thai. Cần sử dụng biện pháp tránh thai hiệu quả trong suốt thời gian điều trị, xét nghiệm thai trước khi bắt đầu và định kỳ mỗi tháng trong quá trình sử dụng. Nếu phát hiện mang thai trong lúc đang dùng thuốc, cần ngưng ngay và liên hệ với Bác sĩ. Có thể sử dụng thuốc tránh thai đường uống trong thời gian điều trị, tuy nhiên một số trường hợp có thể gặp hiện tượng ra máu bất thường ngoài kỳ kinh. Dù điều này không ảnh hưởng đến hiệu quả tránh thai, nếu gây khó chịu có thể trao đổi với Bác sĩ để cân nhắc phương pháp phù hợp hơn.
• Cần báo với Bác sĩ nếu đang cho con bú.
• Nếu có chỉ định phẫu thuật (bao gồm nha khoa), cần thông báo cho Bác sĩ hoặc Nha sĩ về việc đang sử dụng Qsymia.
• Thuốc có thể ảnh hưởng đến khả năng tư duy, vận động và thị lực. Không nên lái xe hoặc vận hành máy móc cho đến khi biết rõ phản ứng của cơ thể đối với thuốc.
• Không uống rượu trong thời gian dùng Qsymia, vì rượu có thể làm tăng tác dụng phụ lên hệ thần kinh trung ương.
• Qsymia có thể làm giảm tiết mồ hôi, gây khó khăn trong việc điều hòa thân nhiệt khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Cần hạn chế ở ngoài trời nắng nóng, uống đủ nước và báo ngay với Bác sĩ nếu có sốt, đau đầu, chuột rút, buồn nôn hoặc giảm tiết mồ hôi bất thường.
• Việc sử dụng phentermine và topiramate có thể gây thay đổi bất ngờ về sức khỏe tâm thần, bao gồm nguy cơ xuất hiện ý nghĩ hoặc hành vi tự tử. Một tỷ lệ nhỏ người lớn và trẻ từ 5 tuổi trở lên từng dùng topiramate trong các thử nghiệm lâm sàng đã có biểu hiện này, thậm chí chỉ sau một tuần điều trị. Người thân hoặc người chăm sóc cần nhận biết các dấu hiệu như lo âu, kích động, cáu gắt, mất ngủ, hành vi hung hăng, hoảng loạn, trầm cảm nặng hơn hoặc có hành vi, suy nghĩ liên quan đến việc làm hại bản thân, để kịp thời liên hệ với Bác sĩ.
• Việc sử dụng kéo dài Qsymia có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng chiều cao ở trẻ từ 12 tuổi trở lên. Cần được theo dõi sát trong quá trình điều trị.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp xoay quanh việc sử dụng Qsymia (phentermine/topiramate) mà nhiều người quan tâm khi cân nhắc điều trị thừa cân, béo phì:

Qsymia là một trong những lựa chọn điều trị dược lý có thể mang lại hiệu quả giảm cân rõ rệt cho người thừa cân và béo phì, đặc biệt khi kết hợp với chế độ ăn uống khoa học và luyện tập phù hợp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này đòi hỏi phải được theo dõi chặt chẽ bởi Bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn, tránh các tác dụng phụ không mong muốn và đạt được kết quả bền vững.

Tại MedFit, quá trình giảm cân luôn được cá nhân hóa dưới sự giám sát của đội ngũ Bác sĩ đa chuyên khoa và chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm. Tùy vào từng trường hợp cụ thể, Bác sĩ sẽ đánh giá và cân nhắc có nên sử dụng thuốc hỗ trợ hay không, từ đó xây dựng phác đồ điều trị toàn diện và hiệu quả. Nếu bạn đang quan tâm đến các phương pháp giảm cân an toàn theo y học chính thống, hãy liên hệ với MedFit để được tư vấn chi tiết và bắt đầu hành trình cải thiện sức khỏe ngay hôm nay.

Tài liệu tham khảo

1. National Institutes of Health. Phentermine and Topiramate. [online] Available at: Phentermine and Topiramate: MedlinePlus Drug Information [Accessed 19 April 2025]
2. Drugs.com. Phentermine / Topiramate Dosage. [online] Available at: Phentermine / Topiramate Dosage Guide + Max Dose, Adjustments – Drugs.com [Accessed 19 April 2025]
3. Allison Gourley, Cydnee Ng. Qsymia phentermine / topiramate – Used for Weight Loss. [online] Available at: Qsymia (phentermine / topiramate ER): Uses, Side Effects, Dosage & More – GoodRx [Accessed 19 April 2025]