Sự thật đằng sau hiện tượng “thải mỡ” khi đi ngoài khi dùng thuốc giảm cân

Trong hành trình tìm kiếm vóc dáng thon gọn, không ít người lựa chọn thuốc giảm cân như một giải pháp nhanh chóng. Gần đây, một hiện tượng được chia sẻ rộng rãi trên các diễn đàn làm đẹp là việc “uống thuốc giảm cân đi ngoài ra mỡ” để giúp thải mỡ. Nhiều người xem đó là dấu hiệu tích cực, cho rằng chất béo đang được đào thải ra ngoài. Tuy nhiên, sự thật đằng sau hiện tượng này không đơn giản như vậy. Liệu đây có phải là cơ chế hiệu quả giúp giảm cân, hay chỉ là lời cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn với sức khỏe?

Hiện tượng đi ngoài ra mỡ khi uống thuốc giảm cân là gì?

Đi ngoài ra mỡ là hiện tượng phân có dạng nhờn, lỏng, kèm theo váng dầu, thường trôi nổi và bám vào thành bồn cầu, khó rửa sạch. Màu sắc phân có thể chuyển sang vàng nhạt hoặc cam, kèm theo mùi hôi khó chịu.

Hiện tượng này thường xảy ra sau khi sử dụng một số loại thuốc giảm cân có cơ chế ức chế hấp thu chất béo trong ruột non. Một trong những hoạt chất phổ biến gây ra tình trạng này là orlistat, hoạt động bằng cách ngăn enzyme lipase phân giải chất béo. Khi không được phân giải, chất béo không thể hấp thu vào máu mà bị đào thải ra ngoài qua phân.

Vì sao uống thuốc giảm cân lại gây hiện tượng này?

Thực tế, việc đi ngoài ra mỡ khi dùng thuốc giảm cân không phải là tình trạng hiếm gặp. Tuy nhiên, nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này có thể khác nhau tùy vào loại thuốc được sử dụng. Dưới đây là một số cơ chế phổ biến gây ra tình trạng phân có váng mỡ khi giảm cân bằng thuốc:

Sử dụng thuốc ức chế enzyme lipase

Orlistat là hoạt chất đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Hoa Kỳ phê duyệt trong điều trị béo phì. Cơ chế tác động chính của orlistat là ức chế enzyme lipase – loại enzyme chịu trách nhiệm phân giải chất béo trong ống tiêu hóa. Khi enzyme lipase bị ức chế, khoảng 25-30% chất béo từ khẩu phần ăn sẽ không được hấp thu mà bị đào thải trực tiếp ra ngoài qua phân. Đây là lý do vì sao người sử dụng orlistat thường gặp tình trạng phân nhờn, phân có váng mỡ hoặc tiêu chảy nhẹ sau khi ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo.

Tuy nhiên, cần hiểu rõ rằng orlistat chỉ giúp giảm lượng mỡ hấp thu từ thức ăn, không có tác dụng phân giải hay “đốt cháy” lượng mỡ đã tích trữ trong cơ thể. Vì vậy, hiệu quả giảm cân đến từ việc giảm hấp thu năng lượng từ chất béo, chứ không phải làm tan mỡ nội tạng hay mỡ dưới da như một số người lầm tưởng.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, người dùng sử dụng thuốc giảm cân không nhãn mác rõ ràng, không biết thành phần bên trong là orlistat, nên dễ nhầm lẫn rằng loại thuốc này có khả năng “đào thải mỡ thừa trong cơ thể” do thấy hiện tượng đi ngoài ra mỡ. Việc hiểu sai cơ chế này có thể dẫn đến kỳ vọng không thực tế và sử dụng thuốc không đúng cách, làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn.

Sử dụng thuốc nhuận tràng, lợi tiểu không đúng cách

Ngoài orlistat, một số loại thuốc giảm cân khác lại hoạt động theo cơ chế hoàn toàn khác là sử dụng các thành phần có tác dụng nhuận tràng hoặc lợi tiểu mạnh. Mục tiêu của những thành phần này là thúc đẩy quá trình đào thải nhanh chóng chất thải và nước ra khỏi cơ thể, từ đó tạo cảm giác “giảm cân” tạm thời do mất nước và khối lượng phân trong đường ruột.

Tuy nhiên, nếu sử dụng các loại thuốc này một cách thiếu kiểm soát hoặc kéo dài trong thời gian dài, cơ thể có thể rơi vào tình trạng mất cân bằng điện giải, mất nước nghiêm trọng và rối loạn tiêu hóa. Người dùng dễ gặp tình trạng tiêu chảy kéo dài, phân lỏng và thậm chí xuất hiện váng mỡ nếu chế độ ăn có nhiều chất béo. Điều này khiến nhiều người lầm tưởng rằng thuốc đang giúp “thải mỡ”, trong khi thực tế chỉ là hậu quả của tình trạng rối loạn tiêu hóa và giảm hấp thu tạm thời.

Sử dụng các thực phẩm chức năng trôi nổi

Trên thị trường hiện nay, không ít sản phẩm giảm cân không rõ nguồn gốc được quảng cáo với những cụm từ gây chú ý như “đi ngoài ra mỡ” hay “đào thải mỡ thừa qua đường tiêu hóa” như một minh chứng cho hiệu quả giảm cân nhanh chóng. Tuy nhiên, người tiêu dùng cần hết sức cảnh giác với những lời quảng cáo này.

Phần lớn các sản phẩm giảm cân dạng trôi nổi không được kiểm định chất lượng thường chứa những thành phần chưa được công bố rõ ràng. Trong đó có thể bao gồm các chất nhuận tràng, lợi tiểu, thậm chí là chất cấm bị cấm lưu hành trong ngành dược. Ngoài ra, một số loại còn có thể chứa hoạt chất ức chế hấp thu chất béo như orlistat nhưng với liều lượng không kiểm soát, vượt mức cho phép, gây ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa và sức khỏe toàn thân.

Việc sử dụng các sản phẩm không có nguồn gốc rõ ràng và không được giám sát bởi Bác sĩ hoặc Dược sĩ có thể dẫn đến hàng loạt vấn đề như rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài, mất nước, mất cân bằng điện giải và tổn thương gan, thận. Nguy hiểm hơn, những tác dụng phụ này thường bị che giấu dưới hình thức “tác động tích cực” để khiến người dùng nhầm tưởng đang giảm cân hiệu quả. Chính sự thiếu minh bạch trong thành phần và liều lượng khiến những sản phẩm này trở thành mối nguy lớn đối với sức khỏe người sử dụng.

Mắc bệnh lý kèm theo

Một số bệnh lý về tiêu hóa cũng có thể gây ra hiện tượng đi ngoài ra mỡ mà không liên quan đến việc dùng thuốc giảm cân:

• Viêm tụy mạn tính: làm giảm tiết enzyme tiêu hóa, khiến chất béo không được hấp thu đầy đủ.
• Bệnh Celiac (không dung nạp gluten): gây tổn thương niêm mạc ruột non, làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất, trong đó có chất béo.
• Hội chứng ruột ngắn: sau phẫu thuật cắt bỏ một phần ruột non, cơ thể không còn đủ diện tích hấp thu, dẫn đến tiêu phân mỡ.
• Thiếu dịch mật: mật giúp nhũ hóa chất béo để dễ hấp thu. Nếu gan hoặc túi mật không sản xuất hoặc tiết đủ mật, chất béo sẽ bị đào thải ra ngoài.

Đi ngoài ra mỡ có thực sự giúp giảm cân hiệu quả?

Thoạt nhìn, việc thấy mỡ được đào thải ra ngoài qua phân có thể tạo cảm giác tích cực, như thể quá trình giảm cân đang diễn ra thuận lợi. Tuy nhiên, để đánh giá đúng hiệu quả thực sự, cần hiểu rõ bản chất của hiện tượng này.

Trên thực tế, hiện tượng đi ngoài ra mỡ chỉ phản ánh rằng một phần chất béo từ khẩu phần ăn vừa nạp vào không được hấp thu qua đường tiêu hóa. Điều này hoàn toàn không liên quan đến lượng mỡ đã tích trữ trong cơ thể, vốn là nguyên nhân chính gây thừa cân, béo phì. Do đó, nếu chế độ ăn vẫn tiếp tục chứa nhiều calo hoặc người dùng không kiểm soát khẩu phần, thì việc giảm cân gần như không đạt hiệu quả rõ rệt. Trong nhiều trường hợp, hiện tượng này còn khiến người dùng chủ quan, tiếp tục ăn uống thiếu kiểm soát vì nghĩ rằng cơ thể sẽ “đào thải bớt mỡ”.

Không những thế, hiện tượng đi ngoài ra mỡ còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Ngoài ra, tình trạng tiêu chảy kéo dài, phân nhờn hoặc rối loạn tiêu hóa cũng có thể gây mệt mỏi, mất nước và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Tóm lại, đi ngoài ra mỡ không phải là chỉ dấu cho một phương pháp giảm cân bền vững. Việc giảm cân hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp giữa chế độ ăn uống khoa học, vận động phù hợp và nếu cần thiết, sử dụng thuốc theo hướng dẫn của Bác sĩ. Phụ thuộc vào các dấu hiệu bề ngoài mà không đánh giá đúng cơ chế bên trong có thể dẫn đến sai lầm trong quá trình kiểm soát cân nặng và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe lâu dài.

Nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn khi uống thuốc gây đi ngoài ra mỡ

Việc uống thuốc gây đi ngoài ra mỡ không chỉ không giúp giảm mỡ tích trữ như nhiều người lầm tưởng mà còn tiềm ẩn hàng loạt nguy cơ cho sức khỏe:

• Rối loạn tiêu hóa và mất cân bằng điện giải: tiêu chảy kéo dài có thể làm mất nước và các chất điện giải quan trọng như natri, kali. Tình trạng này khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược, hoa mắt, thậm chí có thể nguy hiểm nếu không được bù nước kịp thời.
• Thiếu vitamin tan trong dầu: chất béo là dung môi cần thiết để hấp thu các vitamin tan trong dầu như A, D, E và K. Khi cơ thể không hấp thu chất béo, việc thiếu hụt các vitamin này là điều dễ xảy ra, dẫn đến các vấn đề như suy giảm miễn dịch, rối loạn đông máu, khô da, loãng xương…
• Nguy cơ viêm ruột, tổn thương hệ tiêu hóa: việc dùng thuốc ức chế hấp thu chất béo hoặc thuốc nhuận tràng trong thời gian dài có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, tăng nguy cơ viêm ruột mạn tính. Một số trường hợp còn có thể gây tổn thương tế bào ruột non, ảnh hưởng đến khả năng hấp thu chất dinh dưỡng lâu dài.

Có nên sử dụng thuốc gây hiện tượng đi ngoài ra mỡ không?

Một số loại thuốc giảm cân có thể gây hiện tượng đi ngoài ra mỡ, điển hình là orlistat. Đây là hoạt chất đã được FDA Hoa Kỳ phê duyệt sử dụng trong điều trị béo phì, nhưng chỉ nên dùng khi có chỉ định của Bác sĩ. Thuốc thường được kê cho người có chỉ số BMI từ 30 trở lên hoặc từ 27 trở lên nếu kèm theo các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường hay rối loạn mỡ máu. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả giảm cân thực sự và hạn chế tác dụng phụ, việc sử dụng orlistat cần được kết hợp với chế độ ăn khoa học và vận động thể chất hợp lý.

Ngược lại, không nên tin tưởng và sử dụng những loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng trôi nổi, không rõ thành phần nhưng lại quảng cáo là giúp “đi ngoài ra mỡ”. Những sản phẩm này có thể chứa chất cấm, thuốc nhuận tràng liều cao hoặc hoạt chất ức chế hấp thu chất béo không được kiểm soát về liều lượng. Việc sử dụng bừa bãi không những không giúp giảm cân bền vững mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng cho hệ tiêu hóa, gan, thận và sức khỏe tổng thể.

Giải pháp giảm cân an toàn và bền vững thay thế

Hiệu quả giảm cân thực sự không đến từ việc đào thải mỡ qua phân, mà từ việc giảm mỡ tích trữ thông qua kiểm soát năng lượng và tăng cường chuyển hóa. Các giải pháp an toàn được khuyến nghị bao gồm:

• Thay đổi chế độ ăn uống: ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, ít chất béo bão hòa, kiểm soát tinh bột và đường đơn. Hạn chế thức ăn nhanh, nước ngọt có ga và đồ chiên rán.
• Tập luyện thường xuyên: kết hợp cardio và các bài tập tăng cơ để đốt cháy năng lượng hiệu quả và giúp duy trì vóc dáng săn chắc.
• Theo dõi bởi Bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng: giúp xây dựng phác đồ phù hợp với tình trạng sức khỏe, bệnh lý nền và mục tiêu cá nhân, sử dụng thuốc theo chỉ định Bác sĩ.
• Áp dụng công nghệ y khoa hiện đại: các liệu pháp không xâm lấn như sóng siêu âm hội tụ cường độ cao (HIFU), sóng RF, EmSculpt… đang ngày càng được ưa chuộng nhờ khả năng tác động sâu vào lớp mỡ dưới da mà không cần phẫu thuật, không nghỉ dưỡng.

Uống thuốc giảm cân đi ngoài ra mỡ không phải là biểu hiện của việc đốt cháy mỡ tích trữ trong cơ thể, mà chỉ là kết quả của việc chất béo ăn vào không được hấp thu. Mặc dù có thể hỗ trợ phần nào trong quá trình giảm cân, hiện tượng này tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nếu lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách.

Thay vì đánh đổi sức khỏe cho những phương pháp thiếu kiểm chứng, hãy lựa chọn con đường giảm cân an toàn, hiệu quả và bền vững tại MedFit. Với đội ngũ Bác sĩ chuyên khoa, chuyên gia dinh dưỡng đồng hành cùng hệ thống công nghệ hiện đại được FDA Hoa Kỳ chứng nhận, MedFit xây dựng phác đồ cá nhân hóa phù hợp với từng thể trạng và mục tiêu. Đừng để những phương pháp sai lầm làm chậm hành trình chạm đến vóc dáng khỏe mạnh – liên hệ MedFit ngay hôm nay để được tư vấn khoa học và toàn diện.

Tài liệu tham khảo

1. National Institutes of Health. Orlistat. [online] Available at: https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a601244.html [Accessed 08 April 2025]
2. James Roland. Steatorrhea (Fatty Stool). [online] Available at: https://www.healthline.com/health/steatorrhea [Accessed 08 April 2025]
3. Liu TT, Liu XT, et al. Lipase Inhibitors for Obesity: A Review. Biomed Pharmacother. 2020;128:110314. doi:10.1016/j.biopha.2020.110314